Прачытаў на Фэйсбуку ўражаньні Сьвятланы Калінкінай ад гутаркі з журналістам, які прыехаў з «Барысаўдрэва», пра які зараз шмат гаворкі. І ўразіўся ў сваю чаргу шчырасьцю Сьвятланы.
Менавіта на «Барысаўдрэве» Аляксандар Лукашэнка нядаўна зладзіў шоў з забаронай на звальненьні. Сьвятлана ў сваім Фэйсбуку піша:
«А вось пад прахадной на жыцьцё скардзіліся. Мяркуючы па расказах, і праўда туга! Заробак мільён дзьвесьце тысяч. Але пры гэтым чалавек плачацца: «А куды я пайду з заводу, у мяне ж двое дзяцей». І хтосьці ж з гэтым мудаком жыве, ён чыйсьці тата, бацька сямейства, аўтарытэт. У яго двое дзяцей жывуць на падножным корме (таму што за такі заробак нават батон добры ня часта купіш), а ён рукамі разводзіць: «Куды ж я пайду...» Грузчыкам у «Эўраопт», паштальёнам, ляпіць шпалеры і бяліць столі на прыватных рамонтах, санітарам, сталяром, цесьляром, ахоўнікам у любую менскую лякарню. Так, дзясяткаў мільёнаў на гэтых «пасадах» не заробіш. Але і не 150 даляраў. Тым больш, што колькі тут ад Менску да Барысава ехаць?! Але яму ня трэба, ён аб дзецях клапоціцца. І потым яшчэ дзецям, калі вырастуць, будзе мазгі піць, як цяжка ён іх гадаваў, ва ўсім сабе адмаўляючы. На гэтых людзей і дэкрэту ніякага прыгоннага ня трэба, яны самі дупу не падымуць. Будуць сядзець і ўспамінаць, як у вайну галадалі іх бабулі».
Ну, не газэтная публікацыя, але Фэйсбук – усё ж публічны дзёньнік, не зусім асабістае. І вось уладальніца думак, настаўніца нацыі лаецца на адрас сваіх суайчыньнікаў, якія нічога кепскага асабіста ёй не зрабілі і нічога ёй ня вінныя.
Але, здаецца, што гэты пост паважанай калегі – нагода для размовы не адно пра нечую ветлівасьць і выхаванасьць. Ён, гэты пост, у нечым высьвечвае прыроду сацыяльных і палітычных працэсаў у сучаснай Беларусі.
Тэкст Сьвятланы нагадаў знакаміты адказ Марыі Антуанэты. Калі ў Францыі пачаліся бунты – прадвесьце рэвалюцыі, на пытаньне каралевы, чаму яны бунтуюць, адзін з прыдворных патлумачыў: «У іх няма хлеба». «Ды хай ядуць булкі» – прастадушна адказала Марыя Антуанэта. Пра тое, што на булку трэба зарабіць, уладкаваўшыся ў «Эўраопт» ці ахоўнікам у парыскі шпіталь, манархіня, не зьяўляючыся журналісткай, не казала, але, відаць, мела на ўвазе нешта такое. І наагул была па-свойму, з вышыні сваёй велічы, шчырай і спагадлівай, нават мудакамі не называла.
Гэты знакаміты эпізод нагадвае, што тая вялікая рэвалюцыя адбылася прынамсі ня толькі дзеля свабоды, роўнасьці і братэрства (з чым атрымалася складана), колькі дзеля пераразьмеркаваньня дабротаў, дзеля зьмены сацыяльных статусаў, у першую чаргу – статусу тых, хто ва ўпор быў няздольны зразумець становішча людзей іншага статусу.
А гэта мае наўпроставае дачыненьне да сучаснай палітыкі, у разуменьні якой часам бракуе здаровага сацыяльнага падыходу.
Ёсьць такі погляд, што Лукашэнка кіруе, абапіраючыся адно на сваіх сілавікоў-касталомаў ды на мозгапрамывальную тэлескрыню. А народ стогне пад пятой дыктатуры, ён абдураны, але сам па сабе прагне свабоды, дэмакратыі і свабоднага рынку. Ну а не паўстае, бо запалоханы.
