САМАЕ ВАЖНАЕ

Калі слабее імпэрыя. Як уцячы і не вярнуцца ў назойлівыя абдымкі Масквы

На працягу некалькіх мінулых тыдняў уражаны сьвет са зьдзіўленьнем назіраў за тым, як Сырыя імкліва перастае быць сфэрай улыву Масквы — бяз колькі-небудзь прыкметнага супраціву з боку апошняй.

Навошта Лукашэнка паехаў у Аман? Вынікі тыдня з Карбалевічам

Аляксандар Лукашэнка другі раз за 30 год свайго прэзыдэнцтва выправіўся ў Султанат Аман. Што азначае гэты візыт — тлумачыць палітычны аглядальнік Свабоды Валер Карбалевіч.

«ПіК Свабоды». Новы рэктар ЭГУ пра беларускую місію, стыпэндыі і высновы са скандалу з харасмэнтам

Новым рэктарам Эўрапейскага гуманітарнага ўнівэрсытэту ў Вільні, дзе 80% студэнтаў — зь Беларусі, стаў 33-гадовы Вілюс Шадаўскас.

«Пагартаць, памацаць і нават панюхаць». Гутарка з аўтарам кніжнага відэаблогу Макарам Валынкіным

Расказваем пра кніжнага богера Макара Валынкіна, які займаецца папулярызацыяй сучаснай беларускай літаратуры і вось-вось выдасьць сваю першую кнігу «Апошняе пакаленьне».

Пяць кранальных гісторый беларускіх палітвязьняў у 2024 годзе

Падман. Вызваленьне. Арышт. Творчасьць. Спатканьне. Свабода паглядзела, што прынёс 2024 год палітзьняволеным Паліне Шарэндзе-Панасюк, Рыгору Кастусёву, Ігару Ільяшу, Уладзімеру Гундару, Марыі Калесьнікавай.

Танцы ў міліцэйскай форме. Чаму сілавікі крыўдзяцца на жарты ў TikTok

За тыдзень у Беларусі затрымалі траіх блогераў, якія выклалі ў TikTok жартаўлівыя ролікі, дзе розным чынам згадвалася беларуская міліцыя. Спыталіся ў былога міліцыянта і псыхоляга пра тое, чаму сілавікі так нэрвова рэагуюць на гумар.

«Беларусь пасьля 26 студзеня». «Калі загады пачнуць ісьці з Масквы, многія чыноўнікі ўспрымуць як належнае», — Вольга Лойка

Ці зьменшыцца пасьля выбараў 2025 году інтэнсіўнасьць рэпрэсіяў? Якія шанцы на новую адлігу? Наколькі імаверна, што пасьля выбараў Беларусь будзе далучаная да Расеі?

Выбары без магчымасьці выбіраць. Імітацыя, даведзеная да абсурду

Упершыню выбарчая кампанія праходзіць без удзелу палітычных апанэнтаў Аляксандра Лукашэнкі.

«Сёлета ўлады спрабавалі не зьмяншаць рэпрэсіі, а прыхоўваць іх», — сацыёляг Генадзь Коршунаў

Пра што сьведчыць зьмяншэньне колькасьці палітвязьняў, зафіксаванае праваабарончай супольнасьцю? Якія новыя формы рэпрэсіяў сталі больш распаўсюджанымі ў 2024 годзе? Ці зьменшыцца рэпрэсіўны ціск у 2025 годзе, пасьля прэзыдэнцкіх выбараў?

«Народны Лукашэнка» і замежныя падпісчыкі. Як беларуская прапаганда перад выбарамі працуе ў TikTok

Колькасьць падпісчыкаў у праўладных каналах TikTok не перавышае некалькі соцень тысяч, аднак яна імкліва расьце, а відэа набіраюць мільённыя прагляды. Свабода прааналізавала сотні праўладных каналаў у TikTok і паглядзела, што яны паказваюць перад выбарамі.

«З Акрэсьціна на вакзал, пераапранулася ў прыбіральні — і ў Літву», — былая палітзьняволеная Ася Булыбенка ў праекце «Скрадзеная маладосьць»

Жыцьцё ў кокане. Чаму Беларусь пакідаюць распрацоўнікі гульняў

Wargaming, Belka Games, Playtika — больш за дзесяць кампаній — вытворцаў гульняў пакінулі Беларусь пасьля 2020 году. Як гэта адбілася на эканоміцы, сфэры распрацоўкі гульняў і людзях. Пагаварылі з ІТ-мэнэджарам, які больш за 20 гадоў працуе ў гэтай галіне.

