13 лютага ў гарадзкім цэнтры культуры Воршы, пераабсталяваным з колішняга кінатэатру “Перамога”, адбудуцца ўрачыстасьці да юбілею вываду савецкага “абмежаванага кантынгенту” з Аўганістану. Да гэтай даты падрыхтаваны шэраг імпрэзаў, уключна з мастацкай выставай. Спачатку плянавалася, што “цьвіком” стане дэманстрацыя абразоў, напісаных Алесем Пушкіным, які ў 1983-1985 гадох служыў у верталётным палку ў Кундузе (цяпер Пушкін жыве ў Бабры, геаграфічна недалёка ад Воршы). Аднак мастак расказаў, што ягоныя ж “браты па зброі” выступілі супраць фізычнага і віртуальнага знаходжаньня Пушкіна ў Воршы:
“Аўганцы” аршанскія хацелі зрабіць мне выставу – балазе, у горадзе ёсьць сапраўдны цэнтар культуры (дарэчы, ініцыятыва выставы зыходзіла ад кіраўніцтва цэнтру). Але ёсьць там такі Ўладзімер Кузьмянкоў, старшыня “аўганцаў” Воршы, які катэгарычна заявіў: Пушкіна тут ня будзе, бо гэта закрытае мерапрыемства, прымеркаванае да 20-годзьдзя вываду савецкіх войскаў. Кузьмянкоў выступіў супраць, хоць і дырэктарка, і мастак Анатоль Жураўлёў прапанавалі зрабіць выставу пад назвай “Іконы, напісаныя былым воінам-інтэрнацыяналістам”. Абразы, якія я зьбіраўся выставіць, ня мелі ніякага падтэксту. Адна сьцяна – праваслаўная, другая – каталіцкая. Падтэкст мог быць зусім відавочны: адзін з “аўганцаў” прыйшоў з войска, скончыў акадэмію і вось цяпер піша абразы. Але дзякуючы мясцоваму “аўганцу”, старшыню гэтай вэтэранскай арганізацыі, такая выстава не адбудзецца”.
Згаданы Алесем Пушкіным спадар Кузьмянкоў у інтэрвію Радыё Свабода сказаў, што ня мае да сытуацыі ніякага дачыненьня, паколькі нават не валодае патрэбнымі “забароннымі” паўнамоцтвамі. Аднак дырэктарка цэнтру культуры Ірына Антонава пацьвердзіла, што ранейшы фармат выставы адкарэктаваны:
“Ня будзе Пушкіна, таму што выстава занятая іншай экспазыцыяй, іншымі выставачнымі працамі. Вырашана спыніцца менавіта на фатаздымках Аўганістану, загінулых хлопцаў здымкі будуць. То бок будзе выстава-партрэт”.
Карэспандэнт: “А абразоў, што спачатку плянавалася, ня будзе?”
“У нас, па вялікім рахунку, мала месца. А для таго, каб былі гэтыя абразы... Мы ж ня можам, напрыклад, калі прыйдуць маці загінулых, не зрабіць ніякай выставы. Таму, я думаю, у гэтым Пушкін ня мае рацыі. Гэта ўжо ня тое мерапрыемства, калі трэба на вастрыё нажа ставіць ягоныя асабістыя амбіцыі і чымсьці там потым ганарыцца – што ён вось гэта зрабіў і гэта. А калі маці загінулага прыйдзе сюды – і што?.. Таму адкрыцьцё прызначанае на вечар 13 лютага, будуць экспанавацца ваеннай тэматыкі здымкі Аўганістану, якія мы здолелі сабраць у хлопцаў, пэйзажы Аўганістану, сьцягі палкоў. Увогуле цікавае афармленьне. І крыху мы адышлі ад таго, што плянавалі”.
Алесь Пушкін вядомы сваімі вострымі выказваньнямі адносна місіі савецкіх войскаў у Аўганістане. Ён перакананы: у сапраўднасьці воіны-інтэрнацыяналісты былі акупантамі, а жаданьне заняць пачэснае месца дзесьці сярод вэтэранаў ІІ усясьветнай вайны ня мае важкіх падставаў – у адрозьненьне ад аўганскай кампаніі, у 1940-х беларусы разам зь іншымі ратавалі ад агрэсіі сваю зямлю. Такая лёгіка вось ужо два дзясяткі гадоў не ўкладаецца ў галовах “аўганцаў”. Шмат хто адкрыта называе Алеся Пушкіна “здраднікам”, які ня варты статусу “інтэрнацыяналіста”. Зрэшты, у 1989-м мастак з уласнай ініцыятывы намагаўся парваць з мінулым, публічна адмовіўшыся ад вайсковага білета і ўсіх узнагародаў – за “сумнеўную” місію ў Аўганістане. Аднак у 2001-м напісаў заяву на вяртаньне рэгаліяў:
“Пасьля суду за скандальную тачку гною прыйшоў мне выклік на працу ў Амэрыку, дзе мы з Аляксеем Марачкіным павінны былі расьпісваць храм у Кліўлэндзе. Але судзімы я ня мог ехаць. І тут начальнік міліцыі гаворыць: Алесь, ты ж аўганец, ідзі ў ваенкамат, забяры льготы, забяры вайсковы білет, будзе амністыя (а мне за тачку ў 1999-м далі два гады). Заўважце: ад 1989 году я не стаяў нават на ўліку ў ваенкамаце, па сутнасьці быў пацыфістам. Але на параду міліцыі, каб зьняць судзімасьць, паехаў у Першамайскі вайсковы камісарыят Менску, напісаў заяву: вярніце мне вайсковы білет, пасьведчаньне аб ільготах, каб атрымаць амністыю. І тут жа знайшлі пасьведчаньне, вайсковы білет; мэдалёў я ўжо ня браў. І ўсё. Стаў я на ўлік у Крупскім райваенкамаце, пайшоў у міліцыю, аддаў дакумэнты. І мне трохі скінулі прысуджаны тэрмін. Тым больш, што Беларусь стала ўжо незалежнай краінай і цяпер я вельмі ганаруся, што я вайсковаабавязаны”.
