Лукашэнка і яшчэ чацьвёра. Пра што сьведчаць вынікі рэгістрацыі кандыдатаў у прэзыдэнты

Вонкава выбары зь пяцьцю кандыдатамі выглядаюць для далёкага ад палітыкі абывацеля звыкла: нібыта ўсё як і ў ранейшыя гады. На гэта і разьлік. У рэальнасьці памянялася многае. Найперш тое, што ўпершыню Лукашэнка ня мае рэальных апанэнтаў: ніхто не крытыкуе яго і ягоную палітыку.

Сьцісла:

• У беларускіх умовах ЦВК не зьяўляецца самастойнай інстытуцыяй, гэта паслухмяны інструмэнт у руках рэжыму.
• Трое з кандыдатаў прадстаўляюць зарэгістраваныя палітычныя партыі. Самая масавая і найбольш прадстаўленая ў парлямэнце партыя «Белая Русь» ня вылучыла свайго кандыдата.
• Лукашэнка паводле сцэнару павінен быць на некалькі парадкаў вышэйшы за ўсіх кандыдатаў. Таму абвешчана, што ў яго падтрымку сабрана 2 млн 518 тыс. подпісаў.
• Пакуль не да канца зразумела, якая роля ў гэтай кампаніі адведзена Ганьне Канапацкай, якая мае пэўны апазыцыйны бэкграўнд. Магчыма, яе вылучэньне было тэстам на ўстойлівасьць сыстэмы.

23 сьнежня Цэнтральная выбарчая камісія (ЦВК) Беларусі зарэгістравала пяцёх кандыдатаў у прэзыдэнты: Аляксандра Лукашэнку, Алега Гайдукевіча, Сяргея Сыранкова, Ганну Канапацкую і Аляксандра Хіжняка.

У беларускіх умовах ЦВК не зьяўляецца самастойнай інстытуцыяй, якая прымае рашэньні ў адпаведнасьці з заканадаўствам. Цэнтральная выбарчая камісія РБ — гэта паслухмяны інструмэнт у руках рэжыму, які выконвае даручэньні, рэалізуе сцэнары, распрацаваныя атачэньнем Лукашэнкі. У розныя гады гэтыя сцэнары трохі розьніліся. Колькасьць зарэгістраваных кандыдатаў вагалася ад трох у 2001 годзе да дзесяці ў 2010-м. Усе перадвыбарчыя стратэгіі, распрацаваныя ў Адміністрацыі прэзыдэнта, былі арыентаваныя на тое, каб стварыць аптымальныя ўмовы для пераабраньня Лукашэнкі на новы тэрмін.

Гэтым разам сцэнар прадугледжвае зьяўленьне ў Лукашэнкі чатырох апанэнтаў. Трое зь іх прадстаўляюць зарэгістраваныя палітычныя партыі. Плюс далучаная да іх Канапацкая.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: У выбарах прэзыдэнта Беларусі возьмуць удзел пяць кандыдатаў. Апазыцыя і Захад папярэдзілі аб непрызнаньні гэтых выбараў

Цікава, што самая масавая і найбольш прадстаўленая ў парлямэнце партыя «Белая Русь» ня вылучыла свайго кандыдата на прэзыдэнцкія выбары. Магчыма, гэта тлумачыцца тым, што яна абвясьціла сябе пралукашэнкаўскай партыяй, таму ўлады палічылі немэтазгодным выстаўляць ад яе кандыдата паралельна з Лукашэнкам.

Вонкава выбары зь пяцьцю кандыдатамі выглядаюць для далёкага ад палітыкі абывацеля звыкла, як і ў ранейшыя гады. На гэта і зроблены разьлік. Маўляў, глядзіце, нічога не памянялася, усё як і раней: збор подпісаў, рэгістрацыя, выступы па БТ, галасаваньне.

У рэальнасьці памянялася многае. Найперш, цяпер упершыню Лукашэнка ня мае рэальных апанэнтаў: ніхто яго не крытыкуе, ня ставіць пад сумнеў ягоны палітычны курс.

