Адзін з найбуйнейшых пастаўшчыкоў памідораў і агуркоў на рынак Магілёва — акцыянэрнае таварыства «Вейна» — ня можа расплаціцца з даўгамі за ацяпленьне. Сельгаспрадпрыемства заяўляе, што вымушанае адмовіцца ад закладкі новага ўраджаю ды закансэрваваць сваю цяплічную гаспадарку. Адміністрацыя і працоўны калектыў спадзяюцца на дапамогу ўлады. Тым часам эканамісты лічаць, што сытуацыя ў «Вейне» заканамерная. Беларускія памідоры і гуркі ня здольныя канкураваць з замежнымі.
Навіна пра праблемы ў акцыянэрным таварыстве «Вейна» стала нечаканай. Да гэтага ў дзяржаўных СМІ пра гаспадарку гучаў толькі пазытыў. Адзначалася, што ў тутэйшых цяпліцах вырошчваюцца дзясяткі тон агуркоў і памідораў штодня. Цяпер жа высьветлілася, што няма чым разьлічвацца за ацяпленьне і электрычнасьць. Запазычанасьць — больш за пяць з паловай мільярдаў рублёў.
«Дарагія электраносьбіты, а комплекс наш стары, энэргаёмісты. Яго мадэрнізацыі не было. А цяпер жа новыя тэхналёгіі. Таму вось да такога стану і прыйшлі. Ня ўсё і ад нас залежыць. Без дапамогі іншых мы не абыдземся», — тлумачыць сытуацыю супрацоўнік адміністрацыі гаспадаркі.
Паводле суразмоўцы, пляну пераадоленьня праблемаў пакуль няма. У адміністрацыі спадзяюцца, што гарадзкая і абласная ўлада дапаможа.
Тым часам спэцыялісты-аграрнікі гаспадаркі заяўляюць, што сытуацыя вымагае апэратыўных захадаў, бо калі ня ўдасца знайсьці сродкаў цяпер, то гаспадарка будзе вымушаная адмовіцца ад вырошчваньня гародніны ў цяпліцах. Ужо парушаецца тэхналягічны працэс.
Цяплічны комплекс
Як паведамляецца, 27 працаўнікам цяплічнага комплексу ўжо прапанавалі іншае месца працы. У паведамленьнях дзяржаўнага тэлебачаньня адзначаецца, што да тэлевізійнікаў зьвярнуліся самі працаўнікі, каб прыцягнуць увагу да праблемаў у гаспадарцы:
«Мо знойдзецца які спонсар, які дапаможа, каб не зачынілі наш камбінат», — просіць аб дапамозе адна з працаўніц сельгаспрадпрыемства.
Кандыдат эканамічных навук Пётар Мігурскі лічыць, што ніякі спонсар не падыме сваімі грашыма стратную гаспадарку. На ягоную думку, фінансавыя ўліваньні будуць толькі «замарожваць» сытуацыю і адцягваць банкруцтва сельгаспрадпрыемства, што прынясе вялікія страты эканоміцы.
Пётар Мігурскі
«Жыцьцё вымушае нашых гаспадарнікаў болей увагі аддаваць такім эканамічным катэгорыям, як эфэктыўнасьць інвэстыцыяў, прадукцыйнасьць працы, цэнаўтварэньне ды падаткаабкладаньне. Сёньня падтрымліваць стратныя вытворчасьці — значыць наносіць шкоду эканоміцы краіны. Прыклад таму — „Вейна“. Прыйдзе час, і вытворчасьць гэтай гаспадаркі будзе пераарыентаваная на менш энэргаёмістую прадукцыю, або на тую, якая больш канкурэнтная ў межах краіны — бульба, малако, мяса. Ці ня лепей гуркі і памідоры, як тыя ж бананы, імпартаваць з паўднёвых краін, дзе іх вытворчасьць таньнейшая, чым у нас?», — выказваецца эканаміст Пётар Мігурскі.
Таварыства «Вейна» мае сетку фірмовых крамаў. Цяпер міжсэзоньне. Мясцовых гуркоў і памідораў у продажы няма. У крамах кажуць, што гуркі і памідоры прывазныя — зь іншых беларускіх рэгіёнаў ды з замежжа. Замежнае каштуе менш за айчыннае. Крамнікі сьцьвярджаюць, што прадукцыя зь «Вейны» заўжды мела попыт, аднак гэтага замала:
«Тое, што яны даюць гэтыя тоны, — дык яны ж не пакрываюць тых коштаў, якія энэргетыкі бяруць за ацяпленьне. На сёньняшні дзень выгадней прывезьці з Турцыі і прадаць, чым вырасьціць сваё. Вось да чаго мы дайшлі. Вось памідоры мы можам прадаваць па 18 тысяч, а „Турцыю“ на новы год мы прадаём па 12 тысяч», — разважае адна з крамніц.
Амаль у кожным двары прыватныя цяпліцы
На яе думку, каб гаспадарка выстаяла ў канкурэнтнай барацьбе, ёй варта меней залежаць ад дзяржавы.
«Пабудаваць варта было сваю кацельню. Уклаў грошы — і пачынаеш яе акупляць. А зь дзяржавай ня варта цягацца. Вось мы — акцыянэрнае таварыства. А толку? Горад мае ўсе нашы акцыі. Горад павінен быў нам дапамагчы, каб не пакласьці нашу гаспадарку. Хаця б дапамагчы з крэдытамі», — выказвае сваё меркаваньне крамніца.
У прыватных гутарках жыхары пасёлка кажуць, што заклалі цяпліцы з тым разьлікам, што непадалёк магілёўская ЦЭЦ-2, энэргіяй зь якой яны і ацяпляліся. Пакуль энэрганосьбіт быў танны, усё было добра — цяпер жа даводзіцца плаціць за ўсё. Ашчаджаць цяпло стараюцца, але гэта мала памагае. Некаторыя з пасялкоўцаў мяркуюць, што лепей было б прадаць цяплічны камбінат, але сумняваюцца, што яго нехта купіць.
Амаль у кожным двары — прыватныя цяпліцы. Гаспадары кажуць, што памідоры і гуркі вырошчваюць для сябе. Выгада ёсьць. Нават застаецца на продаж. Цяплічны ж камбінат здалёк выглядае пакінутым. Дарога да яго перакрытая шлягбаўмам.