Студэнты ЭГУ заявілі аб пагрозах праз Telegram і зьвярнуліся ў літоўскую паліцыю

Зьвесткі студэнтаў нібыта з гомасэксуальнай арыентацыяй публікуюцца ў адкрытай ананімнай групе Telegram, у камэнтарах да зьвестак ёсьць мноства гамафобных і нацыяналістычных выказваньняў, піша сайт Літоўскай тэлевізіі Lrt.lt.

Чытачоў ананімнай суполкі заклікаюць да гвалту і нават забойстваў студэнтаў, некаторым ахвярам на асабістыя мабільныя нумары ідуць падазроныя званкі.

Аднак у паліцыі Вільні заявілі, што для пачатку дасудовага расьсьледаваньня бракуе падставаў. Самі беларускія студэнты перакананыя: пагрозы ў Telegram — гэта правакацыя сілавых структураў Беларусі.

Выданьне апісвае гісторыю беларускага студэнта ЭГУ Аляксея (імя зьменена дзеля бясьпекі. — Lrt.lt). Хлопец жыве ў Літве. 16 красавіка ён пачаў атрымліваць паведамленьні з пагрозамі зь невядомага акаўнту ў Telegram.

Малады чалавек падзяліўся з Lrt.lt скрыншотамі з Telegram, на іх відаць, што ён атрымаў паведамленьне з акаўнту, падпісанага Vincas, на фота — твар мужчыны ў вайсковай шапцы.

У той дзень Аляксей атрымаў некалькі паведамленьняў з пагрозамі, але не адказаў на іх і напісаў заяву ў паліцыю.

Праз пэўны час нехта патэлефанаваў на літоўскі нумар мабільнага тэлефона Аляксея. Званок быў зь літоўскага нумару, якога студэнт ня ведаў і, думаючы, што гэта паліцыя, ён адказаў.

«Быў шум, нейкі грукат, але ніхто нічога не сказаў», — успамінае суразмоўца выданьня.

Такіх званкоў было два, пасьля чаго незнаёмы зноў пачаў яму пісаць. Vincas даслаў Аляксею паведамленьне з Telegram-групы «Чыстая Вільня. За расу і нацыю!» (назва суполкі напісана па-літоўску — сайт Літоўскай тэлевізіі Lrt.lt).

У допісе зьмешчаныя фатаздымкі Аляксея, яго імя і адрас ЭГУ.

«Павесьце гэтага мярзотніка», — з такіх словаў пачынаецца допіс пра Аляксея у Telegram.

«Мы выкрываем тых, хто нясе пагрозу нашай расе і нацыі. Заклікаем усіх парупіцца аб гэтым недачалавеку. Давайце разам абаронім нашае грамадзтва ад такіх вырадкаў», — гаворыцца ў паведамленьні суполкі ў Telegram.

Пазьней пагрозы ў адрас Аляксея пачалі нарастаць.

Пасьля падазроных званкоў Vincas зноў напісаў Аляксею: «Дык вы зноў чакаеце майго званка?» На скрыншотах, якімі падзяліўся Аляксей, відаць, што, напісаўшы гэтае паведамленьне па-літоўску, незнаёмец робіць памылку і зьвяртаецца да студэнта ўжо на «вы», а не на «ты», як у папярэдніх паведамленьнях.

«У той жа дзень, бліжэй да вечара, той Vincas узламаў „чат“ студэнтаў ЭГУ. Нейкім чынам ён туды трапіў, хоць доступ магчымы толькі праз спасылку, і пачаў слаць фатаздымкі трупаў, абгарэлых целаў, нейкіх незразумелых частак цела», — успамінае Аляксей.

Пазьней у суполцы, дзе зьявіліся фатаздымкі Аляксея, апынуўся допіс з фатаздымкамі яшчэ аднаго студэнта ЭГУ. На адным з фатаздымкаў хлопец стаіць, загарнуўшыся ў вясёлкавы сьцяг. Назва гэтага допісу практычна ідэнтычная той, пад якой зьявілася інфармацыя пра Аляксея.

Студэнты не выключаюць, што гэта правакацыя спэцслужбаў

Пагрозы прымусілі многіх студэнтаў турбавацца аб сваёй бясьпецы.

«Усе пачалі вельмі хвалявацца, абмяркоўваць усё, што адбываецца. Многія адразу выдалілі ўсе свае фатаздымкі з Telegram. Аднак усе спадзяюцца, што да Літвы гэта ўсё ж ня мае ніякага дачыненьня. Шмат хто лічыць, што гэта правакацыя, якою імкнуцца дэстабілізаваць сытуацыю», — кажа Аляксей.

