Канстытуцыйны суд мае спыніць дыскрымінацыю беларускамоўных

16 чэрвень 2014, 18:51

Асамблея НДА заклікае бараніць беларускую мову праз Канстытуцыйны суд

Рабочая група Асамблеі няўрадавых дэмакратычных арганізацыяў Беларусі падтрымала ініцыятыву юрыста Гары Паганяйлы зьвяртацца ў Канстытуцыйны суд Рэспублікі Беларусі наконт хібаў у моўным заканадаўстве, што дазваляюць дыскрымінаваць беларускую мову.

Зьмены ў заканадаўстве аб Канстытуцыйным судзе цяпер даюць магчымасьць зьвяртацца ў яго і грамадзкім арганізацыям, і грамадзянам з мэтай паказаць і ўхіліць супярэчнасьці у наяўным заканадаўстве. Як гэта зрабіць?

Сябра Рабочай групы Асамблеі НДА Вінцук Вячорка апавёў Свабодзе:

«Кожны з нас, беларускамоўных, сутыкаўся з стандартнай сытуацыяй: нашым дзецям не даюць вучыцца па-беларуску побач з домам; натарыюс адмаўляецца па-беларуску засьведчыць дакумэнт; у банку патрабуюць пісаць па-расейску прозьвішча і г. д. Аргумэнтацыя ў чыноўнікаў, што дыскрымінуюць беларускую: «У нас дзьве дзяржаўныя мовы». Але ж апошняе павінна азначаць, што акурат грамадзяне выбіраюць мову, а чыноўнік (дзяржава) забясьпечвае ім права выбару. Аднак марна шукаць у заканадаўстве адпаведныя тлумачэньні і гарантыі.

Як зазначае Вячорка, Гары Паганяйла з Хэльсынскага камітэту зьвярнуў увагу, што ад нядаўна ня толькі дзяржаўныя органы, але грамадзяне і грамадзкія арганізацыі могуць зьвяртацца ў Канстытуцыйны суд, калі ў законах ёсьць прабелы, калізіі ды няпэўнасьць. І сам праявіў ініцыятыву, напісаўшы зварот у Канстытуцыйны суд пра нявызначанасьць рэальнага статусу беларускай мовы, і заклікаў іншых зрабіць тое самае.

Паводле Вячоркі, Асамблея няўрадавых арганізацыяў падтрымала справу, бо зьнявага беларускае мовы баліць шмат каму з актыўных людзей:

«Калі ў Канстытуцыйны суд паступяць дзясяткі, а лепш сотні зваротаў з канкрэтнымі прыкладамі парушэньня моўных правоў грамадзянаў, уладзе ня будзе як рабіць выгляд, што „беларускую мову ніхто не ўшчамляе“, а Канстытуцыйны суд змушаны будзе рэагаваць. Трэба выкарыстоўваць усе спосабы дамаганьня нашых беларускіх правоў».

Звароты могуць быць як пісьмовыя, так і электронныя. Арганізатары прапануюць дасылаць копіі зваротаў у СМІ, а таксама ў Выканаўчае бюро Асамблеі НДА для прыцягненьня шырокай грамадзкай увагі.

Асамблея НДА — гэта найбуйнейшае ў Беларусі аб’яднаньне няўрадавых дэмакратычных арганізацыяў і грамадзянскіх ініцыятываў, якое спрыяе разьвіцьцю дэмакратычнай праўнай дзяржавы й уплывае на зьмены ў грамадзтве. Заснаваная ў 1997 годзе, асацыяцыя на сёняшні момант налічвае болей за 300 сябраў. Асамблея працуе таксама з НДА, якія не ўваходзяць у яе склад, але прыярытэтная ўвага аддаецца сваім сябрам — як зарэгістраваным арганізацыям, так і незарэгістраваным ініцыятывам.

Асамблея спрабавала тройчы атрымаць рэгістрацыю ў Беларусі, аднак, з розных прычынаў, Міністэрства юстыцыі адмаўляла у рэгістрацыі. У склад Асамблеі ўваходзяць як зарэгістраваныя арганізацыі, так і незарэгістраваныя ініцыятывы. У ліпені 2011 году Асамблея НДА была зарэгістраваная ў Літве.