Украінскія вайскоўцы на пазыцыях ля мяжы зь Беларусьсю
Украінская служба Радыё Свабода піша пра тое, што байцы валынскай тэрытарыяльнай абароны актыўна ўмацоўваюць свае пазыцыі ў раёне дзяржаўнай мяжы зь Беларусьсю і пастаянна трэнуюцца зьнішчаць ня толькі жывую сілу, але і тэхніку праціўніка з дапамогай аўтаматных супрацьтанкавых гранатамётаў. Сфэру, за якую яны адказваюць, экспэрты лічаць адной з самых небясьпечных — значыць, хутчэй за ўсё, магчымы прарыў.
«Навучыць злучэньні хутка рухацца, наводзіць гарматы. Бо ў іх ёсьць часу лічаныя сэкунды, праз 3-5 сэкундаў пасьля першага стрэлу танк адкрывае агонь па злучэньні. Таму сёньня мы адпрацоўвалі тактычную задачу — разграміць калёну танкаў, якія прарваліся праз тэрыторыю Беларусі. Псыхалягічная падрыхтоўка. Бо ня кожны застанецца, убачыўшы танк. Гэта значыць, ставілася задача навучыць іх не баяцца пасьля першага стрэлу, а страляць далей і далей. Яны перамяшчаліся. Рух — гэта жыцьцё злучэньня. Наша прырода, наш мясцовасьць валынская дае нам магчымасьць схавацца ў прыдатных прыродных сховішчах. І чым больш мы рухаемся, чым больш зьнішчаем праціўніка, тым больш жыве злучэньне», — кажа начальнік аддзелу падрыхтоўкі брыгады Тэрытарыяльнай абароны Валыні з пазыўным «Сара».
У мясцовых узброеных сілах як спрактыкаваныя вайскоўцы з баявым досьведам, так і людзі цывільных прафэсій, якія маюць за плячыма толькі вайсковую катэдру ВНУ.
Пасьля пачатку вайны праз памежны пераход зь Беларусі ва Ўкраіну вярнуліся амаль 3 тысячы ўкраінцаў
Цяпер мяжа зь Беларусьсю закрытая за выключэньнем аднаго ўмоўнага пункту. Дзякуючы яму з пачатку паўнамаштабнага ўварваньня Расеі дадому вярнуліся ўжо амаль 3 тысячы ўкраінцаў.
«Вяртаюцца грамадзяне, якія з пачатку поўнамаштабнага ўварваньня былі эвакуаваныя праз тэрыторыю Беларусі, праз Расею. Дакладнай колькасьці людзей не скажу. То 12 чалавек, то 20. Пункт працуе толькі пешы. На ўезьдзе на тэрыторыю Ўкраіны. Арыентуемся, хто па той бок. Беларусы стаяць, ходзяць у нарады. Яны таксама ходзяць у маскавальных халатах. Хутчэй за ўсё, гэта тыя самыя памежнікі Беларусі, якія таксама ходзяць на назіраньне за сваёй дзяржаўнай мяжой», — кажа вайсковец Валынскага памежнага атраду Андрэй.
Цяпер на Валыні выпала шмат сьнегу, таму ў выпадку падрыхтоўкі нейкіх правакацый на мяжы ці руху тэхнікі лёгка заўважыць сьляды. Аднак памежнікі гэтым не здавольваюцца і ўмацоўваюць падыходы, робяць інжынэрнае ўладкаваньне дзяржаўнай мяжы, тут узводзяць сьцены, інжынэрнае абсталяваньне, капаюць супрацьтанкавыя равы. Тэрыторыя на памежжы замінаваная.
Памежнікі ведаюць, што ў гэтым раёне зь беларускага боку прысутнічаюць байцы 38-й Асобнай дэсантна-штурмавой брыгады і 103-й брыгады Сілаў спэцыяльных апэрацый.
Беларусь была выкарыстаная расейскім войскам як пляцдарм для поўнамаштабнага ўварваньня 24 лютага. Войскі ішлі на Чарнігаў і, перш за ўсё, на Кіеў, у прыватнасьці праз Чарнобыльскую зону адчужэньня. Цяпер, калі абмяркоўваюць новы ўдар зь беларускай тэрыторыі, гавораць пра магчымае адкрыцьцё фронту на Валыні — магчымы захоп Ровенскай АЭС, гарадоў Ковель, Сарны ці Корасьцень — каб перакрыць транспартныя зносіны з Захаду.
