Радыё Свабода: «Якія эканамічныя аргумэнты вылучаюць прыхільнікі аддзяленьня Шатляндыі ад Лёндану?»
Тацяна Касьцюковіч: «Як і многія неаўтаномныя нацыі, людзі тут думаюць, што яны аддаюць больш у агульную скарбонку, чым бяруць зь яе. Дык вось, эканамічных прычынаў шмат. І абодва бакі іх абмяркоўвалі ўсё лета, а то можа і больш.
Адна з найбольш важкіх - гэта нафта, якая паміж Шатляндыяй і Нарвэгіяй пад дном Паўночнага мора. Людзі тут глядзяць на дзьве суседнія краіны: мы хочам быць такімі ж багатымі, як Нарвэгія, і мець такія ж стасункі з Англіяй, як Ірляндыя.
Іншыя эканамічныя прычыны тут таксама ёсьць. Шатляндыя вельмі моцная ў сельскай гаспадарцы, рыбу прадае на ўсю Эўропу, унівэрсытэцкая сыстэма вельмі знакамітая, і шэраг іншых пазыцый. Але вялікая стаўка была на нафту, хаця ў апошнія гады запасы нафты ўжо не такія вялікія, як былі раней.
Радыё Свабода: У тым выпадку, калі на рэфэрэндуме прыхільнікі незалежнасьці Шатляндыі перамогуць – што будзе з грашовай адзінкай? Захаваецца брытанскі фунт стэрлінгаў альбо будзе ўведзеная ўласная валюта?
Касьцюковіч: Шатляндцы гэтак далёка ня хочуць ісьці. Яны цалкам будуць задаволеныя, каб заставацца ў фунце. Таму што ўсялякая незалежнасьць, калі вы памятаеце па Беларусі, гэта - кошт. За сваю дзяржаву трэба плаціць. На яе трэба выдаткі. І калі яшчэ арганізоўваць свае грошы, дык усе эканамічныя мэханізмы, якія цяпер на тэрыторыі Аб'яднанага Каралеўства, яны будуць ускладненыя. І шатляндцы, якія хочуць незалежнасьці, кажуць, што абедзьве дзяржавы будуць зацікаўленыя ў тым, каб карыстацца фунтам і спрасьціць, такім чынам, паміж імі эканамічныя стасункі.
Радыё Свабода: Які лёс войска? І ці запатрабуе Шатляндыя, у выпадку атрыманьня незалежнасьці, вываду са сваёй тэрыторыі ядзернай зброі?
Касьцюковіч: "Незалежнікі" кажуць - так, безумоўна. Калі яны пачыналі размовы пра незалежнасьць, яны казалі, што ня хочуць ядзернай зброі на сваёй зямлі. Цалкам за незалежнасьць і партыя зялёных, якая выступае супраць ядзернай зброі на тэрыторыі Шатляндыі. Так што ў выпадку незалежнасьці, выглядае, ядзерныя боегалоўкі і субмарыны пакінуць гэтую краіну. Але сваё войска, думаю, Шатляндыя будзе мець, але яно будзе ня ядзернае.
Свабода: А якія настроі пануюць у Шатляндыі ў дзень перад рэфэрэндумам?
Касьцюковіч: Усе гавораць пра сваю краіну, і абодва бакі, вядома, хочуць як найлепшага для сваёй краіны. Цяпер прыблізна палова на палову будуць "за" і "супраць" галасаваць, але незалежна ад таго, як гэта ўсё скончыцца, Шатляндыя мабілізавалася на актыўны дэмакратычны працэс. Людзі, якія ніколі ў жыцьці не галасавалі ні на якіх выбарах, яны зарэгістраваліся галасаваць. Усе абмяркоўваюць будучыню, часам вельмі горача. Гэта і прыемна чуць, а часам і непрыемна, калі бачыш, як дзьве працэсіі "гаўкаюць" адна на другую на вуліцы. Але ўвогуле абмеркаваньні ідуць вельмі глыбокія. Ведаю шмат людзей, якія будуць галасаваць – і на тым баку, і на другім. Але незалежна ад вынікаў - Шатляндыя ужо ніколі ня будзе ранейшай.
Вы можаце задаць пытаньне Тацьцяне Касьцюковіч адносна рэфэрэндуму ў Шатляндыі, напісаўшы ў камэнтарах.
