Здаецца, цябе ніколі асабліва і не бянтэжыў тэрмін «краіна-агрэсар». Пакуль так ня сталі называць тваю краіну... І тады ты задумаўся.
Твая Беларусь — спрадвеку ў цярпеньні і змаганьні з чужымі наваламі як краіна — ніколі не была агрэсарам. Мова, культура, мэнтальнасьць, свая візія гісторыі, супольны лёс... Прырода, «вобразы мілыя роднага краю», старая архітэктура, пахі... Самапачуваньне сябе сабою ў сябе дома.
«Я гаспадыня восеньскага дому, адная тут улада і закон»(Тацяна Сапач).
Усё гэта і яшчэ сотні, тысячы рысаў і водгукаў, водсьветаў складаюцца ў краіну Беларусь.
Ці ўвогуле можа быць нейкая краіна агрэсарам? Нават калі большасьць народу гэтай краіны ахапіў масавы псыхоз, што цалкам паралізаваў крытычнае мысьленьне людзей? Ты думаеш, што ня можа, але старая традыцыя называць краіны агрэсарамі працягвае жыць у сьвядомасьці. Пакуль так не назавуць тваю.
«Беларусь прыгразіла Ўкраіне» — звычайны загаловак у нашых СМІ. «Беларускія ўлады аб’явілі аб ліквідацыі грамадзянскай супольнасьці»...
А калі ня так, як тады правільна называць? Якое тут імя — сваё? Дзяржава РБ — агрэсар? Дзяржава-агрэсар. Быццам бы бліжэй да сэнсу, але ўсё адно недакладна.
Створаная ў 1991 годзе незалежная беларуская дзяржава паводзіла сябе падкрэсьлена неагрэсіўна як унутры, так і звонку. Да таго моманту, калі ў ёй зьявіўся прэзыдэнт. І тады агрэсія заняла ключавое месца ў палітычным жыцьці.
У 1995 годзе Васіль Быкаў пасьля лукашэнкаўскага пагрому ў беларускім парлямэнце (які, уласна, і ўвасабляў нашу дзяржаву) назваў цяперашні рэжым хунтай. У 1996-м пры вырашальным удзеле Крамля хунта правяла поўны захоп улады і набыла ўсе рысы хрэстаматыйнай акупацыі.
Але хунта ня можа быць усёй дзяржавай, разам з усімі школамі, лякарнямі, водаканаламі, энэргазбытамі і паштовымі аддзяленьнямі. Мы проста жылі далей. І менавіта тады называць хунту краінай стала нормай для журналістаў і многіх спажыўцоў інфармацыі. Увогуле гэта — цалкам натуральнае імкненьне да нармальнасьці, пагатоў часам здавалася, што нармальнасьць амаль дасягнутая і выраз «крывавы рэжым» можа выклікаць хіба што сьмяшок. Хоць нармальнасьць праяўлялася толькі ў інфраструктуры, тады як хунта нязьменна заставалася хунтай.
Яна імкнулася выабражаць зь сябе дзяржаву РБ, прынамсі нешта спрыяльнае гаварыла і рабіла ў адрас народу. І мы проста жылі далей. Але з пачаткам пандэміі маска была скінутая раптам і канчаткова. Хунта перайшла ў рэжым поўнага адрынаньня інтарэсаў людзей, выключна да выкананьня задач, якія ставіў перад ёй Крэмль. З гэтага моманту беларусы сталі чуць ад хунты толькі пагрозы і абразы, а на справе атрымалі адно хлусьню і гвалт.
Ты ня ведаеш, ці ганарыўся Піначэт тым, што ягоны рэжым называлі хунтай. У гішпанскай мове гэтае слова мае розныя і не такія страшныя значэньні. У нас жа ёсьць, як ёсьць, значэньне адно. Сёньня беларусы (крыніца ўлады паводле Канстытуцыі) ніякім чынам ня толькі не ўплываюць на рашэньні ўлады, але падпадаюць пад тэрор за самое жаданьне ўплываць. Але ж яны, людзі, і ёсьць краіна Беларусь. Яны, а ня кучка гэтых злых дзераўляных фігурак у кардонцы з-пад абутку, якая называецца ўладай, рэжымам, хунтай.
