Цырымонія ўзнагароджаньня з удзелам былога прэзыдэнта Польшчы Леха Валэнсы, кіраўніка МЗС Польшчы Радослава Сікорскага і старшыні Сэнату Малгажаты Кідавы-Блоньскай адбылася ў палацы Красіцкіх у Варшаве.
Прэмія салідарнасьці імя Леха Валэнсы — польская ўзнагарода, якая прысуджаецца міністрам замежных спраў за выдатныя заслугі ў прасоўваньні і абароне дэмакратыі і грамадзянскіх свабодаў. Яе прысуджалі ў 2014–2015 гадах, потым яе ўручэньне было прыпынена, а ў 2024 годзе адноўлена.
Ляўрэатам адноўленай прэміі гэтага году стаў беларускі апазыцыянэр, намесьнік кіраўніцы Аб’яднанага пераходнага кабінэта Беларусі Павал Латушка.
Выступае Лех Валэнса, колішні лідэр руху «Салідарнасьць», былы прэзыдэнт Польшчы, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі міру
На пачатку выступіў з прамовай былы прэзыдэнт Польшчы Лех Валэнса. У сваім выступе ён сказаў, што сёньня сьвет забыўся, як гэта — змагацца за свабоду і перамагаць.
Валэнса таксама ўзгадаў размовы з кіраўніком СССР Міхаілам Гарбачовым, падчас якіх казаў таму, што толькі зьмена сыстэмы прынясе вынік у будаваньні дэмакратычнай будучыні.
Напрыканцы Валэнса падкрэсьліў, што наступнаму пакаленьню ў Польшчы трэба будзе вызначыць, якія высновы вынікаюць з філязофіі салідарнасьці, і замацаваць атрыманую свабоду. Калі гэта атрымаецца, то салідарнасьць прынясе посьпех, сказаў Валэнса.
Выступае старшыня Сэнату Польшчы Малгажата Кідава-Блоньска
Пасьля Валэнсы выступіла Малгажата Кідава-Блоньска. Яна падкрэсьліла, што ўзнагароду Латушку ўручае краіна, якая добра ведае, што такое свабода і салідарнасьць.
Палітык адзначыла, што гэтая ўзнагарода незвычайная — папярэднія яе ляўрэаты мусілі пакінуць свой родны край, бо не маглі там жыць.
«Калі мы атрымалі свабоду, мы думалі, што гэта канец вайны і пачатак разьвіцьця, але бачым, што не», — заявіла старшыня польскага Сэнату. Яна ўзгадала масавыя пратэсты беларусаў у 2020 годзе ў выніку сфальсыфікаваных прэзыдэнцкіх выбараў і наступныя рэпрэсіі, выказаўшы надзею, што ў будучыні Беларусь далучыцца да эўрапейскіх краін.
«Мы марым, каб празь некалькі гадоў новы дэмакратычны лідэр Беларусі павесіў гэтую ўзнагароду ў сваім кабінэце, каб памятаць, што такое свабода і салідарнасьць», — сказала Кідава-Блоньска.
Павал Латушка (справа) і Радослаў Сікорскі размаўляюць пасьля цырымоніі
Радослаў Сікорскі ў сваёй прамове заявіў, што сёньняшняя ўрачыстасьць — гэта ня толькі прызнаньне ляўрэата, але і даніна памяці людзей, якія становяцца ахвярамі аўтарытарных рэжымаў. Ён нагадаў, што беларусы, у тым ліку Павал Латушка, які ў часе пасьлявыбарчых пратэстаў быў дырэктарам Купалаўскага тэатру ў Менску, чынілі выразны супраціў дыктатуры Лукашэнкі. «Спадар Латушка паказвае сьвету, што Беларусь — гэта Эўропа», — заявіў Сікорскі.
Кіраўнік польскага МЗС таксама адзначыў, што «Беларусь чакалі рэпрэсіі, большыя, чым падчас ваеннага становішча ў Польшчы». Сікорскі пажадаў Беларусі дэмакратычнай будучыні і хутчэйшага далучэньня да Эўропы. Сваю прамову ён скончыў словамі «Жыве Беларусь!» і ўручыў узнагароду Латушку.
Павал Латушка, у сваю чаргу, падзякаваў Польшчы за неацэнную дапамогу дэмакратычнаму руху Беларусі. «Гэта ўсё будуе моцны фундамэнт для эўрапейскай будучыні нашай краіны», — сказаў ён.
Латушка нагадаў, што рэпрэсіі ў Беларусі не спыняюцца ні на сэкунду, і пералічыў злачынствы Лукашэнкі, а таксама заклікаў дэмакратычны сьвет рэагаваць на іх. «Кажуць, што суседзяў не выбіраюць, але Эўропа можа выбіраць, зь якой Беларусьсю мець суседзтва», — адзначыў палітык.
Латушка прысьвяціў ўзнагароду свайму бацьку і брату Андрэю, якіх ужо няма, сказаўшы, што тыя да апошняй хвіліны змагаліся за вольную Беларусь, а таксама стрыечнаму брату, які цяпер знаходзіцца ў турме ў Беларусі паводле палітычных абвінавачаньняў.