У контрвыведцы Службы бясьпекі Ўкраіны (СБУ) расказалі Радыё Свабода пра страты кадыраўцаў ва Ўкраіне, назвалі імёны камандзіраў чачэнскіх падразьдзяленьняў «Росгвардии», якія засьвяціліся пад Кіевам, і паведамілі дэталі іх дачыненьня да расейскага ўварваньня.
13 сакавіка праўладныя расейскія Тэлеграм-каналы апублікавалі відэа вайсковага мітынгу, які праходзіў у падвальным памяшканьні пры ўдзеле Рамзана Кадырава. Сьцьвярджалася, што запіс зроблены ва Ўкраіне, за некалькі кілямэтраў ад Кіева. Крытыкі Кадырава назвалі гэтую інфармацыю чарговым піярам на тэмы вайны. У контрвыведцы СБУ паведамілі Радыё Свабода, што Кадыраў ва Ўкраіне ня быў, а 13 сакавіка — гэта быў дзень, калі групоўку «кадыраўцаў» вывелі з Кіеўскай вобласьці ў Беларусь і далей у Чачню.
Баі за Гастомель
Паведамленьні аб удзеле чачэнскіх вайскоўцаў ва ўварваньні Расеі ва Ўкраіну пачаліся ў першыя дні вайны. 26 лютага ў інтэрнэце зьявілася відэа, на якім меркаваныя чачэнскія вайскоўцы вывешваюць расейскі сьцяг на будынку вайсковай часткі ў Гастомелі за 50 кілямэтраў на паўночны захад ад украінскай сталіцы. На запісе адзін з байцоў, зьвяртаючыся да Рамзана Кадырава, заяўляе, што яго падразьдзяленьне адбіла тры атакі ўкраінскай арміі і захапіла аб’ект.
Узброеныя сілы Ўкраіны прызналі сапраўднасьць відэазапісу, але заявілі, што «кадыраўцы» зайшлі на тэрыторыю пустога ўчастка — баёў за яго не было.
27 лютага стала вядома, што падчас уварваньня ва Ўкраіну загінуў камандзір 141-га матаполку чачэнскай «Росгвардии» генэрал Магамед Тушаеў. Як паведамляецца, гэта пацьвердзіў і палонны баец гэтага падразьдзяленьня.
«26 лютага 450 „кадыраўцаў“ спрабавалі пранікнуць на ўкраінскую зямлю каля аэрапорта Гастомель падчас спробы дэсантнай апэрацыі, але няўдала. 28 лютага некалькі сотняў байцоў былі забітыя», — паведаміў суразмоўца Радыё Свабода ў контрвыведцы СБУ.
27 лютага ў інтэрнэце зьявілася відэа велізарнай калёны «кадыраўцаў» з подпісам, што яна была зьнятае ў раёне на поўнач ад Кіева. Амаль адначасова ў сацыяльных сетках зьявілася відэа, верагодна, зь вёскі Буча. На запісе мясцовы жыхар паказвае зьнішчаную калёну вайсковай тэхнікі і кажа: «Гэта кадыраўцы».
Рамзан Кадыраў спачатку адмаўляў ахвяры сярод сваіх байцоў, але 28 лютага ў сваёй тэлеграме прызнаў гібель двух чачэнскіх вайскоўцаў, хоць не назваў іх прозьвішчаў: «На жаль, ёсьць ахвяры сярод ураджэнцаў Чачэнскай Рэспублікі. Двое загінулі, яшчэ шэсьць атрымалі раненьні».
Другая спроба
Паводле зьвестак контрвыведкі СБУ, 4 сакавіка зь Беларусі праз Чарнобыльскую зону прыбыў зводны атрад расейскіх вайскоўцаў з Чачэнскай Рэспублікі колькасьцю каля 1200 чалавек. У яго склад увайшлі вайскоўцы батальёну «Северь» (камандзір Магамед Тушаеў, забіты), «Юг» (Хусейн Межыдаў) і Ахмат-Грозьненскага АМАПу (Анзор Бісаеў).
Гэтую групу ўзначаліў памочнік Рамзана Кадырава Данііл Мартынаў. Ён мае досьвед працы ў спэцназе ФСБ, стаў паплечнікам кіраўніка Чачні ў 2017 годзе. У інтэрнэце ёсьць сумеснае фота Мартынава і Тушаева з подпісам на машыне «на Кіеў».
«Кадыраўцы» разьбілі свой лягер у лесе каля Барадзянкі. Паводле зьвестак СБУ, аднойчы ўначы ў лягеры былі падарваныя боепрыпасы, частка байцоў загінула.
«З таго часу яны сталі больш асьцярожнымі і падзяліліся на некалькі груп. Аднак непасрэдна ў баях яны ня ўдзельнічалі, а толькі займаліся тым, што „кашмарылі“ мясцовае насельніцтва ў раёне Барадзянкі, Бабінцаў, Кацюжанкі і аж да Люціжу. Адначасова здымалі розныя відэа для сацыяльных сетак», — сказаў наш суразмоўца ў контрвыведцы СБУ.
Як паведаміла ўпаўнаважаная Вярхоўнай Рады па правах чалавека Людміла Дзянісава, «кадыраўцы», у прыватнасьці, захапілі псыханэўралягічны інтэрнат у Барадзянцы Кіеўскай вобласьці, дзе на той момант знаходзіліся 600 чалавек.
«Мы бачым, што яны прысутнічаюць на тэрыторыі Ўкраіны ад пачатку канфлікту, але ў выніку мы ніколі ня бачылі іх удзелу ў баях. Як мы іх называем, гэта „піяры“. То бок яны могуць здымаць шмат відэа, шмат фатаграфаваць, як ходзяць з аўтаматамі, „прыбіраюць“ дамы, нібыта раздаюць гуманітарную дапамогу і нібыта даглядаюць мірных жыхароў. Але гэта ўся іх актыўнасьць, якую мы ўвесь час назіраем», — сказаў «Настоящему времени» заснавальнік Conflict Intelligence Team Руслан Левіеў.
Нарэшце, паводле зьвестак контрвыведкі СБУ, 13 сакавіка «кадыраўцаў» эвакуавалі з тэрыторыі Кіеўскай вобласьці празь Беларусь і далей паветраным шляхам у Чачню. Адначасова Рамзан Кадыраў заявіў, што адпраўляе ва Ўкраіну яшчэ тысячу сваіх байцоў.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