Сустрэў Лукашэнку па-беларуску, маці родам з Рэчыцы. Што вядома пра дырэктара Нацыянальнага музэю Амана

Генэральны дырэктар Нацыянальнага музэю Султанату Аман шэйх Джамаль аль Мусаві мае беларускія карані. Яго маці Галіна родам з Рэчыцы.

Як ананімны акаўнт у сацсетцы Х распальвае антыімігранцкія наратывы ў Эўразьвязе. Расьсьледаваньне Свабоды

Расьсьледаваньне Радыё Свабода паказала, што адзін з самых уплывовых акаўнтаў у сацыяльнай сетцы X, які распаўсюджвае дэзынфармацыю пра імігрантаў у Эўропе, выдумаў фальшывыя асобы і кампаніі, каб замаскаваць сваю дзейнасьць, якая прынамсі часткова абумоўленая фінансавай выгадай.

Лукашэнка ў Султанаце Аман. Замежная палітыка як пераадоленьне комплексаў

Аляксандар Лукашэнка другі раз за 30 год свайго прэзыдэнцтва выправіўся ў Султанат Аман. Гэты візыт — яскравая ілюстрацыя таго, што такое сёньняшняя замежная палітыка Беларусі.

Суд у Баўгарыі стаў на бок беларуса, якому адмовілі ў прытулку. Будзе новы разгляд справы

Першапачаткова міграцыйныя ўлады Баўгарыі палічылі, што просьбіту абароны нічога не пагражае ў Беларусі, якую ён пакінуў «бесьперашкодна і легальна».

​​​​​​​400 мёртвых кароваў і скрадзены плот. У BelPol сьцьвярджаюць, што атрымалі закрыты даклад аб стане карупцыі на Гомельшчыне

Большасьць злачынстваў, пералічаных у «Інфармацыйнай запісцы», якой BelPol падзяліўся са Свабодай, не трапляла ў дзяржаўныя СМІ, пра іх ня згадвалася на сайтах судоў. Аднак адразу некалькі згаданых у дакумэнце чыноўнікаў і дырэктараў прадпрыемстваў пакінулі свае пасады неўзабаве пасьля дакладу.

Выдаўцы беларускіх кніг — «Людзі Cвабоды – 2024»

«Працягваючы беларускую справу, мы дапамагаем палітвязьням». Міхал Андрасюк пра новую кнігу пра Алеся Бяляцкага

«За беларускае жыцьцё...» — так называецца новая кніга пра Алеся Бяляцкага — праваабаронцу, палітвязьня, ляўрэата Нобэлеўскай прэміі міру.

«У КДБ сказалі: два варыянты — супрацоўнічаць ці як Пратасевіч». Былая палітзьняволеная Алана Гебрэмарыям у праекце «Скрадзеная маладосьць»

«За мной сачылі, таму я вырашыла ўцякаць позна ўвечары. Было цёмна, я была ў чорным. Я баялася, што ўсё зноў скончыцца затрыманьнем», — Алана Гебрэмарыям, фігурантка «справы студэнтаў» у фільме Свабоды «Скрадзеная маладосьць», расказвае, як вымушаная была пасьля 2,5 года ў калёніі пакінуць Беларусь

Час, калі ссоўваюцца межы. Якімі будуць абрысы пасьляваенных Украіны, Расеі, Беларусі

Менавіта ў гэты момант на нашых вачах зьяўляюцца цьмяныя абрысы будучых украінска-расейскіх межаў, якія на доўгія гады (а хутчэй за ўсё, на дзесяцігодзьдзі) стануць лініямі, якія падзеляць ня толькі дзьве краіны, але і эўрапейскі кантынэнт.

Пяць рэанімабіляў за чатыры апошнія гады. Як выглядае «хуткая» для Лукашэнкі і колькі грошай на яе магло пайсьці зь бюджэту

«Ачмурэнны», «Вандроўка», «Родны край». Сьпіс календароў на беларускай мове на 2025 год

Адрыўныя і квартальныя, настольныя і насьценныя, пра вандроўкі і замкі. Свабода сабрала 10 календароў на 2025 год на беларускай мове. 

«Адзіны лёзунг, які застаецца Лукашэнку: «Магло быць і горш», — Аляксандар Атрошчанкаў

Аўтар і сузаснавальнік выданьня Reform.by Аляксандар Атрошчанкаў канстатуе адсутнасьць грамадзкай цікавасьці да прэзыдэнцкай кампаніі, ацэньвае ролю Ганны Канапацкай і вызначае, як цяпер выглядае «сацыяльны кантракт».

