Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Навіны 01 сьнежня 1999 г.


Віталь Тарас, Прага

Супраціў расейскаму наступу ў Чачні ўзрастае з кожным днём. Гэты факт мусіў прызнаць расейскі гэнерал Георгі Шпак. Паводле афіцыйных зьвестак з расейкага боку, чачэнскія аддзелы замацаваліся на пазыцыях каля сталіцы Чачні Грознага і ў гарадох Урус-Мартан, Шалі ды Аргун. У раёне гэтых ды іншых мясьцінаў ідуць жорсткія баі. Увага інфармацыйных агенцтваў і міжнароднага друку прыкаваная да новага павароту падзеяў ды іхных магчымых наступстваў.

Цягам апошніх двух месяцаў пасьля ўварваньня фэдэральных сілаў у Ічкерыю чачэнскія паўстанцы зьнішчылі 1500 расейскіх вайскоўцаў. Аб гэтым паведаміў агенцтву France Press адзін з чачэнскіх палявых камандзёраў Шарпудзі. Паводле ягоных словаў, расейскае войска дэмаралізаванае і ўжывае сілу без усялякага пляну.

Да апошняга часу стратэгія й тактыка расейскіх вайскоўцаў палягала на авіяцыйных ды артылерыйскіх абстрэлах чачэнскіх местаў. Пры гэтым страты расейкага войска прымяншаліся, а інфармацыя пра страты сярод мірнага насельніцтва трапляла на Захад праз моцнае сіта цэнзуры.

Першыя сапраўдныя баі ў ходзе вайсковай апэрацыі на ўсходзе Ічкерыі засьведчылі, што чачэнцы выкарыстоўваюць сваю старую тактыку – імгненныя атакі з тылу. І гэтая тактыка, паводле Шарпудзі, сталася шокам для расейцаў. Я на свае вочы бачыў тры грузавікі, набітыя расейскімі палоннымі. У кожным зь іх было прынамсі 40 расейскіх жаўнераў – прыводзіць словы чачэнскага камандзёра Шарпудзі агентцва France Press.

Аўтар артыкулу ў газэце "International Herald Tribune", супрацоўнік расейскага Інстытуту стратэгічных дасьледаваньняў Анатоль Левін піша: "На Захадзе наконт наступу расейцаў у Чачні выказваліся палярныя меркаваньні: адны казалі пра рускі генацыд супраць чачэнцаў, другія пра небясьпеку ісламскага тэрарызму.

У чачэнскай трагедыі, піша далей расейскі экспэрт, сапраўды ёсьць два бакі. З аднаго боку, відавочная бязьлітаснасьць, зь якой расейцы двойчы ажыцьцяўлялі вайсковую інтэрвенцыю ў Чачню. З другога боку, пасьля нацыянальнай рэвалюцыі 1991 году прыйшлі ў заняпад дзяржаўныя ўстановы Ічкерыі – праваахоўчыя ворганы, суды, школы, лякарнi.

Гэты заняпад быў выкліканы ў значнай ступені вайной. Аднак, вялікую ролю адыграла таксама гісторыя чачэнскага супраціву любой уладзе, а таксама традыцыйна паблажлівае стаўленьне да тых людзей, якіх зараз разглядаюць як бандытаў.

Дзясяткі чачэнскіх ўцекачоў у Інгушэтыі, на меркаваньні якіх спасылаецца аўтар артыкулу, выказваюць гнеў у адносінах да расейскіх вайскоўцаў, якія забілі сотні мірных жыхароў. Але яны таксама скардзяцца на анархію, што ахапіла іхную рэспубліку з пачаткам рэформаў у Расеі 8 гадоў таму.

Народ дайшоў да поўнага жабрацтва за год, – цытуе выказваньне Вахіда Дарбішава, былога міліцыянта зь вёскі Самашкі "International Herald Tribune". На ягоную думку, улада Масхадава слабая, але народ яго падтрымаў на выбарах, і таму расейцы павінныя весьці зь ім перамовы.

Парадаксальным чынам, калі расейскія вайскоўцы замкнуць кальцо вакол Грознага, Расея сама трапіць у пастку. Чачэнскі нацыяналізм немагчыма падавіць надоўга. Пакуль Расея будзе намагацца трымаць мяцежную правінцыю пад сваім татальным кантролем, будзе існаваць пастаянная крыніца небясьпекі для жыцьця расейцаў і для расейскай дэмакратыі.

А вось што паведаміў аналітык Радыё Свабода з Бостану Майкл Лелівелд: "Экспэрты Гарвардзкага універсітэту выказалі апасеньне, што расейскі ўрад можа працягнуць вайну ў Чачні цягам бліжэйшых 6 месяцаў, каб атрымаць палітычную выгоду на выбарах у чэрвені наступнага году. Расейскія аналітыкі, якія ўзялі ўдзел у сустрэчы ў Гарвардзе, прысьвечанай выбарам у Дзяржаўную Думу Расеі, якія адбудуцца 19 сьнежня, выказалі думку, што прэм'ер-міністар Уладзімер Пуцін апынуўся на хвалі папулярнасьці, дзякуючы вайне. Яны перакананыя, што Крэмль ня спыніць бявыя дзеяньні, пакуль яны прыносіць палітычныя дывідэнды".

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG