На гэтым тыдні пачаліся міліцэйскія рэйды па ўдзельніках байкотных пікетаў.
Асноўная і адзіная (!) пакуль прэтэнзія міліцыі – збор подпісаў у падтрымку палітвязьняў. Аказалася, што гэта больш раздражняе ўлады, чым агітацыя за байкот. І нездарма, бо менчукі актыўна ставілі подпісы ў падтрымку, цікавіліся лёсам вязьняў. Тыя, хто паставіў подпіс, відавочна падзяляліся на дзьве прыкладна аднолькавыя па колькасьці групы – першыя ня ведалі пра вязьняў амаль нічога, другія адразу ставілі подпіс і ім ня трэба было нічога тлумачыць, бо самі ўсё ведалі.
Не сакрэт, што колькасьць дэмакратычных актывістаў у Беларусі ня вельмі вялікая, якасьць працы дэмакратычнай супольнасьці з насельніцтвам пакідае жадаць лепшага.
Адкуль жа тады такая дасьведчанасьць і заангажаванасьць менчукоў? (Варта нагадаць, НЭСЭПД зафіксаваў лічбу – каля 20% насельніцтва залічваюць сябе да апазыцыі дзейнай уладзе.)
У размовах з падпісантамі вырашыў запытвацца, адкуль яны ведаюць пра палітычнае жыцьцё. Звычайны адказ – з інтэрнэту. Найчасьцей за ўсё даводзілася чуць назву сайта «Хартыя-97». Прывяду найбольш яскравы прыклад.
Пікет каля буйной менскай будаўнічай крамы. Маладая пара падышла да пікету паставіць подпіс. Пачынаю распавядаць пра палітвязьняў – кажуць: «Мы самі ўсё ведаем, безумоўна, падтрымаем». Пры размове высьвятляецца, што ведаюць ня толькі кандыдатаў на прэзыдэнта 2010 году, але і Андрэя Клімава, іншых палітыкаў. Пры гэтым, мяркуючы па новым «Вольва», на якім да крамы пад’ехала гэтая пара, – відавочна не апазыцыйныя актывісты. Але ўсё ж вырашыў удакладніць. Пытаюся: «Вы такія дасьведчаныя, бо сябры якой-небудзь апазыцыйнай арганізацыі?» – «Не. Мы чытаем інтэрнэт, былі на Плошчы ў 2010-м. Цудам ня трапілі ў аўтазак. Мы пра ўсё ведаем, бо чытаем «Хартыю-97»…
У сучасных беларускіх умовах інтэрнэт – ня толькі асноўная крыніца незалежнай інфармацыі. Інтэрнэт-актыўнасьць – адна зь нямногіх магчымых формаў для яднаньня людзей, арганізацыі супольных дзеяньняў, запачаткаваньня грамадзянскай супольнасьці Беларусі. Відавочна: гэтая супольнасьць дасьць новы моцны імпульс дэмакратычным пераўтварэньням у Беларусі. З гэтай супольнасьці вырастае новы беларускі дэмакратычны рух.
Паміж гэтымі людзьмі і старой палітычнай і грамадзкай дэмсупольнасьцю ёсьць адно істотнае, прынцыповае адрозьненьне: гэтыя людзі не залежаць ня толькі ад уладаў, але таксама ад заходніх донараў. Яны ня стануць рабіць тое і тое падчас кампаніі толькі таму, што такія ўмовы выстаўляюць фундатары. І гэта сапраўдны працяг беларускай незалежнай палітыкі. Нездарма старыя дэмакратычныя арганізацыі і іх лідэры ўсё больш нэрвова рэагуюць на беларускую інтэрнэт-супольнасьць. Відаць, старое падсьвядомае ўспрымае ўсё новае як непажаданага канкурэнта...
Сацыёлягі рэгулярна дасьледуюць рэйтынгі палітыкаў. Цікава было б правесьці аналягічнае сацыялягічнае дасьледаваньне на тэму: «Якім СМІ найбольш давяраюць беларусы?» Пасьля сустрэч зь менчукамі – для мяне адказ на гэтае пытаньне відавочны.
