Імя суразмоўцы мы не паведамляем з прычынаў бясьпекі.
— Раскажыце, як пачалася вайна, што адбывалася ў горадзе?
— Усё банальна проста і вельмі страшна. Пачаліся бамбаваньні, стралялі пераважна па вайсковых аб’ектах, але я, папраўдзе, баюся гаварыць, што канкрэтна абстрэльвалі. У нас кажуць, што тэлефоны праслухоўваюцца і гэта можа быць небясьпечна. Тэлефоны потым нібыта могуць заблякаваць, таму людзі баяцца размаўляць. Але лухта, што стралялі выключна па вайсковых аб’ектах. Снарады ня раз траплялі і ў звычайныя дамы, у прыватны сэктар, зносілі дахі, разбуралі. Але, на шчасьце, ня так, як у Харкаве.
— А што цяпер адбываецца ў горадзе, як выглядае ваш побыт?
— У горадзе жыцьцё застыла. Надзвычайнае становішча ад 18.00 да 7.00. У гэты час нельга нікуды выходзіць. Транспарт не працуе, на працу ня ходзім. Крамы працуюць, але цэны касьмічна растуць. Пачак цыгарэтаў, які раней каштаваў 20 грыўняў, цяпер можа быць і 100, і 150 грыўняў.
— Ці бясьпечна выходзіць на вуліцу?
— Пакуль расейцы нікога не чапаюць, маю на ўвазе мірнае насельніцтва. Але ўжо свае займаюцца марадэрствам. Разьнесьлі ў пух і прах крамы «АТБ», ёсьць у нас такая сетка гандлёвая. Цягалі адтуль прадукты. Цяпер, каб купіць хлеб, трэба стаяць з раніцы да абеду ў чарзе. У дзяржаўныя крамы пакуль завозаў ня было, нават ня ведаю, што будзе. Пакуль ёсьць запасы — жывем, а што будзе далей — ня ведаю. Заробак прыйшоў 24-га лютага, калі пачалася вайна, але зьняць гэтыя грошы ўжо ніхто не пасьпеў. Банкаматы і банкі не працуюць.
— Ці ёсьць у горадзе ўкраінская армія?
— Нават ня ведаю, мы мала куды выходзім. Тэлевізар не працуе, бо тэлевежу разбамбілі. У нас людзі кажуць, што і беларуская армія напала на нас, але мы нічога ня можам даведацца. Пакуль тут езьдзяць танкі зь літарай Z. Але абстрэлы ў раёне аэрадрому ўсё роўна працягваюцца, нават часта. Выбухі, аўтаматныя чэргі. Праўда, апошнія дзьве ночы было спакайней. З гораду выехаць немагчыма. Кажуць, што расейцы выпускаюць, але нібыта нашы ўкраінцы далей не прапускаюць. Але як і што, ня ведаю.
— А звычайныя людзі ў вас за Расею ці за Ўкраіну?
— У горадзе жывуць вельмі розныя людзі. Ёсьць і такія, хто за Расею. Але мітынгі былі супраць рускіх, людзі выходзілі з голымі рукамі і пасылалі рускіх салдатаў на тры літары. Аднаму чалавеку салдат нібыта ў нагу стрэліў. Але што гэта ўжо дасьць? Мы ўжо ў акупацыі, у тыле. А што будзе, Бог яго ведае. Сам я за Ўкраіну, я тут пражыў 40 гадоў. Жылі хоць і небагата, але самі сабе. Пэнсіі невялікія, заплаціць за камуналку і лекі — мала што застаецца. Многія выяжджалі ў Польшчу, Нямеччыну, Чэхію. Але мы былі самі па сабе, з голаду ніхто не паміраў. А цяпер прыйшлі гэтыя, усё разбамбілі. Навошта? Расейскамоўных яны так бароняць? У нас тут усе людзі размаўлюць па-расейску і ніхто ніколі нікога не чапаў за гэта.
Напад Расеі на Ўкраіну
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