Такая паэтычная карціна сьвету вельмі прыдатная для выступаў на мітынгах і ў размовах зь цікаўнымі замежнікамі.
Але насамрэч гэтай карціне, не пазбаўленай, прызнаем, сувязі з рэчаіснасьцю, бракуе адказу на простае і грубае пытаньні: хто мае выгаду ад існаваньня цяперашняй сыстэмы? І на іншае пытаньне, нашмат больш далікатнае: а як нацыянальны пірог будзе пераразьмеркаваны пры тых самых чаканых і жаданых пераменах?
Вось таму рабацягу з «Барысаўдрэва» беларуская дэмакратыя вуснамі Сьвятланы ўжо патлумачыла, што чакае ў дэмакратычным парадызе яго – мудрая парада круціцца, браць свой лёс у свае рукі і такое падобнае.
Я нават ня буду спрачацца па сутнасьці парадаў калегі, хаця не выключаю, што трыманьне тым рабацягам за свой завод – рашэньне цалкам рацыянальнае, прадыктаванае дакладным разьлікам сваіх магчымасьцяў і здольнасьцяў, а ня нейкімі культурнымі забабонамі і славутым мэнталітэтам. З моцнай і высокай сацыяльнай пазыцыі чужыя магчымасьці, зразумела, лепш бачныя – «хай ядуць булкі». Але хай сабе забабоны, страх, нежаданьне мяняць свае звычкі. Але ж ён – чалавек і, паўтаруся, нічым не абавязаны ні Сьвятлане, ні мне, і нікому іншаму.
І ці зьдзівіць вас, шаноўны чытач, калі ў адказ на Сьвятланіну параду ён адрэагуе ў стылі Акудовіча на заклікі на ўсялякія плошчы – бяз нас? І гэта ў лепшым выпадку. А ў іншым – будзе пляскаць у ладкі АМАПу, які сваімі дубінкамі абараняе ня толькі, а можа і ня столькі, Лукашэнку, колькі яго, ягоны лад жыцьця. Бо што яго чакае ў тым ладзе, які адстойваюць пратэстоўцы, ён ведае. І кім яны яго лічаць – адчувае. А ў Калінкінай нават і прачытаць можа. Пры такіх паводзінах можаце яго назваць гэтак жа, як і яна. Адзінага званьня, якога ён ня будзе заслугоўваць у гэтай сытуацыі – гэта званьня дурня. Ён будзе банальна адстойваць свае інтарэсы.
Вось у гэтым насамрэч і сутнасьць як пераменаў, гэтак і іх адсутнасьці – у сутыкненьні і балянсе масавых інтарэсаў. У сучасным і пэрспэктыўным вымярэньні.
Да Сьвятланы, па шчырасьці, у мяне прэтэнзіяў няма – вольны журналіст выказаў сваю вольную асабістую думку (хаця яе ўплыў на грамадзкую думку значна большы, чым многіх практыкуючых палітыкаў). Нават падзякаваць ёй трэба за тое, што яна, можа і міжволі, прадэманстравала сацыяльную прыроду палітычнага канфлікту ў Беларусі: не народ супраць дыктатуры, не апазыцыя супраць дыктатуры, ня сілы сьвету супраць сілаў цемры (ці наадварот), а інтарэсы супраць інтарэсаў, адна схема падзелу нацыянальнага пірага супраць іншай.
Ну але калі разглядаць гэта, як палітычную парадыгму, то нават адкідаючы ўбок пытаньні карэктнасьці, варта сказаць, што нават правячай клясе часам дорага каштуе стаўленьне да іншых у стылі Марыі Антуанэты. А ўжо неправячай і пагатоў.
Але наагул – карысны паварот вечных беларускіх палітычных спрэчак, весьці іх не пра тое, ці трэба адзіны кандыдат, не пра тое, ці пасябруе Пазьняк з Калякіным і калі лепш правесьці тую ці іншую маніфэстацыю. А пра тое, як будуць дзяліцца ў нашым лепшым заўтра нацыянальнае багацьце і статусы, і хто тыя «мудакі», якія апынуцца пры гэта падзеле «бяз лапы». Гэта менш узьнёсла, але значна больш карысна для вызначэньня праціўнікаў і прыхільнікаў. Ды і публіцы цікавей.