Ты ня хочаш называць іх дзяржавай, бо без дадатку «квазі» не атрымліваецца. Бо, напрыклад, ня можа беларуская дзяржава ваяваць супраць беларускай мовы, культуры і беларускай гісторыі. Ва ўсім сьвеце і па сутнасьці гэта нонсэнс. «Фінская дзяржава выціскае з ужытку фінскую мову...»
Але калі пайшла гаворка пра краіну-агрэсара, дык хоць на дзяржаву замяніце, на Рэспубліку Беларусь, хай гэтая рэспубліка і адказвае за сваю агрэсію, бо краіна Беларусь не агрэсар, ніколі ім не была і ня будзе.
Нельга быць агрэсарам з турмы, з вымушанай эміграцыі або калі ты на мяжы турмы, на мяжы эміграцыі, а гэта сёньня і ёсьць Беларусь.
Яна можа хіба што пакрыўдзіцца на такія словы або адчуць сорам за гэта, хоць гэта сорам безь віны. Якраз хунта і памагатыя, а гэта відавочная меншасьць, яны ні крыўды, ні сораму не адчуваюць. Наадварот, шыі ад гонару скруцяць, што іх, хунту, назвалі і называюць — краінай.
Сёньня, адключаныя ад усяго нармальнага сьвету, яны сядзяць у сваёй кардонцы з-пад абутку і толькі агрызаюцца на ўсе бакі, разумеючы, што яны ўжо нават ня ўлада, а ўсяго толькі пазьліна ў ганебнай расейскай «спэцапэрацыі», і ня больш за тое.
Думкі, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
Санкцыі супраць Беларусі за падтрымку расейскай вайны ва Ўкраіне
Аляксандар Лукашэнка прызнаў, што зь Беларусі па ўкраінскай тэрыторыі стралялі ракетамі. Пры гэтым беларускіх вайскоўцаў на ўкраінскую тэрыторыю не адправілі.
Амбасадарка ЗША ў Беларусі Джулі Фішэр у інтэрвію Свабодзе заявіла, што «рэжым Лукашэнкі — саўдзельнік цяперашняга ўварваньня Расеі ва Ўкраіну, бо дазволіў Расеі зрабіць напад зь беларускай тэрыторыі».
26 лютага санкцыі супраць Расеі і Беларусі абвясьцілі Канада і Рада Эўразьвязу. У сьпіс трапілі 20 беларускіх чыноўнікаў і вайскоўцаў. 15 юрыдычных і 8 фізычных асобаў трапілі ў санкцыйны сьпіс ЗША.
28 лютага амбасадары краін Эўразьвязу ўвялі візавыя санкцыі ў дачыненьні 22 беларускіх высокапастаўленых асобаў.
Маладачанская фабрыка «МэбеЛайн» пайшла ў прастой, бо швэдзкая кампанія IKEA згарнула бізнэс у краіне. IKEA шчыльна супрацоўнічала яшчэ з цэлым шэрагам вытворцаў і фабрык, у тым ліку дзяржаўных. Сярод іх дзяржаўны «Менскі мэблевы цэнтар» з Маладэчна, магілёўскі вытворца тэкстылю «Магатэкс», менскі гадзіньнікавы завод «Луч» і іншыя.
У сакавіку Эўразьвяз забараніў экспартаваць прадукцыю дрэваапрацоўкі, вырабленую ў Беларусі ці экспартаваную зь яе. Міністэрства лясной гаспадаркі заявіла, што вымушана скіраваць прадукцыю з Эўропы ў Азію.
Празь цяжкасьці вядзеньня бізнэсу ў рэгіёне ня дзейнічаюць у краіне сэрвісы пошуку жытла на час падарожжаў і выправаў Booking.com і Airbnb.
Дацкая транпартна-лягістычная кампанія Maersk заявіла аб спыненьні перавозак грузаў у Беларусь 4 сакавіка. Пры сыход зь беларускага рынку паведамілі іншыя кампаніі падобнага профілю — DHL і FedEx.
