Беларуская асацыяцыя журналістаў прааналізавала асьвятленьне выбарчай кампаніі ў беларускіх СМІ, перадвыбарныя праграмы кандыдатаў, а таксама параўнала беларускія выбарчыя рэаліі з эўрапейскімі стандартамі.
БАЖ праводзіць маніторынг 18 сродкаў масавай інфармацыі — электронных і друкаваных, агульнанацыянальных, рэгіянальных, недзяржаўных. Асноўная выснова, якую агучыў экспэрт БАЖ Алесь Анціпенка: у дзяржаўных СМІ ўвага сфакусаваная толькі на адным кандыдаце ў прэзыдэнты — Аляксандры Лукашэнку.
«Той час, які аддавалі яму дзяржаўныя электронныя СМІ, даходзіў да 90%. Альтэрнатыўныя кандыдаты альбо кандыдаты ад апазыцыі былі прадстаўлены значна менш — у межах 1%».
Андрэй Бастунец
Тэма выбараў ня стала асноўнай у СМІ. Намесьнік старшыні БАЖу Андрэй Бастунец адзначыў, што адзін з асноўных пастулятаў — гэта тое, што дзяржава павінна заахвочваць актыўнае асьвятленьне выбараў сродкамі масавай інфармацыі:
«Вынікі БАЖаўскага маніторынгу паказваюць, што інфармацыя пра выбары ажно да апошняга этапу — агітацыі — знаходзілася на адным з апошніх месцаў, значна саступаючы па аб’ёме інфармацыі пра надвор’е ці інфармацыі пра спорт. Больш за тое, дзяржаўныя афіцыйныя асобы неаднаразова выказваліся, што гэта і ёсьць нармальна. Пра гэта казаў міністар інфармацыі Праляскоўскі, іншыя».
Экспэрты адзначаюць і грубыя парушэньні прафэсійных стандартаў, журналісцкай этыкі. Прычым у тэлепраграмах «У цэнтры ўвагі», «Панарама» гучалі зьнявагі, абразы альтэрнатыўных кандыдатаў. Некаторыя зь іх працытаваў Алесь Анціпенка:
Алесь Анціпенка
«Перадвыбарчы сэрыял глядзеўся сумна і менш праўдападобна, чым імпартныя мыльныя опэры. Артысты ўсыплялі, іх рэплікі здаваліся шаленствам. Пастановачныя рухі аддавалі тэленафталінам». Яшчэ дзьве цытаты: «Апазыцыйная моладзь масава сьпіваецца». «Цэлая пляяда самавітых барацьбітоў з дыктатарскім рэжымам займаецца наркатой».
Прычым у апазыцыйных кандыдатаў не было магчымасьці адказаць:
«Мы аніводнага разу не зарэгістравалі выпадку, калі б альтэрнатыўныя кандыдаты мелі б магчымасьць скарыстацца сваім правам на адказ у тых сродках масавай інфармацыі, якія альбо скажалі іх погляды, альбо ацэньвалі іх перадузята».
Жана Літвіна
Старшыня Беларускай асацыяцыі журналістаў Жанна Літвіна адзначыла, што ў перадвыбарчых праграмах пяці дэмакратычных кандыдатаў — Уладзімера Някляева, Андрэя Саньнікава, Віктара Цярэшчанкі, Дзьмітрыя Вуса, Міколы Статкевіча — тэма свабоды слова наагул не прысутнічае:
«Я стараюся гэта патлумачыць тым, што на самой справе праблемы, зьвязаныя са свабодай слова, са свабодай выказваньняў настолькі актуальныя, яны настолькі навідавоку, што не было, відаць, у нашых кандыдатаў патрэбы спэцыяльна засяроджвацца на гэтай тэме. Хаця дарэмна. Таму што ў тых рэкамэндацыях, якія былі распрацаваныя Эўразьвязам, якраз свабода слова лічыцца адным з прыярытэтных момантаў. І менавіта ад выкананьня гэтых пяці рэкамэндацыяў будуць залежаць стасункі Эўразьвязу зь Беларусьсю».