Менавіта на «Барысаўдрэве» Аляксандар Лукашэнка нядаўна зладзіў шоў з забаронай на звальненьні. Сьвятлана ў сваім Фэйсбуку піша:
«А вось пад прахадной на жыцьцё скардзіліся. Мяркуючы па расказах, і праўда туга! Заробак мільён дзьвесьце тысяч. Але пры гэтым чалавек плачацца: «А куды я пайду з заводу, у мяне ж двое дзяцей». І хтосьці ж з гэтым мудаком жыве, ён чыйсьці тата, бацька сямейства, аўтарытэт. У яго двое дзяцей жывуць на падножным корме (таму што за такі заробак нават батон добры ня часта купіш), а ён рукамі разводзіць: «Куды ж я пайду...» Грузчыкам у «Эўраопт», паштальёнам, ляпіць шпалеры і бяліць столі на прыватных рамонтах, санітарам, сталяром, цесьляром, ахоўнікам у любую менскую лякарню. Так, дзясяткаў мільёнаў на гэтых «пасадах» не заробіш. Але і не 150 даляраў. Тым больш, што колькі тут ад Менску да Барысава ехаць?! Але яму ня трэба, ён аб дзецях клапоціцца. І потым яшчэ дзецям, калі вырастуць, будзе мазгі піць, як цяжка ён іх гадаваў, ва ўсім сабе адмаўляючы. На гэтых людзей і дэкрэту ніякага прыгоннага ня трэба, яны самі дупу не падымуць. Будуць сядзець і ўспамінаць, як у вайну галадалі іх бабулі».
Ну, не газэтная публікацыя, але Фэйсбук – усё ж публічны дзёньнік, не зусім асабістае. І вось уладальніца думак, настаўніца нацыі лаецца на адрас сваіх суайчыньнікаў, якія нічога кепскага асабіста ёй не зрабілі і нічога ёй ня вінныя.
Але, здаецца, што гэты пост паважанай калегі – нагода для размовы не адно пра нечую ветлівасьць і выхаванасьць. Ён, гэты пост, у нечым высьвечвае прыроду сацыяльных і палітычных працэсаў у сучаснай Беларусі.
Тэкст Сьвятланы нагадаў знакаміты адказ Марыі Антуанэты. Калі ў Францыі пачаліся бунты – прадвесьце рэвалюцыі, на пытаньне каралевы, чаму яны бунтуюць, адзін з прыдворных патлумачыў: «У іх няма хлеба». «Ды хай ядуць булкі» – прастадушна адказала Марыя Антуанэта. Пра тое, што на булку трэба зарабіць, уладкаваўшыся ў «Эўраопт» ці ахоўнікам у парыскі шпіталь, манархіня, не зьяўляючыся журналісткай, не казала, але, відаць, мела на ўвазе нешта такое. І наагул была па-свойму, з вышыні сваёй велічы, шчырай і спагадлівай, нават мудакамі не называла.
Гэты знакаміты эпізод нагадвае, што тая вялікая рэвалюцыя адбылася прынамсі ня толькі дзеля свабоды, роўнасьці і братэрства (з чым атрымалася складана), колькі дзеля пераразьмеркаваньня дабротаў, дзеля зьмены сацыяльных статусаў, у першую чаргу – статусу тых, хто ва ўпор быў няздольны зразумець становішча людзей іншага статусу.
А гэта мае наўпроставае дачыненьне да сучаснай палітыкі, у разуменьні якой часам бракуе здаровага сацыяльнага падыходу.
Ёсьць такі погляд, што Лукашэнка кіруе, абапіраючыся адно на сваіх сілавікоў-касталомаў ды на мозгапрамывальную тэлескрыню. А народ стогне пад пятой дыктатуры, ён абдураны, але сам па сабе прагне свабоды, дэмакратыі і свабоднага рынку. Ну а не паўстае, бо запалоханы.
Такая паэтычная карціна сьвету вельмі прыдатная для выступаў на мітынгах і ў размовах зь цікаўнымі замежнікамі.