Асноўная і адзіная (!) пакуль прэтэнзія міліцыі – збор подпісаў у падтрымку палітвязьняў. Аказалася, што гэта больш раздражняе ўлады, чым агітацыя за байкот. І нездарма, бо менчукі актыўна ставілі подпісы ў падтрымку, цікавіліся лёсам вязьняў. Тыя, хто паставіў подпіс, відавочна падзяляліся на дзьве прыкладна аднолькавыя па колькасьці групы – першыя ня ведалі пра вязьняў амаль нічога, другія адразу ставілі подпіс і ім ня трэба было нічога тлумачыць, бо самі ўсё ведалі.
Не сакрэт, што колькасьць дэмакратычных актывістаў у Беларусі ня вельмі вялікая, якасьць працы дэмакратычнай супольнасьці з насельніцтвам пакідае жадаць лепшага.
Адкуль жа тады такая дасьведчанасьць і заангажаванасьць менчукоў? (Варта нагадаць, НЭСЭПД зафіксаваў лічбу – каля 20% насельніцтва залічваюць сябе да апазыцыі дзейнай уладзе.)
У размовах з падпісантамі вырашыў запытвацца, адкуль яны ведаюць пра палітычнае жыцьцё. Звычайны адказ – з інтэрнэту. Найчасьцей за ўсё даводзілася чуць назву сайта «Хартыя-97». Прывяду найбольш яскравы прыклад.
Пікет каля буйной менскай будаўнічай крамы. Маладая пара падышла да пікету паставіць подпіс. Пачынаю распавядаць пра палітвязьняў – кажуць: «Мы самі ўсё ведаем, безумоўна, падтрымаем». Пры размове высьвятляецца, што ведаюць ня толькі кандыдатаў на прэзыдэнта 2010 году, але і Андрэя Клімава, іншых палітыкаў. Пры гэтым, мяркуючы па новым «Вольва», на якім да крамы пад’ехала гэтая пара, – відавочна не апазыцыйныя актывісты. Але ўсё ж вырашыў удакладніць. Пытаюся: «Вы такія дасьведчаныя, бо сябры якой-небудзь апазыцыйнай арганізацыі?» – «Не. Мы чытаем інтэрнэт, былі на Плошчы ў 2010-м. Цудам ня трапілі ў аўтазак. Мы пра ўсё ведаем, бо чытаем «Хартыю-97»…
У сучасных беларускіх умовах інтэрнэт – ня толькі асноўная крыніца незалежнай інфармацыі. Інтэрнэт-актыўнасьць – адна зь нямногіх магчымых формаў для яднаньня людзей, арганізацыі супольных дзеяньняў, запачаткаваньня грамадзянскай супольнасьці Беларусі. Відавочна: гэтая супольнасьць дасьць новы моцны імпульс дэмакратычным пераўтварэньням у Беларусі. З гэтай супольнасьці вырастае новы беларускі дэмакратычны рух.
Паміж гэтымі людзьмі і старой палітычнай і грамадзкай дэмсупольнасьцю ёсьць адно істотнае, прынцыповае адрозьненьне: гэтыя людзі не залежаць ня толькі ад уладаў, але таксама ад заходніх донараў. Яны ня стануць рабіць тое і тое падчас кампаніі толькі таму, што такія ўмовы выстаўляюць фундатары. І гэта сапраўдны працяг беларускай незалежнай палітыкі. Нездарма старыя дэмакратычныя арганізацыі і іх лідэры ўсё больш нэрвова рэагуюць на беларускую інтэрнэт-супольнасьць. Відаць, старое падсьвядомае ўспрымае ўсё новае як непажаданага канкурэнта...
Сацыёлягі рэгулярна дасьледуюць рэйтынгі палітыкаў. Цікава было б правесьці аналягічнае сацыялягічнае дасьледаваньне на тэму: «Якім СМІ найбольш давяраюць беларусы?» Пасьля сустрэч зь менчукамі – для мяне адказ на гэтае пытаньне відавочны.
