У жнівеньскім нумары дзяржаўнага часопіса «Беларуская думка» зьявіўся артыкул афіцыйных гісторыкаў і сілавікоў «Да пытаньня аб гістарычнай палітыцы». У ім пералічваюцца спосабы «скажэньня гісторыі Беларусі»: «штучнае разьдзіманьне тэмы трагедыі палітычных рэпрэсій 1920–1930 гадоў», «трактоўка падзелаў Рэчы Паспалітай як трагедыі страты незалежнасьці беларусаў» — ажно 14 пунктаў.
Аўтары — вядомыя афіцыйныя гісторыкі і сілавікі:
- акадэмік-сакратар Аддзяленьня гуманітарных навук і мастацтваў Нацыянальнай акадэміі навук Аляксандар Каваленя,
- дырэктар Інстытуту гісторыі НАН Вячаслаў Даніловіч,
- намесьнік Дзяржсакратара Рады бясьпекі, генэрал-маёр Уладзімер Арчакоў і
- начальнік упраўленьня сакратарыяту Рады бясьпекі Аляксей Банькоўскі.
«Аўтары артыкула лічаць, што маніпуляцыі — гэта добра, і спадзяюцца, што тэрмін „гістарычная палітыка“ дапаможа гэта схаваць»
На думку гісторыка Аляксея Братачкіна, сымптаматычна і цікава выглядае ў гэтым артыкуле саюз сілавікоў і адміністрацыі Інстытуту гісторыі НАН.
«Гэта сьведчыць, што дыскусіі немагчымыя, а афіцыйная гістарычная навука ня мае аўтаноміі і працуе як спэцыфічны дзяржаўны сэрвіс. Па-другое, гэтая спроба зьвязаць гісторыкаў і сілавікоў у адно цэлае паказвае страту манаполіі афіцыйных гісторыкаў на веды і гістарычны наратыў».
На думку Аляксея Братачкіна, выглядае гэта так, нібыта людзі з савецкага мінулага паспрабавалі вырашыць сучасныя задачы, але ім не хапае ведаў, яны ня ў стане знайсьці новую мову і карыстаюцца архаічнымі спосабамі кантролю над грамадзкай думкай. Гісторыкі-прапагандысты вырашылі скарыстаць тэрмін «гістарычная палітыка», але яны не разумеюць усіх яго кантэкстаў, лічыць Братачкін.
«Гісторыкі з крытычнымі поглядамі разглядаюць гэты тэрмін і яго паходжаньне ў якасьці спробы палітыкаў уплываць на гістарычную веду і ўяўленьні ў грамадзтве, і гавораць пра неабходнасьць барацьбы з маніпуляцыямі з боку розных палітычных актараў і эліт. Аўтары артыкула зь „Беларускай думкі“ лічаць, што маніпуляцыі — гэта добра, і спадзяюцца, што тэрмін „гістарычная палітыка“ дапаможа гэта схаваць», — піша Аляксей Братачкін.
«Гэта ідэалёгія Расеі, а не ідэалёгія Беларусі»
Доктар гістарычных навук, прафэсар Алесь Краўцэвіч кажа, што артыкул гэты пісалі наагул не гісторыкі, а ідэолягі — прапагандысты, якія прывыклі пісаць з савецкіх часоў яшчэ па інструкцыях ЦК КПБ.
«Цяпер пішуць па інструкцыі Адміністрацыі прэзыдэнта, і, як вынікае з гэтага канкрэтнага артыкула, — яшчэ і Рады бясьпекі. Яны ўсе на зарплаце, яны ня могуць выжыць, каб быць незалежнымі, свабоднымі і самастойнымі. Яны будуць пісаць тое, што ім загадаюць. Гэта людзі без уласнай думкі, без сумленьня, без навуковага гонару. Ніхто з гэтых гісторыкаў — ні Каваленя, ні Даніловіч — не выклікае павагі як навуковец. Адзіны сапраўдны беларускі гісторык старэйшага пакаленьня, які выклікае шчырую павагу, — Захар Шыбека, і той у Ізраілі, — выказаў сваё меркаваньне Алесь Краўцэвіч.
На яго думку, ідэалёгія абавязкова павінна быць. Не бывае ні краіны, ні народу без ідэалёгіі. Але гаворка ідзе пра тое, што нацыянальная ідэалёгія зыходзіць з інтарэсаў свайго народу і сваёй краіны.
«Гэтая ідэалёгія, якую яны прапагандуюць і пішуць на пунктах, — ідэалёгія Расеі, а не ідэалёгія Беларусі. А тое, што зараз адбываецца, мяркую, зьвязана з інтэграцыйнымі працэсамі, што ў Расеі трэба выпрошваць прэфэрэнцыі, танную нафту. Хутка выбары — трэба прагнуцца перад Расеяй, у тым ліку і ў гістарычнай сфэры. І гэтыя іхныя пісаньні — фактычна здрада, я не пабаюся гэтага слова, беларускаму народу, здрада беларускай дзяржаве», — перакананы прафэсар Алесь Краўцэвіч.