«У гэтым кірунку важная ня толькі Ровенская АЭС. Ёсьць Ковель, ёсьць Сарны, ёсьць Оўруч. Ёсьць ключавыя населеныя пункты, якія яны паспрабуюць захапіць або заблякаваць. А гэта значыць, што рух цывільнага транспарту па гэтай варшаўскай шашы, верагодна, будзе спынены практычна адразу. То бок ім нават не давядзецца браць гэта пад поўны фактычны кантроль. Магчыма ўзяць часткова пад агнявы або пагрозу стварыць узяцьця пад агнявы кантроль», — кажа кіраўнік аналітычнага аддзелу Фонду дапамогі арміі «Повернись живим» Антон Муравейнік.
Захапіць Кіеў выглядае фантастычнай мэтай, але расслабляцца нельга. Паколькі пасьпяховае ўварваньне зь беларускай тэрыторыі дапаможа расейцам «разгрузіць» свае войскі на поўдні Ўкраіны.
«Чым далей яны заходзяць на тэрыторыю Ўкраіны, тым больш Узброеныя сілы Ўкраіны будуць задзейнічаныя менавіта ў апэрацыях на поўначы, зьмяншаючы магчымасьці на поўдні і ўсходзе», — кажа Міхайла Самусь, дырэктар New Geopolitics Research Network.
Міхайла Самусь лічыць, што для паўнавартаснай апэрацыі расейцам трэба каля 100 тысяч чалавек.
Чарнігаўская вобласьць. Абарона
На Сівершчыне ўкраінскія войскі пастаянна знаходзяцца ў стане павышанай баявой гатоўнасьці. Створана некалькі эшалёнаў лініі абароны.
«Наша кіраўніцтва ўлічыла пранікненьне да нашых межаў невялікіх дывэрсійных груп па 10-15 чалавек. Таму найперш іх будуць сустракаць нашы адпаведныя супрацьдывэрсійныя групы, якія пастаянна працуюць у гэтым раёне. Ну а потым суцэльнае мінаваньне і супрацьтанкавымі, і супрацьпяхотнымі мінамі, і рознымі пасткамі так званымі, і таксама засадамі», — расказвае вайсковец з Узброеных сіл Аляксандар.
Беларусь адсюль усяго за 400 мэтраў, мяжа тут праходзіць па Дняпры. Мост раней злучаў два памежныя пункты. Яго ўзарвалі ў пачатку поўнамаштабнай вайны.
«Гэты мост — найбліжэйшы пункт да гораду Чарнігаў, і ў сваю чаргу да нашай сталіцы, да гораду Кіеў. На працягу лютага мы неаднаразова чулі рух тэхнікі. Але ўсе ведаюць, што ў іх былі вучэньні, але ніхто ня мог чакаць, што яны пойдуць. 24 лютага каля паловы на 5-ю, калі на нашу тэрыторыю заляцеў бесьпілётнік і нашы памежныя падразьдзяленьні пачалі гэта перадаваць, пачаліся выбухі. Усім стала ясна, што пачалася шырокамаштабная вайна. Калі б нашы вайскоўцы не ўзарвалі мост, то, думаю, праз 40-50 хвілін войскі былі б у Чарнігаве і рухаліся б у кірунку Кіева. Ім заставаліся два шляхі — адразу на Чарнобыльскую АЭС, куды яны і паехалі, ну і, вядома, з мацерыка. Калі мы вярнуліся сюды, цяжкая тэхніка нават зайшла на мост. Хацелі, напэўна, вярнуцца дахаты, але далей не было куды», — кажа баец Чарнігаўскага памежнага загону Антон.
Ці будзе Расея далей выкарыстоўваць Беларусь для запуску ракет?
З 24 лютага па 8 траўня Расея выпусьціла па Ўкраіне з тэрыторыі Беларусі больш за 630 ракет. Такія дадзеныя Міжнароднага камітэту расьсьледаваньня катаваньняў. Летам і восеньню абстрэлы з боку Беларусі фіксаваліся радзей, але яны ўсё ж здараліся.
