Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Беларускае МЗС між Касьцюшкам і Суворавым


Севярын Квяткоўскі
Севярын Квяткоўскі

Dźmitry Hurnievič: «Памятаеце міністар Макей казаў, што іншыя дзяржавы крадуць у нас нашых герояў? Нават Касьцюшку згадваў. Дык сам Бог спаслаў яму сытуацыю ў Швайцарыі».

Рэч у тым, што сьцьвярджаючы сваё права на вытлумачэньне асобы Тадэвушка Касьцюшкі, беларуская дзяржава аўтаматычна мусіць артыкуляваць сваё права на вытлумачэньне Аляксандра Суворава.

Таго самага Суворава, які на малой радзіме Касьцюшкі ў беларускім Заходнім Палесьсі ладзіў карныя апэрацыі супраць мясцовага насельніцтва ды антырасейскіх паўстанцаў.

Вернемся ў нашы дні. Ці не ўпершыню ў публічнай прасторы ўзьнік польска-беларускі канфлікт, зьвязаны з тэмай супольнай гісторыі. Прычым, з польскага боку ў канфлікце бярэ ўдзел прадстаўнік Міністэрства Замежных спраў.

«Польскі амбасадар ня можа ўказываць беларусам што пісаць на помніку Касьцюшку». — «Таму ў вас пад Заслаўем стаіць помнік Сталіну», --- парыруе польскі суразмоўца ў фэйсбуку.

Адказ пра помнік на «Лініі Сталіна» толькі на першы погляд можа падацца нелягічным, які пераводзіць стрэлкі з адной на іншую тэму на тэму.

Усё непрымальнае з гледзішча польскага бачаньня супольнай зь Беларусьсю гісторыі ў Польшчы часта сьпісваецца на камуністаў.

Насамрэч усё непрымальнае з гледзішча польскага бачаньня супольнай зь Беларусьсю гісторыі ў Польшчы часта сьпісваецца на камуністаў і на спадкаемцу камуністаў Лукашэнку.

Не прызнаецца права Польшчы на Заходнюю Беларусі і Ўкраіну — гэта «цяжкая спадчына савецкай ідэалёгіі». Не прызнаецца слова «Польшча» у дачыненьні да «Рэчы Паспалітай» — «цяжкая спадчына» лукашызму, хоць у рэальнасьці ў сучаснай Беларусі афіцыйна збольшага падтрымліваюцца польскі і расейскі гістарычныя канцэпты.

У Літве кагосьці шакуе беларускі балет «Вітаўт», у Расеі Кастусь Каліноўскі прыраўніваецца да «беларускага Бандэры», а польскі амбасадар у Швайцарыі супраць фармулёўкі «беларуская зямля» у дачыненьні да месца нараджэньня Тадэвушка Касьцюшкі.

Ва ўсіх трох выпадках беларусам адмаўляюць у суб’ектнасьці: ва ўласнай вэрсіі ацэнак гістарычных пэрсон і падзей.

Сытуацыя абвастраецца закрытасьцю Беларусі, якая з боку ўсё яшчэ падаецца савецкай, хоць працэс нацыятворчасьці не спыняецца ад самага абвяшчэньня незалежнасьці ў 1991 годзе.

На сваіх эмоцыях некаторыя беларусы абагульняюць усіх палякаў — «няма нашай і вашай свабоды».

Тут самае важнае — адмовіцца ад абагульненьняў.

У Беларусі альбо будзе незалежная — суб’ектнае — грамадзтва, альбо частка Расеі.

Нават польскія кансэрватары-нацыяналісты ўрэшце мусяць зразумець што ў Беларусі альбо будзе незалежная — суб’ектнае — грамадзтва, альбо частка Расеі. Апошняе ўжо амаль немагчыма.

За савецкае сымбалічнае мінулае трымаецца старэйшая генэрацыя, а вонкава прасавецкая ўлада ня толькі даглядае помнікі Леніну, але ўсталёўвае нацыянальна арыентаваныя знакі. Напрыклад, помнік князю Альгерду ў Віцебску.

Праблема даўно насьпявала. Цяпер беларускай дзяржаве было б вельмі сваечасова агучыць сваю пазыцыю па супольных з суседзямі гістарычных пэрсанажах.

Але сказаўшы «А» пра Польшчу, беларускія ўлады мусяць сказаць «Б» пра Расею.

«Саюзьніцтва» з Расеяй не дае магчымасьці беларускаму МЗС выразна агучыць беларускую пазыцыю па гістарычных пытаньнях.

Дэ-факта «саюзьніцтва» з Расеяй не дае магчымасьці беларускаму МЗС выразна агучыць беларускую пазыцыю па гістарычных пытаньнях, у тым ліку зьвязаных з Польшчай.

Напрыклад, чаму Касьцюшка і Сувораў у адзін час займаліся на беларускай зямлі дыямэтральна супрацьлеглымі справамі. Першы ваяваў за незалежнасьць Рэчы Паспалітай, другі — за акупацыю Рэчы Паспалітай.

У кожным разе беларускаму МЗС рабіць заявы давядзецца. Калі не цяпер, дык пазьней. Бо апроч дзяржавы як інстытуту, Беларусь у сьвеце прадстаўляе грамадзкасьць.

Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG