Міністар працы Марыяна Шчоткіна лічыць, што адмаўляцца ад кантрактнай сыстэмы ў Беларусі час не прысьпеў, і таму ня трэба мяняць законы, якія рэгулююць наём працаўнікоў, перадае БелТА. «Абавязацельствы пры заключэньні толькі кантракту з грамадзянінам, якога бяруць на працу, закон не ўтрымлівае. Бакі (наймальнік і працаўнік) самастойна вызначаюць від працоўнай дамовы, паводле тэрміну яе дзеяньня», — сказала Марыяна Шчоткіна.
Некаторыя з кандыдатаў на прэзыдэнта ў сваіх праграмах заявілі пра намер скасаваць у Беларусі кантрактную сыстэму. Як кандыдаты пракамэнтавалі заяву міністра Шчоткінай пра тое, што адмаўляцца ад кантрактнай сыстэмы ня трэба?
Яраслаў Раманчук
Кандыдат на прэзыдэнта, эканаміст Яраслаў Раманчук:
«Сёньняшняя кантрактная сыстэма — гэта магутны мэханізм утрыманьня працаўніка пад кантролем. Таму ўлада і не зьбіраецца яго адмяняць, бо страціць кантроль. Заява міністра працы сьведчыць пра тое, што Лукашэнка гэты кантроль страчваць не зьбіраецца, і найперш ён не жадае дапускаць працаўнікоў да прыватызацыі. Толькі нехта пачне „качаць правы“ — яго адразу можна звольніць. Між тым падчас выбарчай кампаніі працаўнікі буйных прадпрыемстваў скардзяцца мне, што ня маюць нават таго, што мелі 15 гадоў таму. „Беларуськалій“, МНПЗ, „Хімвалакно“ — там кажуць, што іх інтарэсы як прадстаўнікоў працоўнага калектыву ўвогуле неабароненыя.»
Віктар Цярэшчанка
Кандыдат на прэзыдэнта, эканаміст Віктар Цярэшчанка:
«З высновамі спадарыні міністра цалкам нязгодны. Цалкам супраць кантрактнай сыстэмы, адмяніў бы яе адразу, бо мяркую, што яна абмяжоўвае правы працаўніка. Менавіта працаўніка, паколькі што да міністра, ягоных намесьнікаў, дырэктараў прадпрыемстваў — для іх кантрактую сыстэму як раз варта захаваць. А замест сёньняшняй тэрміновай кантрактнай сыстэмы варта вярнуцца да былой сыстэмы, да бестэрміновых кантрактаў. У нас працоўная дамова заключаецца на год, на 2 ці максымум 3 — гэта калі працаўнік «чарку» налье майстру. Бестэрміновы кантракт мусіць рэглямэнтаваць як працоўныя моманты — умовы і рэжым працы — гэтак і адпачынак, сацыяльны пакет. А сёньня гэтага няма, бо кантракт адмыслова заключаюць як на мага карацейшы тэрмін. Каб было лягчэй у нейкім выпадку без усякіх юрыдычных праблем чалавека звольніць. А каб быў кантракт бестэрміновы, наймальніку трэба было б прыкласьці шмат намаганьняў для звальненьня, сабраць усе доказы, правесьці пэўную працэдуру. А тут год закончыўся: хачу працягну — хачу не працягну».
Рыгор Кастусёў
Кандыдат на прэзыдэнта, намесьнік дырэктара будаўнічай фірмы Рыгор Кастусёў:
«Міністар, відаць, жыве ў той Беларусі, якую паказваюць па тэлевізары. Ці бывае яна на прадпрыемствах, ці размаўляе з простымі працаўнікамі? Вось я ўвесь час зьдзіўляюся, навошта заключаць кантракт з дворнікам? Між тым нават яго прымушаюць заключаюць кантракт, і міністар мусіць ведаць такія факты. Зразумела, дзеля чаго ўведзеная гэтая кантрактная сыстэма: каб людзі сядзелі, як мыш пад венікам, і маўчалі. І пазыцыя Марыяны Шчоткінай зразумелая — яна зноўку працуе на рэжым, на захаваньне сытуацыі, калі кожны сядзіць моўчкі, баіцца сказаць слова. Так лягчэй кіраваць людзьмі — таму, мяркую, і ўведзеная кантрактная сыстэма.
Мяркую, кантрактная сыстэма для працаўнікоў магчыма толькі ў выключных выпадках — прыкладам, калі чалавек працуе на нейкім сакрэтным аб’екце, бо ён валодае дзяржаўнай сакрэтнай інфармацыяй. Але навошта кантрактная сыстэма сьлесару, токару ці дворніку? Толькі для аднаго: каб чалавек баяўся, падпішуць яму далей кантракт ці не падпішуць. Самае жахлівае, што кіраўнікі некаторых прадпрыемстваў выкарыстоўваюць гэта ў асабістых мэтах. Да мяне падчас сустрэчы зьвярталася жанчына, якую кіраўнік прымушаў да інтыму, пагражаючы непадпісаньнем кантракту. Вось да чаго даходзіць!»
Некаторыя з кандыдатаў на прэзыдэнта ў сваіх праграмах заявілі пра намер скасаваць у Беларусі кантрактную сыстэму. Як кандыдаты пракамэнтавалі заяву міністра Шчоткінай пра тое, што адмаўляцца ад кантрактнай сыстэмы ня трэба?
«Сёньняшняя кантрактная сыстэма — гэта магутны мэханізм утрыманьня працаўніка пад кантролем. Таму ўлада і не зьбіраецца яго адмяняць, бо страціць кантроль. Заява міністра працы сьведчыць пра тое, што Лукашэнка гэты кантроль страчваць не зьбіраецца, і найперш ён не жадае дапускаць працаўнікоў да прыватызацыі. Толькі нехта пачне „качаць правы“ — яго адразу можна звольніць. Між тым падчас выбарчай кампаніі працаўнікі буйных прадпрыемстваў скардзяцца мне, што ня маюць нават таго, што мелі 15 гадоў таму. „Беларуськалій“, МНПЗ, „Хімвалакно“ — там кажуць, што іх інтарэсы як прадстаўнікоў працоўнага калектыву ўвогуле неабароненыя.»
«З высновамі спадарыні міністра цалкам нязгодны. Цалкам супраць кантрактнай сыстэмы, адмяніў бы яе адразу, бо мяркую, што яна абмяжоўвае правы працаўніка. Менавіта працаўніка, паколькі што да міністра, ягоных намесьнікаў, дырэктараў прадпрыемстваў — для іх кантрактую сыстэму як раз варта захаваць. А замест сёньняшняй тэрміновай кантрактнай сыстэмы варта вярнуцца да былой сыстэмы, да бестэрміновых кантрактаў. У нас працоўная дамова заключаецца на год, на 2 ці максымум 3 — гэта калі працаўнік «чарку» налье майстру. Бестэрміновы кантракт мусіць рэглямэнтаваць як працоўныя моманты — умовы і рэжым працы — гэтак і адпачынак, сацыяльны пакет. А сёньня гэтага няма, бо кантракт адмыслова заключаюць як на мага карацейшы тэрмін. Каб было лягчэй у нейкім выпадку без усякіх юрыдычных праблем чалавека звольніць. А каб быў кантракт бестэрміновы, наймальніку трэба было б прыкласьці шмат намаганьняў для звальненьня, сабраць усе доказы, правесьці пэўную працэдуру. А тут год закончыўся: хачу працягну — хачу не працягну».
«Міністар, відаць, жыве ў той Беларусі, якую паказваюць па тэлевізары. Ці бывае яна на прадпрыемствах, ці размаўляе з простымі працаўнікамі? Вось я ўвесь час зьдзіўляюся, навошта заключаць кантракт з дворнікам? Між тым нават яго прымушаюць заключаюць кантракт, і міністар мусіць ведаць такія факты. Зразумела, дзеля чаго ўведзеная гэтая кантрактная сыстэма: каб людзі сядзелі, як мыш пад венікам, і маўчалі. І пазыцыя Марыяны Шчоткінай зразумелая — яна зноўку працуе на рэжым, на захаваньне сытуацыі, калі кожны сядзіць моўчкі, баіцца сказаць слова. Так лягчэй кіраваць людзьмі — таму, мяркую, і ўведзеная кантрактная сыстэма.
Мяркую, кантрактная сыстэма для працаўнікоў магчыма толькі ў выключных выпадках — прыкладам, калі чалавек працуе на нейкім сакрэтным аб’екце, бо ён валодае дзяржаўнай сакрэтнай інфармацыяй. Але навошта кантрактная сыстэма сьлесару, токару ці дворніку? Толькі для аднаго: каб чалавек баяўся, падпішуць яму далей кантракт ці не падпішуць. Самае жахлівае, што кіраўнікі некаторых прадпрыемстваў выкарыстоўваюць гэта ў асабістых мэтах. Да мяне падчас сустрэчы зьвярталася жанчына, якую кіраўнік прымушаў да інтыму, пагражаючы непадпісаньнем кантракту. Вось да чаго даходзіць!»
