Чаму беларусы ходзяць на выбары
Чым вызначылася сёлетняя кампанія мясцовых выбараў? Якія мэты перасьледавала апазыцыя, беручы ўдзел у кампаніі? Ці могуць нешта зьмяніць гэтыя выбары? Абмяркоўваюць аглядальнікі Свабоды Юры Дракахруст, Уладзімер Глод і вядучая Ганна Соўсь. Чытайце далей тут.
Чалавек прагаласаваў на двух участках у Менску. І ў яго атрымалася. ВІДЭА
Хлопец запісаў на камэру мабільнага тэлефону, як прагаласаваў на двух выбарчых участках у Менску — у школах № 185 і № 201. На другім выбарчым участку ён пацікавіўся ў старшыні камісіі, ці законна гэта, што яму выдалі бюлетэнь для галасаваньня, калі ён ня мае менскай рэгістрацыі.
Паказваем, як гэта магчыма.
«Там гарэлку, кілбасу прадаюць», — менчукі пра тое, чаму людзі ідуць на выбары
Мы спыталі выпадковых людзей на вуліцах Менску, ці пойдуць яны на выбары, ці трэба туды ісьці, а таксама ці могуць выбары дэпутатаў мясцовых саветаў нешта памяняць у краіне.
У якой з партый на мясцовых выбарах найбольш кандыдатаў з крымінальным мінулым
Да выбараў у мясцовыя саветы дэпутатаў Беларусі дапускаюцца і тыя асобы, якія раней былі асуджаныя. Але да пачатку выбарчай кампаніі іх судзімасьці ўжо павінны быць пагашаныя. А пачынаючы з 2013 году ў афіцыйных біяграфіях кандыдатаў у дэпутаты абавязкова паказваюць усе крымінальныя судзімасьці, якія былі раней, незалежна ад тэрміну прысуду. Ці шмат сярод зарэгістраваных кандыдатаў у абласныя і сталічны гарадзкі саветы людзей з крымінальным мінулым, высьвятлялі карэспандэнты Свабоды.
«Мясцовыя» дэпутаты зьнікаюць, але ніхто гэтага не заўважае
Беларускія ўлады, дзеля таго каб людзі пайшлі галасаваць на мясцовых выбарах, цяпер шмат кажуць пра важнасьць менавіта мясцовых саветаў. Маўляў, бязь іх і «жыцьцё спыніцца». Насамрэч у некаторых рэгіёнах ужо паўтара года няма даволі шмат дэпутатаў найвышэйшага мясцовага роўню — абласных і Менскага гарадзкога саветаў. І, як ні дзіўна, амаль ніхто гэтага не заўважыў. Пра такі незвычайны аспэкт беларускіх выбараў — у матэрыяле Свабоды.
«У райвыканкаме прапанавалі, і я не змагла адмовіцца». Навошта праўладныя кандыдаты ідуць на выбары
У сельскай мясцовасьці ў бальшыні акругаў выбары будуць безальтэрнатыўнымі. Самая вялікая колькасьць акругаў з адным кандыдатам налічваецца ў Горадзенскай вобласьці — 40, у Віцебскай — 22, Берасьцейскай — 7, Менскай — 5, Гомельскай — 3.
8 безальтэрнатыўных кандыдатаў у дэпутаты мясцовых саветаў з розных рэгіёнаў краіны расказваюць Свабодзе, чаму яны вырашылі ўдзельнічаць у выбарах і што будуць рабіць, калі перамогуць.
Упершыню за ўсю гісторыю мясцовых выбараў датэрмінова прагаласавалі больш за траціну выбарнікаў
Цэнтральная выбарчая камісія паведаміла вынікі датэрміновага галасаваньня на выбарах выбарах дэпутатаў мясцовых саветаў, якое праходзіла ў Беларусі 13-17 лютага.
Паводле ЦВК, за гэты час на выбарчыя ўчасткі прыйшлі 34,95% выбарнікаў. То бок больш за траціну выбарнікаў прагаласавалі датэрмінова. Гэта новы рэкорд датэрміновага галасаваньня на мясцовых выбарах.
