У пятніцу, 25 сакавіка, Мінабароны РФ дало справаздачу, што за першы месяц баявых дзеяньняў ва Ўкраіне загінуў 1351 расейскі вайсковец. Газэта The Washington Post са спасылкай на высокапастаўленага прадстаўніка ў NATO цьвердзіць, што колькасьць расейскіх салдат, якія загінулі, можа складаць ад сямі да пятнаццаці тысяч. Газэта «Камсамольская праўда» 20 сакавіка са спасылкай на Мінабароны РФ паведаміла аб тым, што загінуў 9861 салдат, але праз суткі выдаліла гэтую інфармацыю з артыкула, паведаміўшы пра нібыта ўзлом.
26-гадовы Яўген са Сьвярдлоўскай вобласьці, які служыў у Расеі па кантракце, загінуў пад Кіевам у званьні старшага сяржанта ў першыя дні вайны. Яўген ніколі раней ня ўдзельнічаў у баявых дзеяньнях. Да вайны служыў у Расгвардыі – разганяў мітынгі ў Маскве, потым працаваў там жа кінолягам. Да студзеня гэтага году яго маці Натальля не цікавілася падзеямі ва Ўкраіне. Шукаць інфармацыю ў расейскіх СМІ яна пачала толькі пасьля таго, як зразумела, што яе сына адпраўляюць ваяваць. Хаця Натальля падтрымлівае дзеяньні расейскіх уладаў, яна лічыць тое, што адбываецца ва Ўкраіне, сапраўднай вайной, а не спэцаперацыяй. У інтэрвію DW яна расказала, што яе сын рабіў ва Ўкраіне, як загінуў і што цяпер ёй не шкада мірных жыхароў.
«Ён не ўсьведамляў, куды яго адпраўлялі»
— Ён спрабаваў трапіць на працу ў СІЗА, але яго не ўзялі. Вырашыў зьбіраць даведкі для працы ў паліцыі, а на гэты час уладкаваўся ў ахову. Праца яму не падабалася, і ён вырашыў паспрабаваць па кантракце.
Жэня служыў у Расгвардыі. Яму вельмі падабалася. Ён камандзірам аддзяленьня стаў. А яшчэ яны разганялі мітынгі. Ён езьдзіў на Красную плошчу, на Пушкінскую. У Калінінград ён таксама езьдзіў у камандзіроўку на тры месяцы. Яны там рыхтаваліся да мітынгаў.
«На вучэньні ў Смаленск»
— Гэта быў канец студзеня, прыкладна 25-26-га. Сын патэлефанаваў і сказаў, што іх адпраўляюць у Смаленск – на сумесныя зь Беларусьсю вучэньні. Я яму кажу: «Ты мне хлусіш, ці што? Якія яшчэ вучэньні?» Пашукала ў інтэрнэце. Сапраўды былі вучэньні з Беларусьсю, але цяпер іх няма. Я пачала капаць – і чым далей, тым больш я разумела, што ён едзе ва Ўкраіну. Я разумела, што там нейкая канкрэтная заварушка.
Я, вядома, яго адгаворвала. Казала, што, можа, ён вернецца, а можа і не. Ён адказваў: «Ды што ты прыдумляеш?». Ён цалкам не ўсьведамляў, куды яго адпраўлялі. Альбо ім так мазгі прамылі, што яны едуць на вучэньні, альбо ён ведаў, але ня думаў, што там такое месіва будзе. Мусіць, ніхто так ня думаў. Нават сам Пуцін. У іх, бачыце, нешта пайшло ня так.
Сказалі, што «загінуў у баі пад Растовам»
— У інтэрнэце я паглядзела, што нашыя 24 лютага ўзялі Гастомель, пасьля чаго туды пачалі адпраўляць усіх хлопцаў. А потым іх пачалі абстрэльваць з Кіева. Нашых хлопцаў узялі ў кола. А да іх ніхто на падмогу ня мог падляцець. Іх пачалі абстрэльваць і бамбілі суткі. Уявіце – аэрадром, чыстае поле.
А потым, ужо нібыта 25 лютага, нашы па-новаму ўзялі Гастомель, а 26 лютага знайшлі Жэню. Добра, што ён быў падпісаны. Ён жа паехаў з групай спэцназу. Хлопцы ня першы раз у такіх сытуацыях. У іх, відаць, такая асаблівасьць ёсьць – яны перад боем пішуць на жыватах адзін аднаму нумар часткі, прозьвішча і ініцыялы. Ён быў падпісаны, яго хутка апазналі.
Але мне паведамілі толькі 8 сакавіка. Патэлефанавалі зь ягонай часткі, сказалі, што сын загінуў у баі пад Растовам.
«У мяне ўжо няма жалю да мірных жыхароў»
— Цяпер я іх усіх ненавіджу. Хаця і кажуць, што мірныя жыхары тут ні пры чым. Але яны імі прыкрываюцца. Хто хацеў, зьехалі адтуль – іх папярэджвалі. Затое нашы хлопцы кладуцца там. У мяне ўжо няма жалю нават да мірных жыхароў. Я гляджу на твары гэтых маладзенькіх хлапчукоў, якія там загінулі, і ў мяне валасы дыбарам устаюць.
«Бамбануць трэба было, без варыянтаў»
— Я разумею гэта так, простымі словамі: калі б не бамбанулі мы, то ўкраінцы бамбанулі б па нас. Бамбануць-то, мусіць, трэба было. Тут без варыянтаў. Але нешта пайшло ня так. Вядома, ніхто не чакаў такога. А зараз, калі ўжо столькі хлопцаў палегла, то ўжо нельга спыняцца. Трэба ісьці далей. Да перамогі.
Я лічу, што мой сын ваяваў за нас, за Расею і рускіх. Каб мы маглі з вамі зараз па тэлефоне размаўляць, піць і есьці. Я думаю, ён загінуў не дарма там. А за нас! Каб мы жылі доўга і шчасьліва і каб у нас не было войны. Каб над намі ня лёталі бомбы.
Вайна ці спэцапэрацыя?
— Не, я не ўспрымаю гэта як спэцыяльную апэрацыю. Гэта самая сапраўдная вайна. Я разумею, што гэта нельга прызнаваць. Але гэта вайна. Там проста месіва.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