Але насамрэч гэтай карціне, не пазбаўленай, прызнаем, сувязі з рэчаіснасьцю, бракуе адказу на простае і грубае пытаньні: хто мае выгаду ад існаваньня цяперашняй сыстэмы? І на іншае пытаньне, нашмат больш далікатнае: а як нацыянальны пірог будзе пераразьмеркаваны пры тых самых чаканых і жаданых пераменах?
Вось таму рабацягу з «Барысаўдрэва» беларуская дэмакратыя вуснамі Сьвятланы ўжо патлумачыла, што чакае ў дэмакратычным парадызе яго – мудрая парада круціцца, браць свой лёс у свае рукі і такое падобнае.
Я нават ня буду спрачацца па сутнасьці парадаў калегі, хаця не выключаю, што трыманьне тым рабацягам за свой завод – рашэньне цалкам рацыянальнае, прадыктаванае дакладным разьлікам сваіх магчымасьцяў і здольнасьцяў, а ня нейкімі культурнымі забабонамі і славутым мэнталітэтам. З моцнай і высокай сацыяльнай пазыцыі чужыя магчымасьці, зразумела, лепш бачныя – «хай ядуць булкі». Але хай сабе забабоны, страх, нежаданьне мяняць свае звычкі. Але ж ён – чалавек і, паўтаруся, нічым не абавязаны ні Сьвятлане, ні мне, і нікому іншаму.
І ці зьдзівіць вас, шаноўны чытач, калі ў адказ на Сьвятланіну параду ён адрэагуе ў стылі Акудовіча на заклікі на ўсялякія плошчы – бяз нас? І гэта ў лепшым выпадку. А ў іншым – будзе пляскаць у ладкі АМАПу, які сваімі дубінкамі абараняе ня толькі, а можа і ня столькі, Лукашэнку, колькі яго, ягоны лад жыцьця. Бо што яго чакае ў тым ладзе, які адстойваюць пратэстоўцы, ён ведае. І кім яны яго лічаць – адчувае. А ў Калінкінай нават і прачытаць можа. Пры такіх паводзінах можаце яго назваць гэтак жа, як і яна. Адзінага званьня, якога ён ня будзе заслугоўваць у гэтай сытуацыі – гэта званьня дурня. Ён будзе банальна адстойваць свае інтарэсы.
Вось у гэтым насамрэч і сутнасьць як пераменаў, гэтак і іх адсутнасьці – у сутыкненьні і балянсе масавых інтарэсаў. У сучасным і пэрспэктыўным вымярэньні.
Да Сьвятланы, па шчырасьці, у мяне прэтэнзіяў няма – вольны журналіст выказаў сваю вольную асабістую думку (хаця яе ўплыў на грамадзкую думку значна большы, чым многіх практыкуючых палітыкаў). Нават падзякаваць ёй трэба за тое, што яна, можа і міжволі, прадэманстравала сацыяльную прыроду палітычнага канфлікту ў Беларусі: не народ супраць дыктатуры, не апазыцыя супраць дыктатуры, ня сілы сьвету супраць сілаў цемры (ці наадварот), а інтарэсы супраць інтарэсаў, адна схема падзелу нацыянальнага пірага супраць іншай.
Ну але калі разглядаць гэта, як палітычную парадыгму, то нават адкідаючы ўбок пытаньні карэктнасьці, варта сказаць, што нават правячай клясе часам дорага каштуе стаўленьне да іншых у стылі Марыі Антуанэты. А ўжо неправячай і пагатоў.
Але наагул – карысны паварот вечных беларускіх палітычных спрэчак, весьці іх не пра тое, ці трэба адзіны кандыдат, не пра тое, ці пасябруе Пазьняк з Калякіным і калі лепш правесьці тую ці іншую маніфэстацыю. А пра тое, як будуць дзяліцца ў нашым лепшым заўтра нацыянальнае багацьце і статусы, і хто тыя «мудакі», якія апынуцца пры гэта падзеле «бяз лапы». Гэта менш узьнёсла, але значна больш карысна для вызначэньня праціўнікаў і прыхільнікаў. Ды і публіцы цікавей.
