Міжнародная праваабарончая арганізацыя Freedom House апублікавала справаздачу з ацэнкай ўзроўню свабоды інтэрнэту ў сьвеце (Freedom on the Net 2018). У гэтым рэйтынгу Беларусь працягвае ўваходзіць у сьпіс краінаў «зь несвабодным інтэрнэтам».
Скарачэньне інтэрнэт-свабодаў пад лёзунгам барацьбы з «фэйкавымі навінамі»
Дасьледаваньне, якое закранула 65 дзяржаў, было праведзена з чэрвеня 2017 году па травень 2018-га.
Агулам, глябальны інтэрнэт летась стаў яшчэ менш вольным: экспэрты адзначаюць пасьлядоўнае скарачэньне інтэрнэт-свабодаў па ўсім сьвеце ўжо восьмы год запар. Больш за тое, улады цэлага шэрагу краінаў на ўсю моц заняліся пабудовай «лічбавага аўтарытарызму» у сеціве, гаворыцца ў справаздачы. У многіх краінах свабода доступу да інтэрнэту была зьніжаная ў сувязі з выбарамі і на падставе барацьбы з фэйкавымі навінамі.
У прыватнасьці, даклад Freedom on the Net 2018 адзначае, што сама меней у 17 краінах былі прынятыя або прапанаваныя законы, якія абмяжоўваюць інтэрнэт-СМІ ў імя барацьбы з «фэйкавымі навінамі» і онлайн-маніпуляцыямі. У 13 краінах грамадзяне адзначылі факты перасьледу за распаўсюд нібыта лжывай інфармацыі.
Даклад таксама адзначае, што ў 32 з 65 дасьледаваных краінаў былі зарэгістраваныя факты маніпуляцыі онлайн-дыскусіямі і іх зьместам з боку праўрадавых камэнтатараў, ботаў або троляў. Гэтая практыка, дадае Freedom House, стала значна больш распаўсюджанай і тэхнічна складанай у апошнія гады, часта пераходзячы ад адкрытых плятформаў, такіх як Facebook і Twitter, у закрытыя для абмену паведамленьнямі аплікацыі, такія як WhatsApp.
Беларусь застаецца сярод краінаў «зь несвабодным інтэрнэтам»
Паводле справаздачы, у параўнаньні з папярэднім аналягічным пэрыядам, сытуацыя са свабодай у інтэрнэце ў Беларусі засталася нязьменнай: яна займае 48-е месца з 65 паводле ўзроўню свабоды слова.
Згодна з дакладам Freedom House, у Беларусі, існуюць «праўладныя тролі, якія арганізоўваюць штучныя онлайн-абмеркаваньні», перасьледуюць і судзяць онлайн-блогераў і іншых карыстальнікаў інтэрнэту за палітычныя і сацыяльныя пасты, часта блякуецца палітычны, сацыяльны і рэлігійны кантэнт, а структуры, якія крытыкуюць дзяржаву, падвяргаюцца тэхнічным атакам, новы закон аб СМІ ўзмацніў кантроль над Інтэрнэтам і абмежаваў ананімнасьць камэнтатараў.
Узровень свабоды інтэрнэту ў 2018 годзе зьнізіўся ў 26 з 65 краінаў
Паводле падлікаў Freedom House, узровень свабоды інтэрнэту летась зьнізіўся ў 26 з 65 дзяржаваў-удзельнікаў рэйтынгу. Самыя жорсткія абмежаваньні на сеткавую свабоду ўвялі ўлады Эгіпту, Шры-Ланкі, Камбоджы, Кеніі, Нігерыі, Філіпінаў і Вэнэсуэлы.
Нэгатыўны рэйтынг традыцыйна ўзначальвае Кітай — краіна, у якой дзейнічаюць самыя строгія абмежаваньні ў сфэры інтэрнэту, ён знаходзіцца на апошнім 65-м месцы. У топ-10 лідэраў антырэйтынгу таксама ўвайшлі Іран, Сырыя, Эфіёпія, Куба, Віетнам, Узбэкістан, Саудаўская Арабія, Пакістан, Эгіпет.
Топ-10 краін з самым вольным інтэрнэтам ўзначаліла Эстонія, за ёй ідуць Ісьляндыя, Канада, Нямеччына, Аўстралія, ЗША, Вялікая Брытанія, Паўднёвая Афрыка, Японія і Грузія. Праўда, пры гэтым аўтары справаздачы пішуць пра зьніжэньне ўзроўню інтэрнэт-свабоды ў Злучаных Штатах.
У пяцёрку краінаў, дзе свабода ў інтэрнэт-прасторы скарацілася за апошнія пяць гадоў больш за ўсё, увайшлі Ўкраіна, Камбоджа, Турэччына, Вэнэсуэла і Эгіпет.
Freedom House ацэньвае свабоду ў інтэрнэце паводле дзевяці парамэтраў, сярод іх — выпадкі блякаваньняў сацыяльных сетак, блякаваньняў палітычнага, сацыяльнага або рэлігійнага кантэнту; колькасьць законаў, якія павялічваюць дзяржаўную цэнзуру; колькасьць арыштаваных і асуджаных інтэрнэт-блогераў, а таксама наяўнасьць «троляў», якія выказваюць у сеткавых дыскусіях праўладную пазыцыю.
