Гэтыя парады могуць быць цікавыя ня толькі бацькам, дзеці якія не ядуць мяса і рыбу, але і наогул усім бацькам, якія турбуюцца пра тое, ці атрымлівае іх дзіця ўсе неабходныя для росту, разьвіцьця і здароўя рэчывы.
Гэта магчыма
Належным чынам сплянаваныя вэгетарыянскія, у тым ліку вэганскія, дыеты — здаровыя, паўнавартасныя і падыходзяць для ўсіх этапаў жыцьцёвага цыклю, уключаючы цяжарнасьць, пэрыяд ляктацыі, дзяцінства і ўсе іншыя гады жыцьця чалавека — ад маладосьці да старасьці. Гэта значыць, вэгетарыянскія дыеты для дзяцей адназначна прымальныя.
Цікава, што арганізм дзяцей, якія зьяўляюцца вэгетарыянцамі ад нараджэньня, вельмі добра прыстасаваны да такой дыеты і эфэктыўна засвойвае і вырабляе мікранутрыенты, неабходныя для аптымальнага здароўя. Але заўжды добра ведаць, на што трэба зьвярнуць асобную ўвагу, калі вы гадуеце вэгетарыянца.
Дарэчы, у мясе няма ніводнага элемэнту, які нельга атрымаць зь іншых прадуктаў. Так што выключэньне мяса з рацыёну не складае абсалютна ніякай праблемы. Але вось астатнія прадукты жывёльнага паходжаньня трэба правільна замяняць. Спынімся на галоўных момантах.
Тлустыя кіслоты
Калі ваша дзіця не спажывае рыбу, неабходна зьвярнуць увагу на тое, каб яно зь іншых крыніц атрымлівала тлустыя кіслоты Амэга-3. Да Амэга-3 кіслотаў належаць альфа-ліналенавая кіслата (АЛК), эйказапэнтаенавая кіслата (ЭПК) і доказагексаенавая кіслата (ДГК).
АЛК зьяўляецца першаснай тлустай кіслатой сямейства Амэга-3. Найлепшыя крыніцы АЛК — ільняны алей і льняное семя, грэцкія арэхі, рапсавы і канапляны алей, семя чыа.
ЭПК і ДГК сустракаюцца амаль выключна ў рыбе і іншых марскіх прадуктах. Тлустая рыба кшталту скумбрыі, ласося, вугра, селядца і сардынаў зьяўляецца асабліва важнымі крыніцамі гэтых кіслот, бо рыба захоўвае іх у сваёй тлушчавай тканцы.
Арганізм чалавека можа ў канчатковым выніку вырабляць ЭПК і ДГК з АЛК. Пакуль, аднак, няясна, колькі АЛК ператвараецца ў ЭПК і ДГК і ці гэта дастаткова для аптымальнага функцыянаваньня.
Лічыцца, што арганізм строгіх вэгетарыянцаў значна больш эфэктыўна вырабляе ЭПК і ДГК з АЛК. Для гэтага важна рэгулярна спажываць вышэйпералічаныя прадукты, пажадана — кожны дзень.
Кальцый
Малочныя прадукты зьяўляюцца важнай крыніцай кальцыю. Заўважу, аднак, што апошнім часам погляд, што малочныя прадукты важныя для моцных і трывалых касьцей, зазнае абгрунтаваныя сумневы.
У прыватнасьці, рэгулярнае спажываньне малака (але не кісламалочных прадуктаў і сыру), аказваецца, прыводзіць да павышанай рызыкі пераломаў. А вось спажываньне сыру, тварагу і кісламалочных прадуктаў мае добры ўплыў на здароўе. Больш падрабязна пра шкоду малака чытайце ў гэтым маім артыкуле.
Самыя распаўсюджаныя крыніцы кальцыю, акрамя малочных прадуктаў — розныя віды капусты, соевыя прадукты, насеньне кунжуту, фасоля, гарох, арэхі (у прыватнасьці міндальныя).
Жалеза
Засваеньне жалеза арганізмам наўпрост залежыць ад крыніцы дыетычнага жалеза: яно можа быць гемавым і нягемавым.
Гемавае жалеза зьмяшчаецца выключна ў прадуктах жывёльнага паходжаньня і лепш засвойваецца арганізмам.