Марш «Яе звалі Ліза», «Палітвязынка», «Нітка Зорка» Ваданосавай, падкаст «Дочкі‐Маткі». Расказваем пра найважнейшыя жаночыя праекты 2024-га

Свабода сабрала найцікавейшыя жаночыя ініцыятывы і праекты 2024 году пра беларусак і для беларусак.

«У сацыял-дэмакратаў бачны намер ісьці на нейкі дыялёг з уладамі Беларусі», — экспэрт пра новы ўрад Літвы

12 сьнежня ў Літве прыняў прысягу і пачаў працу новы ўрад краіны, сфармаваны сацыял-дэмакратамі, якія раней былі ў апазыцыі, але атрымалі пераканаўчую перамогу на выбарах у кастрычніку. Склад новага ўраду камэнтуе літоўскі журналіст Вітаўтас Брувярыс.

«ПіК» Свабоды. У Беларусь трэба ўводзіць міратворчыя сілы, — экс-кандыдат у прэзыдэнты Саньнікаў

Чаго насамрэч баіцца Лукашэнка? Як рэжыму ў Менску ўдавалася адначасна падтрымліваць Асада і пастаўляць зброю сырыйскім паўстанцам? Чаму Беларусь мае быць у NATO? Што рабіць/не рабіць людзям у Беларусі з нагоды 26 студзеня?

Як Лукашэнка ператварыў урадавы гараж ва ўласны аўтабізнэс на дзяржаўныя грошы. РАСЬСЬЛЕДАВАНЬНЕ

Расьсьледаваньне Радыё Свабода высьветліла, якія машыны пастаўляюць для Аляксандра Лукашэнкі, ягонай сям’і, аховы і чыноўнікаў.

«За месяц да гібелі прыслаў мне тэлефон сваёй маці». Размова зь дзяўчынай добраахвотніка «Газа», які загінуў на вайне

Ад 24 лютага 2022 году ва Ўкраіне загінулі больш за 65 беларусаў, якія змагаліся супраць Расеі. Апошнім вядомым выпадкам стала сьмерць 25-гадовага «Газа». Расказваем яго гісторыю.

«Я пераплыла раку, каб эвакуавацца зь Беларусі», — былая палітзьняволеная студэнтка Ксенія Сырамалот у праекце «Скрадзеная маладосьць»

«Гісторыя на Свабодзе». Да сярэдзіны XVI стагодзьдзя назва «Белая Русь» на тэрыторыі сучаснай Беларусі не фіксуецца, — Аляксандар Груша

Ці існавала старажытнаруская мова і старажытнарускі народ, як гэта пішуць у сёньняшняй Расеі? Якая ідэнтычнасьць была дамінуючай у жыхароў Беларусі ў XV стагодзьдзі? Кім лічылі сябе палачане?

Эканоміка: у 2025-м магчымы шокавы варыянт, — Зьміцер Крук

Старшы навуковы супрацоўнік дасьледчага цэнтру BEROC, эканаміст Зьміцер Крук падводзіць эканамічныя вынікі году, тлумачыць наступствы для Беларусі ўсё большай залежнасьці ад Расеі і дае два варыянты эканамічнага прагнозу на 2025 год.

Пры першым беларуская мова стала дзяржаўнай, апошні на ёй не гаворыць. Расказваем пра міністраў культуры незалежнай Беларусі

У незалежнай Беларусі зьмяніліся дзесяць міністраў культуры. Некаторыя асаблівага сьледу ў гісторыі не пакінулі, пры іншых дзеячы мастацтва выяжджалі з краіны або траплялі за краты. Расказваем пра ўсіх кіраўнікоў беларускага Мінкульту.

Нялёгкая доля дыктатара. Чаму Лукашэнку так устурбаваў лёс Асада

Лукашэнка вельмі балюча ставіцца да зрынаньня дыктатур і дыктатараў. Для яго ўлада — рэч сакральная, і любы замах на яе — недаравальнае злачынства. Лукашэнка прымае так блізка да сэрца драматычны лёс зрынутых дыктатараў, бо ўсьведамляе, што падобная будучыня можа чакаць і яго.

«Беларусь пасьля 26 студзеня». Што значыць быць беларусам? Тлумачыць сацыёляг Вардамацкі

Што яднае беларускае грамадзтва? Як мяняюцца геапалітычныя перавагі беларускіх грамадзянаў? Як уплыў дыктатуры адбіваецца на нацыянальнай ідэнтычнасьці?