Дынаміка нарошчваньня заўчаснага прыходу на выбарчыя ўчасткі выглядае так:
- студзень 2007 году — 24,9% выбарнікаў,
- красавік 2010 — 29,3%,
- сакавік 2014 — 32,04%,
- люты 2018 – 34,95%.
7 галоўных спосабаў стварыць рэкордную яўку на мясцовых выбарах
На мясцовых выбарах сёньня адкрылі 250 дадатковых участкаў
18 лютага, у асноўны дзень мясцовых выбараў па Беларусі адкрыліся 250 новых участкаў, паведаміла старшыня Цэнтарвыбаркаму Лідзія Ярмошына.
Гэта так званыя закрытыя ўчасткі. Яны знаходзяцца ў лякарнях, прафілякторыях, санаторыях. Як і ўсе астатнія выбарчая ўчасткі, яны працуюць з 8 да 20 гадзін. «Адзінае, што яны могуць спыніць працу раней і пачаць падлік галасоў, калі прагаласуюць усе, хто ўнесены ў сьпісы на гэтым участку», — сказала Ярмошына.
Дадзеныя з такіх участкаў звычайна паступаюць раней, чым з астатніх.
Выбары ўсё больш шакуюць: участак у Магілёве аплямбавалі... скотчам (ФОТАФАКТ)
Адзін з чытачоў mspring.online даслаў фота апячатаных дзьвярэй аднаго з выбарчых участкаў Магілёва. Як правіла, дзьверы плямбіруюць пры дапамозе плястыліну або сургуча і пячаткі. Аднак камісія ўчастку № 74 у Магілёве паступіла прасьцей і заклеіла дзьверы скотчам.
Няроўныя ўмовы для кандытатаў — праваабаронцы па выніках назіраньня за перадвыбарчай агітацыяй
Кандыдаты былі пазбаўленыя роўных умоваў сустрэчы з выбарнікамі, праўладныя кандыдаты актыўна выкарыстоўвалі адміністрацыйны рэсурс, грамадзкасьць пераважна не інфармавалі пра правядзеньне сустрэч з выбарнікамі. Гэтыя і іншыя высновы зрабілі аналітыкі кампаніі «Праваабаронцы за свабодныя выбары» па выніках назіраньня за этапам перадвыбарчай агітацыі кандыдатаў у дэпутаты мясцовых саветаў.
Цалкам чытайце тут.
Выбары як кумаўство. Топ-5 вэрсій навошта ўладам фальсыфікаваць выбары
«Усё марна», «нічога ня будзе», «усё пад кантролем», «вам спачатку дадуць пагуляцца, пасьля забяруць», «яны што хочуць тое і зробяць». Гэта прыблізны пералік заклінаньняў многіх беларусаў ад часоў «сярэдняга Лукашэнкі» — ад 2001 году.
У такіх вось «наканаванцаў» няма адказу на адно канкрэтнае пытаньне: калі ўсё пад кантролем, навошта ўладам фальсыфікаваць выбары? Журналіст Севярын Квяткоўскі разважае над гэтым пытаньнем у сваім новым блогу.
96,4% — яўка на датэрміновае галасаваньне ў «Студэнцкай вёсцы» Менску
Яўка на датэрміновае галасаваньне на выбарчым участку № 35 у Маскоўскім раёне Менску, дзе знаходзіцца «Студэнцкая вёска» (у інтэрнаце № 11 БДУ), склала 96,4%, паведаміў праваабарончаму цэнтру «Вясна» выніковыя лічбы назіральнік Зьміцер Салаўёў. Паводле назіральніка, студэнты прыходзілі галасаваць групамі зь першага дня датэрміновага галасаваньня, у калідоры пэрыядычна ствараліся чэргі са студэнтаў.
На суседнім выбарчым участку № 36 Дзяржынскай выбарчай акругі, які знаходзіцца ў інтэрнаце № 1 Менскага дзяржаўнага лінгвістычнага ўнівэрсітэту, яўка за пяць дзён датэрміновага галасавання склала 74,1%. Паводле назіральніка Аляксея Лойкі, які ўсе пяць дзён дзяжурыў там, студэнты з інтэрнатаў МДЛУ і БДУІР таксама на галасаваньне зьяўляліся масава.
