У Кангрэсе ЗША рыхтуюць новы Акт аб дэмакратыі ў Беларусі

У Кангрэсе ЗША рыхтуюць новы Акт аб дэмакратыі, правах чалавека і сувэрэнітэце Беларусі, паведаміў «Позірку» асноўны аўтар дакумэнту кангрэсмэн Крыстафэр Сьміт.

Паводле яго, калі дакумэнт будзе прыняты, ён стане ўжо пятым Актам аб дэмакратыі ў Беларусі. Першы дакумэнт Кангрэс ухваліў у 2004 годзе.

«Пытаньне аб тым, што адбываецца ў Беларусі, неаднаразова ўздымалася, у тым ліку і ў камітэце замежных справаў Кангрэсу, — сказаў Сьміт. — І хоць зараз крытычна важна, што мы павінны падтрымліваць Украіну і спыніць вайну, якая там ідзе, мы таксама ня можам прыбраць з нашага фокусу тое, што ў Беларусі 1500 палітвязьняў, рэпрэсіі, увесь час затрымліваюць усё новых і новых людзей. Гэта тактыка тэрору, і яна працуе».

Сміт адзначыў, што ў папярэднія гады ўдавалася дабіцца вызваленьня палітвязьняў у тым ліку праз санкцыйны ціск на рэжым Лукашэнкі.

«Потым пачаліся размовы, што, можа, Лукашэнка не такі ўжо і кепскі. А я казаў, што ён горш няма куды, і мы павінны падтрымліваць тых, каго прыгнятаюць, а не наладжваць кантакты з тым, хто прыгнятае. І Акт аб дэмакратыі ў Беларусі якраз пра гэта: ён паўторна зацьвярджае існыя праграмы падтрымкі дэмакратызацыі Беларусі, заклікае да ўвядзеньня статусу часовай абароны для беларусаў, якія знаходзяцца ў ЗША, заклікае да санкцыяў», — заявіў суразмоўца.

З словаў Сьміта, зараз вядзецца праца сярод іншых кангрэсмэнаў, каб яны далучаліся да дакумэнту як суаўтары.

«Маем сьпіс тых, хто ўжо падтрымаў Акт аб дэмакратыі. У бліжэйшы час у мяне намечаная сустрэча зь сьпікерам Палаты прадстаўнікоў у гэтым пытаньні. І я вельмі аптымістычны наконт прыняцьця Акту. Спадзяюся, што да канца году ён будзе ўхвалены», — сказаў Сьміт.

Акт аб дэмакратыі ў Беларусі ўпершыню прынялі ў 2004 годзе пасьля таго, як Аляксандр Лукашэнка правёў рэфэрэндум, які дазволіў аднаму чалавеку (дэ-факта самому Лукашэнку) выбірацца прэзыдэнтам неабмежаваную колькасьць разоў. Дакумэнт абнаўлялі ў 2006, 2011 і 2020 гадах у сувязі з прэзыдэнцкімі выбарамі і рэпрэсіямі, якія іх суправаджалі.

У прынятым у 2020 годзе дакумэнце падкрэсьлівалася, што Лукашэнка ня ёсьць легітымным прэзыдэнтам Беларусі, а Каардынацыйная рада называлася «легітымным інстытутам для ўдзелу ў дыялёгу аб мірнай перадачы ўлады». Дакумэнт пашырыў магчымасьці ЗША для санкцыйнага ціску на рэжым Лукашэнкі, дапамогі беларускай грамадзянскай супольнасьці і незалежным СМІ.

Хто такі кангрэсмэн Сьміт?

Крыстафэр (Крыс) Сьміт — амэрыканскі палітык. Нарадзіўся ў 1953 годзе, скончыў дзяржаўны каледж Трэнтану ў спэцыялізацыі «адміністраваньне бізнэсу». Сябра Рэспубліканскай партыі з 1978 году, перад гэтым уваходзіў у Дэмакратычную партыю.

Прадстаўнік штату Нью-Джэрзі ў Кангрэсе ЗША.

У ліпені 2021 году заканадаўцы зь ніжняй палаты Кангрэсу — дэмакраты Біл Кітынг, Марсі Каптур і рэспубліканцы Крыс Сьміт і Джо Ўілсан — абвясьцілі аб заснаваньні ў Палаце прадстаўнікоў дзьвюхпартыйнага кокусу (дэпутацкай групы) пад назвай «Сябры Беларусі».

На думку заснавальнікаў кокусу, зьяўленьне ў Кангрэсе групы падтрымкі свабоднай Беларусі «стане сыгналам для ўсяго сьвету, што ЗША падтрымліваюць тых, хто імкнецца да свабоды перад абліччам прыгнёту».

«Мы падтрымліваем мужны народ Беларусі, які заслугоўвае сапраўднай дэмакратыі і змагаецца з апошнім дыктатарам Эўропы Аляксандрам Лукашэнкам і яго саўдзельнікам, расейскім прэзыдэнтам Уладзімірам Пуціным», — заяўляў Сьміт, які быў аўтарам законапраекту аб дэмакратыі і правах чалавека ў Беларусі 2004 году — «Акту аб дэмакратыі ў Беларусі».

Крыс Сьміт быў адным з аўтараў і наступных падобных законапраектаў 2006 і 2011 гадоў. Ён ініцыяваў і прыняты Кангрэсам у 2020 годзе новы «Акт аб дэмакратыі, правах чалавека і сувэрэнітэце Беларусі ў рамках комплекснага заканадаўчага пакету».

Што гаворыцца ў «Акце аб дэмакратыі ў Беларусі»

Амэрыканскі акт аб дэмакратыі ў Беларусі:

• заклікае да правядзеньня новых прэзыдэнцкіх выбараў;
• прызнае Каардынацыйную раду, створаную з ініцыятывы экс-кандыдаткі ў прэзыдэнты Сьвятланы Ціханоўскай, у якасьці легітымнага інстытуту для ўдзелу ў дыялёгу аб мірнай перадачы ўлады;
• заклікае да вызваленьня ўсіх палітычных зьняволеных;
• падтрымлівае імкненьне беларускага народу да свабоды веравызнаньня;
• прадугледжвае аказаньне дапамогі ў прасоўваньні дэмакратыі і падтрымку беларускай грамадзянскай супольнасьці;
• недвухсэнсоўна заяўляе пра палітыку ЗША ў справе «непрызнаньня ўключэньня Беларусі ў „саюзную дзяржаву“ з Расеяй»;
• заклікае да распрацаваньня стратэгіі ЗША ў справе разьвіцьця тэле- і радыёперадаваньня, свабоды інтэрнэту і доступу да інфармацыі;
• прадугледжвае падтрымку беларускіх СМІ і IT-сэктару.