«Беларусы маюць права гуляць у гульні на сваёй мове». Размова з ІТ-спэцыялістам, які пераклаў на беларускую S.T.A.L.K.E.R. 2

Зьміцер зрабіў пераклад гульні з дапамогай штучнага інтэлекту, а пасьля ўручную ўнёс у яго праўкі. Свабода распытала яго, навошта ён займаецца перакладамі гульняў і чаму лічыць гэта карысным.

Што будзе з расейскімі вайсковымі базамі ў Сырыі пасьля падзеньня рэжыму Асада. Аналіз Свабоды

Сказаць «угу», паставіць подпіс — і жыць далей. Як дзяржава выкарыстоўвае дзяцей і моладзь у выбарчай кампаніі

«ПіК Свабоды». «І ў Беларусі магчыма, як у Сырыі», — Фейгін пра тое, як зрынаюць дыктатараў, якія падаваліся непахіснымі

Пра лёс Башара Асада і масавае вызваленьне сырыйскіх палітвязьняў у беларускім кантэксьце пагаворым з расейскім палітыкам, праваабаронцам, адвакатам і блогерам Маркам Фейгіным.

Эміграцыя як абцяжлівы фактар. Праваабаронцы дасьледавалі, як часта беларускі сутыкаюцца з харасмэнтам за мяжой

9 сьнежня адбылася прэзэнтацыя справаздачы «Сэксуалізаваны харасмэнт у беларускай грамадзянскай супольнасьці за мяжой: вынікі апытаньня і рэкамэндацыі», якое падрыхтавала арганізацыя «Прававая ініцыятыва» сумесна зь беларускай праваабаронцай Настай Базар.

Мова ў выгнаньні. Пра моўную сытуацыю беларусаў дома і за мяжой

«Беглымі» — як каменем, шпурнутым у сьпіну — Лукашэнка абразьліва называе тых беларусаў, якія праз рэпрэсіі вымушаныя былі пакінуць радзіму. Сярод іх адчувальная колькасьць беларускамоўных грамадзян.

Вынікі году. Апазыцыя: час стомленасьці, рэфлексій і пераацэнак

2024 год стаў для беларускай дэмакратычнай супольнасьці ў пэўным сэнсе пераломным, бо даў багата падстаў для рэфлексій, пераацэнак таго, у якім пункце палітычнага і гістарычнага працэсу знаходзяцца Беларусь і прыхільнікі перамен.

Вусныя прысуды. Асуджаныя паводле «палітычных» артыкулаў скардзяцца на цяжкасьці з атрыманьнем копій судовых рашэньняў

Крыніцы Свабоды ў юрыдычных колах расказваюць, што асуджаным з палітычных матываў усё часьцей не выдаюць копій судовых пратаколаў і пастановаў.

Страта Сырыі — «магутная поўха» для Расеі

Спатрэбілася 15 гадоў, каб Расея змагла назваць сваю вайсковую інтэрвэнцыю ў грамадзянскай вайне ў Сырыі доказам вяртаньня сваёй сілы і ўплыву на міжнароднай арэне.

«Вершы Дзяніса з-за кратаў — квінтэсэнцыя аптымізму і суцяшэньне нашым душам», — Вольга Івашына

Вершы журналіста-расьсьледніка Дзяніса Івашына, асуджанага больш як на 13 гадоў няволі за прафэсійную дзейнасьць, перасталі даходзіць да родных з-за кратаў пасьля прысуджэньня яму прэміі імя Францішка Аляхновіча.

Запытайся ў Дубаўца. Пра кандыдатаў у прэзыдэнты, якія самі за Лукашэнку, і 1200 асуджаных за яго «абразу»

25 гадоў на Радыё Свабода Сяргей Дубавец знаходзіць сэнсы беларускага жыцьця і адказвае на вашы пытаньні.

«Дарэмна мы не рызыкнулі адмяніць прамыя выбары». Чым Лукашэнку вабіць досьвед Брэжнева

Прэзыдэнцкія выбары 2025 году — першыя за мінулыя тры дзесяцігодзьдзі, на якіх у Аляксандра Лукашэнкі няма рэальных супернікаў.

Падкаст «Архіпэляг БЕЛАГ» прызнаны працай году на Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода

Візуалізаваны падкаст Беларускай службы Радыё Свабода «Архіпэляг БЕЛАГ» расказвае пра карную сыстэму рэжыму Аляксандра Лукашэнкі.

Аналітыкі спрагназавалі, чым скончыцца вайна ў Сырыі: падзе рэжым Асада ці Расея зноў яго ўратуе

Дылема разьвяжацца неўзабаве, піша рэгіянальны рэдактар Радыё Свабода Фруд Бэжан.