Карэспандэнт Свабоды сабраў самыя цікавыя выказваньні пісьменьніцы.
Пра славу
«Да таго, што завецца славаю, трэба яшчэ моцнае здароўе. Гэта вельмі цяжка. Я рада, што атрымалася, што прыехала. Многае я не пазнаю. Пазнаю толькі лес, палеткі, назвы. Паўстагодзьдзя мінула. Шмат што зьмянілася, і асабліва ў наш час, калі такія зломы адбыліся: сацыялізм, капіталізм — гэта розныя такія жыцьці. Усё здорава зьмянілася, і мы ў тым ліку. Я жыла ў Івашкавічах, з Капаткевічамі я была ня так збліжаная. Але гэта мая родная школа, я яе скончыла, і я пра гэта заўжды памятаю».
Пра шчасьце
«Што датычыцца мяне, майго жыцьця. Я шчасьлівы чалавек. Ня ў сэнсе Нобэлеўскай прэміі і яшчэ дзясятка розных прэмій, а ў сэнсе таго, што я займалася тым, што мне было цікава — журналістыкай, потым літаратурай. Я мела такую магчымасьць, мела магчымасьць заставацца сама сабою».
Пра характар
«Шмат чаго было. Я была на вайне, мяне судзілі за маю кнігу. І мяне выганялі з працы за мае кнігі, у прыватнасьці з часопісу „Нёман“, паколькі гэта былі апошнія камуністычныя гады. І тым ня менш я заставалася сама сабою. Гэта наперш характар.
Тут сядзяць і маладыя дзяўчаткі. Каб чагосьці дасягнуць, трэба мець моцны характар, бо ў жыцьці шмат спакусаў, расчараваньня, шмат матэрыяльных думак. Гэта ўсё рэчы, якія могуць лёгка зьмяць чалавека, зьбіць яго з шляху, ня даць яму рэалізавацца на поўную сілу, стаць роўным самому сабе».
Сьвятлана Алексіевіч наведала школу, дзе яна вучылася. ФОТА
Пра ўпэўненасьць
«Трэба быць цалкам упэўненым у тым, чаго вы хочаце, быць упэўненым, што менавіта гэта вам трэба. Трэба быць упэўненым, што гэта на баку дабра, што вы ня служыце імгненнай міталёгіі, імгненнай аблудзе — камунізму, сацыялізму, нацыяналізму».
Пра жыцьцё
«Трэба ўмець гэта ўсё ачышчаць — жыцьцё надзвычай цікавая рэч, нягледзячы на страты (бо шмат што складваецца ня так, як хацелася)».
Пра імпэрыі
«На жаль, імпэрыі не адыходзяць так лёгка, імпэрыі не адыходзяць без крыві. І ня можа чалавек, які быў дзясяткі гадоў у лягеры — семдзесят зь лішнім гадоў была „чырвоная цывілізацыя“, як я яе называю, — ня можа чалавек выйсьці зь лягеру і быць свабодным».
Пра свабоду
«Мы гаворым пра свабоду, але ня ведаем, што гэта такое. Я дванаццаць гадоў пражыла за мяжою і магу сказаць, што ў нас няма ведаў пра свабоду, пра свабоднае жыцьцё. Тое, што мы называем свабодаю, так, як мы жывём, — гэта не свабоднае жыцьцё і мы не свабодныя людзі.
У нас яшчэ багата мінулага жыцьця. Вакол шмат гвалту, ліецца кроў. Людзі ратуюцца тым, што імкнуцца знайсьці блізкае кола сяброў — аднаклясьнікаў, аднакурсьнікаў. Імкнуцца да сямейнага кола, навучаньня дзяцей, спадзеючыся, што ў іх будзе іншае жыцьцё. Гэта ёсьць нейкай формай выратаваньня, але, я думаю, што гэта яшчэ ня форма новага жыцьця, якой мы хацелі б жыць».
Пра эліту
«Я думаю, што наш беларускі народ за дваццаць гадоў мог бы зрабіць зусім іншую краіну, калі б была іншая праграма. Але праграму павінна зрабіць эліта... У нас найперш праблема эліты, паколькі Сталін, а перад гэтым палякі зьнішчалі ўсё беларускае. Потым Расея настолькі ўсё зрусіфікавала. Нават тую ж беларускую мову, якую мы вучылі ў школе — гэта ж „наркамаўка“».
Пра беларускую мову
Сапраўдную беларускую мову я чула ад маладых людзей у «Нашай ніве». Божа мой, якая гэта іншая мова! У мяне новая кніга называецца «Чудный олень вечной охоты». Гэта кніга пра каханьне. У Грына ёсьць такія словы «Счастье — это чудный олень вечной охоты». Друкаваўся невялічкі разьдзел з будучай кнігі ў двух выданьнях. У адным пераклалі «Дзіўны алень вечнага паляваньня», а ў другім — «Чароўны алень вечных ловаў». Вось мова беларуская! Гэтай мовы ніхто ня вучыць, настаўнікаў гэтай мовы практычна няма.
Мы ня вырашылі самую галоўную праблему — якая мова беларуская, якую мову трэба вучыць. На гэта ўсё мусіць быць дзяржаўныя праграмы. Гэта ўсё ня могуць зрабіць энтузіясты-адзіночкі. Трэба дзяржаўная праграма.
Пра Беларусь
Дзяржава Беларусь — гэта вечнае, а людзі «наверсе» і «ўнізе» — часовыя.