Дзякуючы мясцоваму "аўганцу" выстава не адбудзецца...
“Аўганцы” аршанскія хацелі зрабіць мне выставу – балазе, у горадзе ёсьць сапраўдны цэнтар культуры (дарэчы, ініцыятыва выставы зыходзіла ад кіраўніцтва цэнтру). Але ёсьць там такі Ўладзімер Кузьмянкоў, старшыня “аўганцаў” Воршы, які катэгарычна заявіў: Пушкіна тут ня будзе, бо гэта закрытае мерапрыемства, прымеркаванае да 20-годзьдзя вываду савецкіх войскаў. Кузьмянкоў выступіў супраць, хоць і дырэктарка, і мастак Анатоль Жураўлёў прапанавалі зрабіць выставу пад назвай “Іконы, напісаныя былым воінам-інтэрнацыяналістам”. Абразы, якія я зьбіраўся выставіць, ня мелі ніякага падтэксту. Адна сьцяна – праваслаўная, другая – каталіцкая. Падтэкст мог быць зусім відавочны: адзін з “аўганцаў” прыйшоў з войска, скончыў акадэмію і вось цяпер піша абразы. Але дзякуючы мясцоваму “аўганцу”, старшыню гэтай вэтэранскай арганізацыі, такая выстава не адбудзецца”.
Згаданы Алесем Пушкіным спадар Кузьмянкоў у інтэрвію Радыё Свабода сказаў, што ня мае да сытуацыі ніякага дачыненьня, паколькі нават не валодае патрэбнымі “забароннымі” паўнамоцтвамі. Аднак дырэктарка цэнтру культуры Ірына Антонава пацьвердзіла, што ранейшы фармат выставы адкарэктаваны:
Вырашана спыніцца на здымках Аўганістану...
“Ня будзе Пушкіна, таму што выстава занятая іншай экспазыцыяй, іншымі выставачнымі працамі. Вырашана спыніцца менавіта на фатаздымках Аўганістану, загінулых хлопцаў здымкі будуць. То бок будзе выстава-партрэт”.
Карэспандэнт: “А абразоў, што спачатку плянавалася, ня будзе?”
“У нас, па вялікім рахунку, мала месца. А для таго, каб былі гэтыя абразы... Мы ж ня можам, напрыклад, калі прыйдуць маці загінулых, не зрабіць ніякай выставы. Таму, я думаю, у гэтым Пушкін ня мае рацыі. Гэта ўжо ня тое мерапрыемства, калі трэба на вастрыё нажа ставіць ягоныя асабістыя амбіцыі і чымсьці там потым ганарыцца – што ён вось гэта зрабіў і гэта. А калі маці загінулага прыйдзе сюды – і што?.. Таму адкрыцьцё прызначанае на вечар 13 лютага, будуць экспанавацца ваеннай тэматыкі здымкі Аўганістану, якія мы здолелі сабраць у хлопцаў, пэйзажы Аўганістану, сьцягі палкоў. Увогуле цікавае афармленьне. І крыху мы адышлі ад таго, што плянавалі”.
Алесь Пушкін вядомы сваімі вострымі выказваньнямі адносна місіі савецкіх войскаў у Аўганістане. Ён перакананы: у сапраўднасьці воіны-інтэрнацыяналісты былі акупантамі, а жаданьне заняць пачэснае месца дзесьці сярод вэтэранаў ІІ усясьветнай вайны ня мае важкіх падставаў – у адрозьненьне ад аўганскай кампаніі, у 1940-х беларусы разам зь іншымі ратавалі ад агрэсіі сваю зямлю. Такая лёгіка вось ужо два дзясяткі гадоў не ўкладаецца ў галовах “аўганцаў”. Шмат хто адкрыта называе Алеся Пушкіна “здраднікам”, які ня варты статусу “інтэрнацыяналіста”. Зрэшты, у 1989-м мастак з уласнай ініцыятывы намагаўся парваць з мінулым, публічна адмовіўшыся ад вайсковага білета і ўсіх узнагародаў – за “сумнеўную” місію ў Аўганістане. Аднак у 2001-м напісаў заяву на вяртаньне рэгаліяў:
“Пасьля суду за скандальную тачку гною прыйшоў мне выклік на працу ў Амэрыку, дзе мы з Аляксеем Марачкіным павінны былі расьпісваць храм у Кліўлэндзе. Але судзімы я ня мог ехаць. І тут начальнік міліцыі гаворыць: Алесь, ты ж аўганец, ідзі ў ваенкамат, забяры льготы, забяры вайсковы білет, будзе амністыя (а мне за тачку ў 1999-м далі два гады). Заўважце: ад 1989 году я не стаяў нават на ўліку ў ваенкамаце, па сутнасьці быў пацыфістам. Але на параду міліцыі, каб зьняць судзімасьць, паехаў у Першамайскі вайсковы камісарыят Менску, напісаў заяву: вярніце мне вайсковы білет, пасьведчаньне аб ільготах, каб атрымаць амністыю. І тут жа знайшлі пасьведчаньне, вайсковы білет; мэдалёў я ўжо ня браў. І ўсё. Стаў я на ўлік у Крупскім райваенкамаце, пайшоў у міліцыю, аддаў дакумэнты. І мне трохі скінулі прысуджаны тэрмін. Тым больш, што Беларусь стала ўжо незалежнай краінай і цяпер я вельмі ганаруся, што я вайсковаабавязаны”.