«Фактычна, калі Іран перадасьць Расеі ракеты далёкасьцю 300-500 км, то Беларусь стане асноўнай пляцоўкай для пуску гэтых ракет, і чаму яны цяпер не выкарыстоўваюцца, таму што ў іх скончыліся арсэналы „Іскандэраў“ або яны дасягнулі крытычнай мяжы. Мяжа, гэта значыць тыя апэратыўна-тактычныя ракеты 500 км, якія яны ўжывалі менавіта зь беларускай тэрыторыі. Цяпер яны выкарыстоўваюць ракеты „Калібр“ і ракеты авіяцыйнага базаваньня, цяпер проста няма патрэбы выкарыстоўваць Беларусь, бо такія ракеты маюць радыюс дзеяньня па 2000 кілямэтраў», — кажа Міхайла Самусь.
Расея актыўна выкарыстоўвае беларускія вайсковыя аэрадромы, у прыватнасьці для разьмяшчэньня МІГ-31, носьбітаў гіпэргукавых ракет «Кінжал». Акрамя таго, Узброеныя сілы Беларусі ў красавіку абвясьцілі аб правядзеньні вучэньняў на сваіх палігонах, з таго часу яны пастаянна працягваюцца. А ў кастрычніку Аляксандар Лукашэнка заявіў, што Расея і Беларусь створаць рэгіянальную групоўку войскаў у сувязі з «абвастрэньнем на заходніх межах».
«Войскі Беларусі ўжо выконваюць сваю функцыю ў тым сэнсе, што пастаянна знаходзяцца ў мітусьні ўнутры пэрымэтру, гэта настолькі напружана для ўкраінцаў, што яны вымушаныя трымаць пэўныя сілы і сродкі на беларускім кірунку. У нашай краіне прынята казаць, што Пуцін патрабуе ад Лукашэнкі ўвядзеньня беларускіх войскаў — але дзе хоць адно пацьверджаньне? Ніводнага няма. Таму што ў Пуціна, на мой погляд, увогуле дастаткова агентуры на ўсіх узроўнях ва ўсіх сілавых структурах Беларусі і ён выдатна разумее, што беларусы не гатовыя ні да якой вайны, а тым больш з Украінай», — кажа Сяргей Бульба.
Антон Муравейнік гаворыць аб тым, што расейская прапаганда стараецца паказаць, нібы на беларускіх палігонах трэнуюцца толькі мабілізаваныя расейцы, але насамрэч там ёсьць і кадравыя вайскоўцы, у тым ліку дэсантнікі. Што тычыцца магчымага наступу, то Муравейнік перакананы — нават калі беларусы далучацца да баявых дзеяньняў, у авангардзе ўсё адно пойдуць расейцы.
Ігар Тышкевіч: «Для Лукашэнкі занадта небясьпечна ўступаць у вайну»
Паводле сацыялягічных апытаньняў, праведзеных у Расеі, большасьць тамтэйшага насельніцтва падтрымлівае вайну ва Ўкраіне. У Беларусі сытуацыя цалкам адваротная. Незалежна ад падтрымкі ці супрацьстаяньня рэжыму Лукашэнкі. Гэты фактар у першую чаргу стрымлівае апошніх ад непасрэднага ўдзелу ў баявых дзеяньнях.
«Самы моцны матыватар — страх. А для Лукашэнкі тэма нумар адзін — захаваньне або павелічэньне ўласнай улады. Калі ён прыме рашэньне, добра, давайце ваяваць супраць Украіны, наступнае пытаньне, як доўга ён пратрымаецца ва ўладзе? Гэта значыць, ён губляе падтрымку нават сваіх прыхільнікаў. Нездарма Лукашэнка, чапляючыся за ўладу, імкнецца мінімізаваць пагрозы. Так, ён разумее, што Расея ўяўляе пагрозу, але аформленай і арганізаванай прарасейскай партыі ў Беларусі няма. То бок агентуры багата, але пытаньне ў палітычнай інфраструктуры. На дадзеным этапе гэта занадта небясьпечна», — кажа аналітык і публіцыст Ігар Тышкевіч.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