5 сакавіка фінская кампанія OLVI паведаміла пра пачатак згортваньня свайго бізнэсу ў Беларусі, дзе кампаніі належыць «Лідзкае піва». 840 супрацоўнікаў заводу пакуль будуць атрымліваць заробак, спыненьне бізнэсу будзе паступовым.
6 сакавіка наклала санкцыі Рэспубліка Карэя. Там увялі меры экспартнага кантролю для Беларусі, мяркуючы, што яна «істотна спрыяе ўварваньню Расеі ва Ўкраіну».
8 сакавіка санкцыі ўвяла Японія. Актывы фізычных і юрыдычных асобаў, якія трапілі пад новыя абмежаваньні, замарожваюцца. Забараняюцца пастаўкі тавараў двайнога прызначэньня ў Беларусь і экспарт у адрас Міністэрства абароны Беларусі і «Інтэгралу».
Сусьветны банк спыніў усе праграмы ў Беларусі. Банк адзначыў, што ён не ўхваляў новых крэдытаў Беларусі з 2020 году.
Абмежаваньні закранулі спартовую галіну. Зборныя Беларусі розных узростаў адхілілі ад удзелу ў міжнародных турніраў у хакеі, гандболе і баскетболе. Беларускую зборную не дапусьцілі да Паралімпійскіх гульняў — 2022.
Рэйтынгавае агенцтва Fitch, зважаючы на санкцыі, панізіла доўгатэрміновы сувэрэнны крэдытны рэйтынг Беларусі да ССС, што азначае рэальную магчымасьць дэфолту.
Амэрыканская фінансавая кампанія American Express прыпыніла аказаньне паслуг у краіне. Па яе картках цяпер немагчымыя ніякія апэрацыі.
9 сакавіка Эўразьвяз ухваліў адключэньне ад SWIFT трох беларускіх банкаў. Гэта «Белаграпрамбанк», банк «Дабрабыт» і Банк разьвіцьця.
16 красавіка ўведзена поўная забарона на перасячэньне грузавым транспартам Беларусі і Расеі мяжы з ЭЗ. У рашэньні Эўразьвязу, якое апублікавана ў афіцыйным часопісе, сказана, што ЭЗ у адпаведнасьці з уведзенымі санкцыямі забараняе ўвоз і транзыт грузаў аўтатранспартам зь Беларусі і Расеі на тэрыторыю Эўразьвязу.
22 лістапада Канада пашырыла ранейшыя санкцыі. У сьпісы ўключылі дадаткова 22 беларускіх чыноўнікаў, а таксама 16 беларускіх кампаніяў, зьвязаных з ВПК, машынабудаваньнем, фінансавым сэктарам і чыгуначным транспартам. Сярод падсанкцыйных асобаў апынуліся адказныя за перавозкі расейскіх вайскоўцаў і тэхнікі, якая выкарыстоўвалася для ўварваньня ва Ўкраіну. У сьпісе кампаніяў, якія трапілі пад санкцыі, апынуліся беларускія Альфа-Банк і МТБанк. У красавіку 2023 у сьпіс дадалі яшчэ 9 беларускіх банкаў.
28 студзеня 2023 году прэзыдэнт Украіны ўвёў у дзеяньне рашэньне Рады нацыянальнай бясьпекі і абароны аб санкцыях супраць 185 юрыдычных і фізычных асоб, якіх Расея выкарыстоўвае для перавозкі па чыгунцы асабовага складу і вайсковай тэхнікі. У сьпіс трапілі «Беларуськалій», Гомельскі хімічны завод, «Беларуская чыгунка», «Белінтэртранс», «Грузавая служба-Захад», «Лякафарба», «Белгазпрамбанк», «ПЛМ-Інавацыі», «Кронаспан ОСБ», «Беллесэкспарт», «Супрацоўніцтва Транс-Агра», «Рэал-Агент», «Прамагралізінг», «АСБЛізінг», «Транзыт-Аўта-2003», «Ізатэрмічная лягістыка», «Омск-Карбон Магілёў» і іншыя.
20 ліпеня Аўстралія ўнесла ў санкцыйныя сьпісы высокапастаўленых вайскоўцаў Беларусі.
