Выканаўца абавязкаў кіраўніка Дзяржаўнай інспэкцыі ядзернага рэгуляваньня Ўкраіны Алег Корыкаў заявіў, што МАГАТЭ пагадзілася з прапановай Украіны накіраваць на ўсе ўкраінскія атамныя электрастанцыі свае місіі.
«Галоўная мэта гэтых місій — маніторынг стану ядзернай і радыяцыйнай бясьпекі на ядзерных аб’ектах ва ўмовах вайны. У часе сталага знаходжаньня на ўкраінскіх АЭС прадстаўнікі МАГАТЭ змогуць стаць сьведкамі таго, што адбываецца ў рэжыме рэальнага часу, у тым ліку таго, як уплываюць на бясьпеку ядзерных установак мэтанакіраваныя ракетныя абстрэлы расейскіх войскаў на аб’екты энэргетычнай інфраструктуры», — паведаміў Алег Корыкаў на прэсавай канфэрэнцыі ў Кіеве.
Паводле яго, місія МАГАТЭ будзе прысутнічаць і на Чарнобыльскай АЭС, якую ў 2000 годзе пачалі выводзіць з эксплюатацыі.
7 студзеня місія МАГАТЭ завяршыла інспэкцыю Ровенскай АЭС у межах дамовы аб нераспаўсюджаньні ядзернай зброі. У часе праверкі незаяўленых ядзерных матэрыялаў інспэктары не знайшлі.
23 лістапада 2022 году ва Ўкраіне прымусова спынілі працу ўсіх атамных электрастанцый праз мэтанакіраваныя абстрэлы Расеі па энэргетычных аб’ектах Украіны. Украінскія ўлады тады запэўнівалі, што гэта быў вымушаны крок, паколькі праз зьнішчэньне Расеяй энэргетычных сетак немагчыма было перадаваць выпрацаваную атамную электраэнэргію спажыўцам. На бясьпеку АЭС гэтыя адключэньні не паўплывалі.
Запароская АЭС застаецца пад акупацыяй Расеі
Першая місія МАГАТЭ на сталай аснове пачала працаваць менавіта на Запароскай АЭС, якая дагэтуль застаецца пад кантролем Расеі. Летась па выніках наведваньня станцыі інспэктары арганізацыі ініцыявалі стварэньне бясьпечнай зоны вакол станцыі.
Зону бясьпекі дагэтуль не стварылі, але на станцыі на сталай аснове засталіся два прадстаўнікі МАГАТЭ.
Апошнія некалькі месяцаў кампанія «Енергоатом» не паведамляе аб сытуацыі на Запароскай АЭС. Адзінае, што гучала публічна і шматразова, што ўсе шэсьць энэргаблёкаў Запароскай АЭС спыненыя, але сама станцыя працягвае атрымліваць з украінскай энэргасыстэмы каля 100 МВт энэргіі на ўласныя патрэбы.
Запароскую АЭС у пачатку сакавіка 2022 году захапілі расейскія войскі, але яна застаецца злучанай з украінскай сыстэмай энэргазабесьпячэньня.
Тэрыторыю станцыі неаднаразова абстрэльвалі, што прыводзіла да спыненьня яе працы. Расея і Ўкраіна абвінавачвалі ў абстрэлах адна адну. МАГАТЭ заклікала Маскву вызваліць тэрыторыю станцыі і вывесьці адтуль войска. Расея адмаўляецца гэта зрабіць.
Запароская АЭС — найбуйнейшая атамная электрастанцыя ў Эўропе. Расейскія войскі захапілі яе неўзабаве пасьля пачатку ўварваньня ва Ўкраіну, у сакавіку 2022 году. У пачатку лістапада паведамлялася, што Запароская АЭС цалкам абясточаная пасьля расейскіх абстрэлаў.
Украіна і МАГАТЭ настойваюць, каб вакол станцыі была створаная дэмілітарызаваная зона, а Расея вывела войскі з тэрыторыі ЗАЭС.
Украінскі бок ацаніў кошт разбуранай і пашкоджанай маёмасьці і інфраструктуры Запароскай АЭС у 28 мільярдаў грыўняў (700 мільёнаў даляраў).
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