Сёньня Беларуская асацыяцыя журналістаў прапанавала кіраўніку МУС Анатолю Куляшову і ўсім праваахоўным органам падчас правядзеньня выбараў зьвярнуць асаблівую ўвагу на захоўваньне правоў журналістаў прадстаўнікамі сілавых структур: «На масавых акцыях журналісты гэтак жа выконваюць свае прафэсійныя абавязкі, як і супрацоўнікі міліцыі» , — гаворыцца ў афіцыйным звароце. Прычым, журналіст мае права перадаваць інфармацыю незалежна ад таго, дазволеная акцыя альбо не.
БАЖ праводзіць маніторынг 18 сродкаў масавай інфармацыі — электронных і друкаваных, агульнанацыянальных, рэгіянальных, недзяржаўных. Асноўная выснова, якую агучыў экспэрт БАЖ Алесь Анціпенка: у дзяржаўных СМІ ўвага сфакусаваная толькі на адным кандыдаце ў прэзыдэнты — Аляксандры Лукашэнку.
«Той час, які аддавалі яму дзяржаўныя электронныя СМІ, даходзіў да 90%. Альтэрнатыўныя кандыдаты альбо кандыдаты ад апазыцыі былі прадстаўлены значна менш — у межах 1%».
«Вынікі БАЖаўскага маніторынгу паказваюць, што інфармацыя пра выбары ажно да апошняга этапу — агітацыі — знаходзілася на адным з апошніх месцаў, значна саступаючы па аб’ёме інфармацыі пра надвор’е ці інфармацыі пра спорт. Больш за тое, дзяржаўныя афіцыйныя асобы неаднаразова выказваліся, што гэта і ёсьць нармальна. Пра гэта казаў міністар інфармацыі Праляскоўскі, іншыя».
Экспэрты адзначаюць і грубыя парушэньні прафэсійных стандартаў, журналісцкай этыкі. Прычым у тэлепраграмах «У цэнтры ўвагі», «Панарама» гучалі зьнявагі, абразы альтэрнатыўных кандыдатаў. Некаторыя зь іх працытаваў Алесь Анціпенка:
Прычым у апазыцыйных кандыдатаў не было магчымасьці адказаць:
«Мы аніводнага разу не зарэгістравалі выпадку, калі б альтэрнатыўныя кандыдаты мелі б магчымасьць скарыстацца сваім правам на адказ у тых сродках масавай інфармацыі, якія альбо скажалі іх погляды, альбо ацэньвалі іх перадузята».
«Я стараюся гэта патлумачыць тым, што на самой справе праблемы, зьвязаныя са свабодай слова, са свабодай выказваньняў настолькі актуальныя, яны настолькі навідавоку, што не было, відаць, у нашых кандыдатаў патрэбы спэцыяльна засяроджвацца на гэтай тэме. Хаця дарэмна. Таму што ў тых рэкамэндацыях, якія былі распрацаваныя Эўразьвязам, якраз свабода слова лічыцца адным з прыярытэтных момантаў. І менавіта ад выкананьня гэтых пяці рэкамэндацыяў будуць залежаць стасункі Эўразьвязу зь Беларусьсю».
Сёньня Беларуская асацыяцыя журналістаў прапанавала кіраўніку МУС Анатолю Куляшову і ўсім праваахоўным органам падчас правядзеньня выбараў зьвярнуць асаблівую ўвагу на захоўваньне правоў журналістаў прадстаўнікамі сілавых структур: «На масавых акцыях журналісты гэтак жа выконваюць свае прафэсійныя абавязкі, як і супрацоўнікі міліцыі» , — гаворыцца ў афіцыйным звароце. Прычым, журналіст мае права перадаваць інфармацыю незалежна ад таго, дазволеная акцыя альбо не.