Раней студэнты пісалі ў сацсетках пра прымус да датэрміновага галасаваньня.
Студэнтаў гоняць галасаваць датэрмінова. Што пра гэта твіцяць
Ужо прагаласавалі болей за 2,5 мільёна выбарнікаў
Паводле дадзеных ЦВК, з улікам датэрміновага галасаваньня і першых дзьвюх гадзін сёньняшняга да выбарчых скрыняў прыйшлі 2.635.883 выбарнікі. Гэта — 38,08% ад усіх выбарнікаў краіны.
«Чорны лебедзь» — сотка за рубель 18 капеек
Як правіла, падчас выбараў у Беларусі на ўчастках для галасаваньня для выбарнікаў адчыняюць сталоўкі, дзе прадаецца алькаголь і закускі да яго, прычым каштуюць яны нярэдка таньней, чым у крамах. Свабода наведала некалькі такіх сталовак і распавядае вам.
На выбарчым участку № 17 Цэнтральнага раёну сталоўка падсобнай гаспадаркі «Беларуснафта-Асобіна» прапаноўвае гараджанам гарэлку трох гатункаў: «Чорны лебедзь» — 50 грам каштуе 59 капеек, «Сотка» — таксама 59 капеек, «Радамір» — 61 капейка. Армянскі каньяк «Арарат» нашмат даражэйшы — за тыя ж пяцьдзясят грамаў трэба заплаціць 1 рубель 24 капейкі. Багата разнастайнай закускі. Але а 9-й гадзіне участак, па сутнасьці, пуставаў. Толькі гараджане сталага веку зрэдку ішлі галасаваць.
Не на ўсіх участках ёсьць буфэты з таннай выпіўкай
У самай вялікай вёсцы ў Беларусі — у Альшанах, што на Століншчыне, тры выбарчыя ўчасткі — № 46, 47 і 48, на якіх налічваецца каля пяці тысячаў выбарнікаў. Ніводзін з участкаў ня мае буфэтаў з таннай гарэлкай і прадуктамі харчаваньня.
Першыя выбарнікі прыходзяць на ўчасткі пасьля 10-й гадзіны. Да гэтага многія вяскоўцы праводзяць нядзелю ў пратэстанцкай царкве (больш за траціну з 8000 месьцічаў наведваюць пратэстанцкую царкву). А тым, хто прыйшоў першым на ўчастак, камісія дорыць сымбалічныя падарункі: шакаляд і набор ручнікоў.
Падобная сытуацыя і ў суседнім Давыд-Гарадку. На выбарчых участках № 11 и № 8, якія знаходзяцца ў школе і мясцовым Доме культуры адпаведна, няма буфэтаў.
Народны дэпутат СССР: «Улады ператвараюць выбары з фарсу ў камэдыю»
«Улады баяліся дзьвюх рэчаў: першай — што ня будзе ніякай яўкі наагул, другой — што пры адсутнасьці парогу яўкі актыўныя кандыдаты зь непраўладных сьпісаў маглі прайсьці ў дэпутаты». Такое тлумачэньне рэкордных вынікаў датэрміновага галасаваньня выказаў у размове са Свабодай народны дэпутат СССР і дэпутат Вярхоўнага Савету Беларусі 13 скліканьня Аляксандар Дабравольскі.
На ягоную думку, калі б улады не прыкладалі намаганьняў, каб загнаць выбарнікаў да скрыняў, і не фальсыфікавалі вынікі галасаваньня, то рэальна на выбары прыйшло б 10–12%. Пры такім раскладзе мог лёгка перамагчы любы кандыдат, які добра працаваў у перадвыбарную кампанію і загітаваў людзей прагаласаваць за яго.
«А гэта рэальная пагроза для праўладных кандыдатаў. Вось адкуль такія неймаверныя прыпіскі. Улады ператвараюць выбары з фарсу ў камэдыю», — кажа Дабравольскі.
Прэс-цэнтар кампаніі назіраньня «Права выбару-2018» спыніў эфір, яго прадстаўнікоў змушаюць пакінуць памяшканьне
Прадстаўнікоў кампаніі «Права Выбару» зьмушаюць пакінуць памяшканьне культурнага цэнтру «Корпус» (вул. Машэрава, 9), дзе 18 лютага была арганізаваная праца прэс-цэнтру па назіраньні за мясцовымі выбарамі. Пра гэта праз паўгадзіны пасьля пачатку трансьляцыі працы прэс-цэнтру ў інтэрнэце паведаміў прэс-сакратар кампаніі Ігар Барысаў.