Паколькі рэальнага збору подпісаў не было, то абвешчаныя лічбы подпісаў павінны мець нейкае значэньне. Гэта такая своеасаблівая палітычная нумаралёгія. Чаму адным кандыдатам напісалі адну лічбу, а іншым — іншую?

З Лукашэнкам усё зразумела. Ён паводле сцэнару павінен быць на некалькі парадкаў вышэйшы за ўсіх кандыдатаў. Паводле высноваў ЦВК, у яго падтрымку сабрана 2 млн 518 тыс. подпісаў. Нагадаю, што падчас прэзыдэнцкай кампаніі 2020 году было абвешчана пра 2 млн подпісаў на ягоную карысьць. Цяпер усе паказьнікі павялічваюцца, яны павінны дэманстраваць рост рэйтынгу і папулярнасьці правадыра. Нават дзіўна, што не далі лічбу, напрыклад, 5 млн.

На другім месцы Гайдукевіч (134 тыс.). Хоць, паводле папярэдніх дадзеных, па чатырох абласьцях ён займаў апошняе месца. І некаторыя мэдыя пасьпяшаліся з высновай, што Гайдукевіча штучна пасоўваюць уніз. Але ў выніку лічбу адкарэктавалі.

Пакуль не да канца зразумела, якая роля ў гэтай кампаніі адведзена Ганьне Канапацкай, якая мае пэўны апазыцыйны бэкграўнд. Магчыма, яе вылучэньне было тэстам на ўстойлівасьць сыстэмы. І тут відавочны расейскі кантэкст. Вылучэньне «мяккага» апазыцыянэра Барыса Надзеждзіна на сёлетніх прэзыдэнцкіх выбарах у Расеі выклікала вялікую цікавасьць у пратэставага электарату, на пікетах у ягоную падтрымку выстройваліся чэргі. Улады ўбачылі небясьпеку зрыву падрыхтаванага сцэнару і не зарэгістравалі Надзеждзіна ў якасьці кандыдата.

Цалкам верагодна, што Канапацкая выконвала ролю Надзеждзіна, зь яе дапамогай рабіўся стрэс-тэст. Калі б у яе падтрымку таксама зьявіліся чэргі, то, зразумела, яе б не зарэгістравалі. Але ўсё прайшло спакойна, Канапацкая пакуль мала каго зацікавіла.

І тут ёсьць два чыньнікі, якія адрозьніваюць беларускую сытуацыю ад расейскай. Па-першае, палітычны рэжым Аляксандра Лукашэнкі больш жорсткі за рэжым Уладзіміра Пуціна. У Расеі пакуль не было рэпрэсій адносна грамадзян, якія падпісваліся за альтэрнатыўных кандыдатаў, а ў Беларусі шмат якія людзі, што паставілі ў 2020 годзе подпісы ў падтрымку Віктара Бабарыкі, пацярпелі, страцілі працу. Таму станавіцца ў чаргу ў падтрымку любога кандыдата, прозьвішча якога не Лукашэнка, проста небясьпечна. А ў РФ за гэта пакуль не караюць.

Па-другое, Надзеждзін адкрыта, публічна выказваў сваю пазыцыю, казаў, што трэба спыніць вайну Расеі супраць Украіны. Канапацкая не рабіла ніякіх асаблівых заяваў адносна сваіх палітычных поглядаў, казала толькі, што «ў 2020 годзе мяцеж арганізавалі расейскія алігархі». А яе ранейшы апазыцыйны бэкграўнд сам па сабе мала пра што гаворыць.

Будзем чакаць, што пакажа пэрыяд агітацыі. Ён будзе праходзіць акурат у сьвяты. Як і задумана.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: ЦВК вызначыў 6 участкаў, дзе беларусы замежжа могуць прагаласаваць на выбарах. Усе яны ў Беларусі