Паводле старшыні віцебскай абласной рады ТБМ Іосіфа Навумчыка, агляд-конкурс праводзіцца для таго, каб заахвоціць усе выданьні да больш частага, а ў ідэале штодзённага выкарыстаньня беларускай мовы на сваіх старонках.
Да ўдзелу запрошаныя абсалютна ўсе выданьні: і дзяржаўныя – абласныя, гарадзкія і раённыя, і недзяржаўныя, якія выдаюцца на Віцебшчыне.
Агляд-конкурс распачнеца ў студзені наступнага году, а падсумаваньне вынікаў і ўзнагароджаньне пераможцаў мае адбыцца 3-га траўня ў Сусьветны дзень свабоды друку.
Спадар Навумчык распавёў, якія фактары будуць улічаны пры падвядзеньні вынікаў:
“Улічваецца выкарыстаньне беларускай мовы ў матэрыялах, падрыхтаваных супрацоўнікамі рэдакцый, наяйнасьць беларускамоўных публікацый творчага характару ў літаратурных старонках, газэтныя выступы афіцыйных асобаў і сьвятароў па-беларуску, а таксама выкарыстаньне беларускай мовы з тэкстах віншаваньняў, рэклямы і аб’яваў.
Кіраўнік абласной рады Іосіф Навумчык згадвае, што некалькі год таму віцебская філія ТБМ ужо праводзіла маніторынг выкарыстаньня роднай мовы на старонках мясцовай прэсы. Вынікі агляду абвяшчаліся на пасяджэньні рады, якая потым дасылала лісты ў рэдакцыі газэт і выказвала свае заўвагі і пажаданьні. Паводле спадара Навумчыка, у гэтых допісах даводзілася канстатаваць, што сфэра ўжытку беларускай мовы ў мясцовай прэсе год ад году звужаецца, а апошнім часам гэтая зьява дасягнула крытычнага маштабу.
“Што да абласных газэт, то тут, можна сказаць, крытычная сытуацыя: адзінкавыя матэрыялы па-беларуску можна сустрэць і ў “Віцебскім рабочым”, і ў “Віцьбічах”, і ў “Народным слове”. У рэдакцыях кажуць, што гэта падпісчыкі патрабуюць, каб гэзэты выходзілі па-расейску. Але ж у 70-80-я гады “Віцебскі рабочы”, я памятаю, выдаваўся выключна па-беларуску, і гэта не замінала мець наклад да 70-ці паасобнікаў! А цяпер наклады разам двух абласных газэт на перавышаюць 20-ці тысяч,” -- кажа Іосіф Навумчык.
Сытуацыя з выкарыстаньнем беларуская мовы ў раённых газэтах нічым ня лепшая. Нездарма прапанову правесьці агляд-конкурс “Зь беларускім словам” выказаў старшыня Гарадоцкай суполкі ТБМ Леанід Гаравы, незадаволены моўнай пазыцыяй мясцовай газэты “Гарадоцкі весьнік”:
“Фактычна гэта й было падставай распачаць гэты конкурс, бо “Гарадоцкі весьнік” выходзіць амаль спрэс па-расейску. Таму, лічу, конкурс вельмі мэтазгодны, каб у рэдакцыях ведалі, што ёсьць такая грамадзкая арганізацыя, якая сочыць за выкананьнем закадаўства пра дзяржаўныя мовы. А то ў некаторых выданьнях, падобна, забыліся, што яны выходзяць у беларускай дзяржаве”.
Вынікі конкурсу будзе падводзіць журы, у склад якога ўвайшлі і актывісты ТБМ, і незалежныя журналісты, і сябры Саюзу беларускіх пісьменьнікаў. Для пераможцаў рыхтуюцца прызы, але не яны мусяць быць галоўнай мэтай для ўдзельнікаў: арганізатары лічаць, што найважнейшым стымулам мусіць быць правіла галоснасьці ў правядзеньні конкурсу. Каб чытачы, а таксама й абласныя ўлады зрабілі высновы пра тое, як рэдакцыйная палітыка мясцовых выданьняў стасуецца з выкананьнем закону “Аб мовах” у Рэспубліцы Беларусь”.
