У Бахмуце апошнія месяцы ідуць моцныя баі і абстрэлы. Некалькі разоў расейскія вайскоўцы прарываліся на ўскраіны горада, адкуль іх выбівалі УСУ. У пераднавагоднія дні абстрэлы таксама практычна не спыняюцца: падчас здымкаў сюжэту журналісты «Настоящего времени» таксама трапілі пад мінамётны абстрэл. На вуліцах гораду практычна няма людзей: тыя нямногія, хто застаўся, вырашаюць не выходзіць з падвалаў.
Пры гэтым ў двух валянтэрскіх пунктах, дзе раздаюць у Бахмуце ежу і гуманітарную дапамогу, ёсьць сьвятло, цяпло і інтэрнэт. У адзін з пунктаў вялікую, двухмэтровую ялінку ўрачыста ўносіць Міхаіл Пурышаў. Калісьці ён быў уладальнікам вялікага клюбу ў Марыюпалі і IT-кампаніі ў Івана-Франкоўску, а цяпер каардынуе працу «пункту нязломнасьці» ў прыфрантавым горадзе.
«Яе аскепкамі пасекла, і мы яе забралі. Не прападаць жа ялінцы, — усьміхаецца Міхаіл. — Мы разумеем, што хутка Новы год, а мы з гэтым усім, вайной і валянтэрствам, пра яго забыліся. І тады нам прыйшла ідэя паставіць елку».
Валянтэры запрасілі мясцовых жыхароў прынесьці на ялінку цацкі, якія ў іх засталіся — і іх у падвал прынесьлі дзясяткі.
«Раней на елку вешалі мандарыны і цукеркі, — успамінае жыхарка Бахмута Тацьцяна: яе дом знаходзіцца ў тым самым раёне, які ўвесь час абстрэльваюць. — Пад ялінку хочацца толькі міру. І яшчэ б мне хацелася, каб разам зь мірам людзі забыліся на тыя страшныя моманты, тыя страшныя эпізоды, якія ім убачыць прыйшлося».
«Хочацца міру, спакою і цішыні!» — гавораць мясцовыя жыхары ля дзьвярэй валянтэрскага пункту. Недзе недалёка ў гэты час раздаюцца два моцныя выбухі.
Іншая жанчына на пытаньне, што яна жадае пад Новы год, адказвае:
«Каб вайна скончылася, каб праца была і каб на слухаўкі назьбіраць грошы. А то ў мяне адзна слухаўка працуе, другой няма!»
У другім «пункце нязломнасьці» ялінкі няма, але склеп упрыгожаны сьвяточнымі гірляндамі. У гэтым падвале людзей і дзяцей асабліва шмат: многія часта тут начуюць. Маленькую Аню з братам бацькі пакідаюць з валянтэрамі на цэлы дзень і толькі ўвечары забіраюць дадому, дабягаючы да кватэры кароткімі перабежкамі.
«Тут есьці даюць, а мы тут проста знаходзімся, каб дома не быць», — гавораць дзеці.
Дыяна, якая таксама любуецца гірляндай, кажа, што ведае дзьве замежныя мовы і была выдатніцай у школе, але вось ужо паўгода ня вучыцца.
«Я не вучуся, зьбіраюся застацца на другі год. Але зь першага верасьня, думаю, атрымаецца выйсьці ў школу», — упэўнена кажа дзяўчынка.
«Дзяцей трэба адцягнуць. Дзеці — гэта тое пакаленьне, якое будзе потым. Калі зараз мы не зможам ім паказаць, што такое Ўкраіна і чаму яе трэба любіць, то празь пяць гадоў яны будуць такімі ж прарасейскімі, як і ўсе астатнія», — тлумачыць сэнс сьвята для бахмуцкіх дзяцей Міхаіл Пурышаў.
Валянтэры гавораць, што ўжо перасталі пераконваць людзей эвакуавацца: усе, хто хацеў, ужо даўно выехалі.
«Калі людзі тут шэсьць месяцаў сядзяць пад абстрэламі, магчыма, у іх ёсьць прычыны, каб так рабіць. Але нам іх цяжка зразумець, — кажа валянтэр Антон Ярамчук. — Зразумела толькі, што трэба ствараць такую сацыяльную прастору, дзе людзі могуць узаемадзейнічаць з рэальнасьцю, неяк рэфлексаваць».
«Вельмі важна да людзей данесьці, што іх не пакінулі. Таму што яны ў падвалах сядзяць і белага сьвету не бачаць, выходзяць, толькі калі ім трэба нешта здабыць: альбо ежу, альбо ваду. Ялінка — гэта такі псыхалягічны фактар, сымбаль нязломнасьці. — згаджаецца зь ім Міхаіл. — Сымбаль таго, што, што б ні было, што б ні адбывалася, Новага году не адмяняў ніхто. Ні вайна, ніхто яго не адмяняў! Ён ёсьць. І вось гэтая ялінка — гэта і ёсьць нязломнасьць».
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.