арганізм вэгетарыянцаў з доўгім стажам прыстасоўваецца і значна лепш засвойвае нягемавае жалеза, чым арганізм мясаедаў
Нягемавае жалеза зьмяшчаецца і ў жывёльных, і ў расьлінных прадуктах і засвойваецца горш. Аднак заўважана, што арганізм вэгетарыянцаў з доўгім стажам прыстасоўваецца і значна лепш засвойвае нягемавае жалеза, чым арганізм мясаедаў.
Арганізм дзяцей у пэрыяд актыўнага росту вельмі эфэктыўна засвойвае жалеза.
Наступныя расьлінныя прадукты зьяўляюцца добрай крыніцай жалеза: тофу, соевыя бабы, пятрушка, сачавіца, усе віды фасолі, таматны сок, какава-парашок, горкі шакаляд, пшанічныя прадукты (хлеб, кускус, булгур, манка), сьпіруліна.
Адначасовае ўжываньне жалеза зь вітамінам С паляпшае засваеньне жалеза арганізмам. Таму добра дадаваць садавіну і гародніну (зьмяшчае шмат вітаміну С) па магчымасьці да ўсіх прыёмаў ежы.
Вiтамiн B12
На што строгім вэгетарыянцам трэба зьвярнуць належную ўвагу, дык гэта на вiтамiн B12. Гэты вітамін знойдзем амаль выключна ў прадуктах жывёльнага паходжаньня: мясе, рыбе, малочных прадуктах, яйках. Строгія вэгетарыянцы, якія такіх прадуктаў не ўжываюць, не павінны забываць пэрыядычна прымаць гэты вітамін у выглядзе дадаткаў.
Вітамін D
Дзецям ва ўзросьце ад 0 да 4 гадоў, незалежна ад іх дыеты, неабходна прымаць сынтэтычны вітамін D у дозе 10 мкг на дзень.
У зімні час дзеці старэйшыя за 4 гады, якія прытрымліваюцца строгай вэгетарыянскай дыеты (зусім не ядуць прадуктаў жывёльнага паходжаньня), таксама павінны прымаць 10 мкг вітаміну D штодня. Чаму так?
Дзецям ва ўзросьце ад 0 да 4 гадоў, незалежна ад іх дыеты, неабходна прымаць сынтэтычны вітамін D у дазіроўцы 10 мкг на дзень
У летнi час вiтамiн D сынтэзуецца ў скуры пад узьдзеяньнем ультрафіялету. Так што калі вы кожны дзень хаця б на 15-20 хвілін выходзіце на вуліцу, то гэтага павінна быць дастаткова для папаўненьня запасу вiтамiну D.
А наагул гэты вітамін знаходзіцца пераважна ў жывёльных прадуктах — пячонцы траскi, тлустай рыбе кшталту ласося, селядца i скумбрыi, у меншай ступені таксама ў мясе, яйках i малочных прадуктах.
У разьвітых краінах мае месца працэс так званай фарцыфікацыі, або абагачэньня расьлінных альтэрнатыў малака, бюргераў, ёгуртаў і г. д. У гэтыя заменьнікі вытворцамі дадаюцца жалеза, кальцый, вiтамiн B12, вiтамiн D і іншыя мікраэлемэнты. У Беларусі абагачэньне ня разьвіта, як і наагул вытворчасьць смачных і паўнавартасных прадуктаў для вэгетарыянцаў.
Важнасьць разнастайнай дыеты
Ключ да здароўя дзяцей (і дарослых) — у разнастайнасьці. Уключайце ў рацыён як мага больш катэгорый прадуктаў — садавіну і гародніну, ягады, семкі і арэхі, грыбы, водарасьці, крупы і вырабы з іх, алей, бабовыя.
Важны паказьнік таго, ці атрымлівае ваша дзіця дастаткова пажыўных рэчываў з дыеты — гэта яго рост, самаадчуваньне і наяўнасьць энэргіі. Некаторыя навукоўцы адзначаюць, што дзеці-вэгетарыянцы спачатку растуць павольней сваіх аднагодкаў, але да падлеткавага ўзросту розьніца ў росьце нэўтралізуецца.
Памятайце: дзеці пераймаюць звычкі (у тым ліку і харчовыя) бацькоў. Таму сачыце за тым, каб вы самі мелі здаровыя харчовыя звычкі.