Ён сказаў БелаПАН, што кіраўніцтву «Корпус», а таксама арганізацыі, у якой цэнтар арандуе памяшканьне, пачалі паступаць званкі «зьверху» з патрабаваньнем спыніць трансьляцыю і пакінуць памяшканьне. У цяперашні час прадстаўнікі «Права выбару» шукаюць новае памяшканьне для арганізацыі працы прэс-цэнтру.
Відэафакт. Лукашэнка прыйшоў на выбарчы ўчастак бяз Колі
18 лютага прэзыдэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка прыняў удзел у галасаваньні па выбарах дэпутатаў мясцовых саветаў. Традыцыйна Лукашэнка галасаваў на выбарчым участку № 1 Вясьнянскай выбарчай акругі № 39 у корпусе БДУФК.
У апошнія некалькі гадоў Лукашэнка заўсёды прыходзіў на выбарчы ўчастак з малодшым сынам Мікалаем. Але ў гэты раз традыцыя была парушаная.
На пытаньне журналістаў, за каго ён прагаласаваў, Лукашэнка адказаў так:
«У нас таемнае галасаваньне, не гавораць, за каго. Але мушу вам намёк зрабіць: за дзейнага чалавека, які працуе і прыносіць карысьць нашай дзяржаве. Гэта галоўны матыў для мяне як прэзыдэнта, і іншага матыву, напэўна, быць ня можа», — перадае БЕЛТА словы Лукашэнкі.
Ярмошына: «За тыдзень датэрміновага галасаваньня Цэнтарвыбаркам атрымаў 74 скаргі. Чалавечае глупства ніхто не адмяняў»
74 скаргі — такую лічбу назвала ў інтэрвію тэлеканалу СТВ старшыня ЦВК Лідзія Ярмошына.
«Так, на жаль, яны ёсьць, чалавечае глупства ніхто не адмяняў. З боку арганізатараў выбараў яно таксама сустракаецца. За тыдзень, які папярэднічае гэтаму дню, то бок, за тыдзень датэрміновага галасаваньня ў Цэнтральную выбарчую камісію паступілі 74 пісьмовыя скаргі. На шчасьце, большая частка зь іх зьяўляецца абсалютна надуманымі», — сказала чыноўніца.
Паводле яе, са скаргамі цяпер працуюць. Калі ЦВК ня можа даць адказ па скарзе, то яна накіроўваецца ў тэрытарыяльныя камісіі.
«Я прашу прабачэньня. І прыйсьці на выбарчыя ўчасткі»
Таксама ў сувязі з праваслаўнай «Даравальнай нядзеляй» старшыня ЦВК папрасіла ў беларусаў прабачэньня:
«Я прашу прабачэньня таксама ва ўсіх, у тым ліку ў гледачоў канала СТВ, за зло вольнае і міжвольнае, як той казаў. І я прашу ўсіх выбарнікаў нашых дараваць сваім блізкім, дараваць ўладам, дараваць дэпутатам, якія, можа быць, недастаткова добра спрацавалі. І прыйсьці на выбарчыя ўчасткі».
ЦВК: На 14:00 яўка па краіне — 55%
Як піша БЕЛТА, ЦВК зафіксаваў на 14:00 яўку на мясцовыя выбары роўнай 55,69%. Найменшай яўка была ў Менску (48,58%), найбольшай — у Віцебскай вобласьці (61,41%). Незалежныя назіральнікі неаднаразова заяўлялі аб завышэньні яўкі.
Агулам у сьпісах для галасаваньня ў 2018 годзе — 6 929 525 выбарцаў пры больш як 22 тысячы кандыдатаў на больш як 18 тысяч мандатаў. Агульная яўка на мясцовых выбарах 2014 году склала, паводле зьвестак ЦВК, 77,27%. У 2010 годзе «афіцыйная» яўка склала 79,1%, у 2007 годзе — 79,2%.