На яго думку, і зь ім згодныя іншыя студэнты, кампанія запалохваньня — праца спэцслужбаў Беларусі.

У студзені на беларускім дзяржаўным тэлеканале АНТ выйшла ў эфір праграма, у якой вядоўца, адзін з галоўных прапагандыстаў Беларусі Ігар Тур, заявіў, што, на яго думку, прызнаньне Эўрапейскага гуманітарнага ўнівэрсытэту ў Беларусі экстрэмісцкай арганізацыяй — толькі пытаньне часу.

Пасьля гэтых заяваў прадстаўнікі ЭГУ назвалі такі сцэнар катастрофай, бо ён паставіў бы пад пагрозу бясьпеку ўнівэрсытэцкай супольнасьці. Было абвешчана, што ўся інфармацыя аб студэнтах і выкладчыках будзе выдаленая з сайту ўнівэрсытэту.

Што адказалі ў паліцыі

У адказ на інцыдэнты ў інтэрнэце адміністрацыя ВНУ накіравала студэнтам ліст, у якім на падставе публікацый у СМІ сьцьвярджала, што Telegram-напады — справа рук спэцслужбаў Беларусі. Адміністрацыя адзначыла, што падобны досьвед можа траўмаваць студэнтаў, і параіла ім захоўваць ананімнасьць у інтэрнэце і зьвяртацца ў паліцыю, калі яны атрымліваюць пагрозы.

Ня толькі Аляксей, але і іншыя студэнты падалі заявы аб пагрозах у Telegram у паліцыю Вільні, але там вырашылі, што падставаў завесьці крымінальную ці адміністрацыйную справу няма. З словаў студэнтаў, па зваротах таксама не было распачатае дасудовае расьсьледаваньне.

24 красавіка, праз 8 дзён пасьля звароту, Аляксей атрымаў адказ ад паліцыі.

«Пасьля ацэнкі абставінаў, указаных у вашай заяве, і правядзеньня дадатковай праверкі інфармацыі, прыкметаў злачыннай дзеі, адміністрацыйнага або іншага парушэньня закону выяўлена не было», — гаворыцца ў адказе паліцыі Аляксею, што пацьвярджаецца скрыншотамі, якія суразмоўца даў на сайт Літоўскай тэлевізіі Lrt.lt.

У разьдзеле «Рашэньне» пазначана, што «праверка закончана без выяўленьня прыкметаў парушэньня».

Аналягічны адказ атрымала яшчэ адна студэнтка ЭГУ, якой таксама пагражалі. У адрозьненьне ад Аляксея, яе выклікалі на допыт у 3-і камісарыят паліцыі Вільні, дзе пасьля размовы са сьледчай было вырашана не праводзіць дасудовага расьсьледаваньня, бо паліцыя ня зможа знайсьці аўтараў пагрозаў. У сайт Літоўскай тэлевізіі Lrt.lt няма копіі пратаколу, які пацьвярджае гэта, але дзяўчына расказала пра тое, што здарылася, сваімі словамі.

Сытуацыю для сайту Літоўскай тэлевізіі Lrt.lt пракамэнтавалі службоўцы Бюро крымінальнай паліцыі. Гаворачы аб адказнасьці за падобныя злачынствы, служба абапіраецца на артыкул 170 Крымінальнага кодэксу Літоўскай Рэспублікі, у якім тлумачыцца, што «публічныя заклікі да гвалту або фізычнай расправы над групай людзей або асобай, якая належыць да яе, з прычыны ўзросту, полу, сэксуальнай арыентацыі і іншых прычын», могуць цягнуць за сабой пазбаўленьне свабоды да 3 гадоў.

Аднак пошук у такіх выпадках рэдка дае станоўчыя вынікі.

«Супрацоўнікі паліцыі прымаюць меры для выяўленьня асобаў, якія адмініструюць Telegram-каналы. Аднак варта адзначыць, што злачынцы часта выкарыстоўваюць розныя сродкі для ўтойваньня сваёй асобы, такія як VPN, проксі-сэрвэры і г. д., што ўскладняе іх ідэнтыфікацыю», — гаворыцца ў камэнтары ведамства для сайт Літоўскай тэлевізіі Lrt.lt.

Таксама там адзначылі, што злачынствы, накіраваныя на выказваньне нянавісьці паводле прыкмеце расы, нацыянальнасьці, сэксуальнай арыентацыі ці іншых прыкметаў, амаль заўсёды ўчыняюцца ў кібэрпрасторы. Інтэрнэт-злачынствы складаюць 88% усіх злачынстваў, зьвязаных зь нянавісьцю ці моваю нянавісьці.