Кім быў Алесь Пушкін, беларускі мастак, які памёр у зьняволеньні

Алесь Пушкін нарадзіўся 6 жніўня 1965 года ў вёсцы Бобр Крупскага раёна Менскай вобласьці, дзе і жыў да арышту ў 2021 годзе.

У 1978 годзе Алесь паступіў у Рэспубліканскую школу-інтэрнат па музыцы і выяўленчым мастацтве імя Івана Ахрэмчыка. Вучыўся ў мастака Пятра Шарыпы да 1983 года, затым паступіў на курс манумэнтальна-дэкаратыўнага мастацтва Беларускага дзяржаўнага тэатральна-мастацкага інстытута, цяпер Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў.

У 1984 годзе Алесь Пушкін трапіў у Савецкую Армію, служыў у Аўганістане. У войску вёў дзёньнік на беларускай мове. Дзённік Пушкіна прызналі антысавецкім. У 1986 годзе Алесь дэмабілізаваўся і працягнуў вучобу.

Пушкін — рэдкі ў Беларусі сэртыфікаваны спэцыяліст з рэстаўрацыі. Ён аднаўляў і расьпісваў шмат гістарычных аб’ектаў, касьцёлаў і цэркваў.

Алесь Пушкін быў жанаты. У яго засталася жонка Яніна, сын і дачка. Яніна працуе настаўніцай у школе, сын паступіў ва ўнівэрсытэт, дачка вучыцца ў школе.

Пэрфомансы і арышты Алеся Пушкіна

Упершыню Алесь Пушкін стаў фігурантам адміністрацыйнай і крымінальнай справы яшчэ ў часы СССР. У 1988 годзе атрымаў 5 дзён арышту за тое, што заклікаў людзей выходзіць на «Дзяды».

25 сакавіка 1989 правёў у Менску на тагачасным Ленінскім праспэкце пікет з нагоды 71-й гадавіны незалежнасьці БНР, чым фактычна паклаў пачатак публічнаму адзначэньню гэтай даты. Быў асуджаны на два гады ўмоўна.

Суд над мастаком Пушкіным за пэрформанс на 25 сакавіка 1989 году. Судзьдзя Ўладзімер Чамрукоў (за сталом у цэнтры).

Наступны судовы працэс над Алесем Пушкіным прайшоў у ліпені 1999-га, калі Пушкін зьявіўся ля будынку адміністрацыі Лукашэнкі з тачкай гною, у якую ўсадзіў драўляную таблічку з падзякай першаму прэзыдэнту: «За працу».

Пэрформанс Алеся Пушкіна каля адміністрацыі лукашэнкі. 1999

Мастака тут жа схапілі міліцыянты, але ўжо празь некалькі гадзін адпусьцілі пад падпіску аб нявыезьдзе. Пазьней Пушкіна асудзілі на 2 гады пазбаўленьня волі ўмоўна.

«Суткі» Пушкін атрымліваў перад выбарамі 2006 і 2010 гадоў. Пэрформанс, зладжаны ў чэрвені 2019 году на прыступках крамы «Эўраопт», скончыўся для мастака штрафам.

Алесь Пушкін у 2010

У 2020 годзе Алесь удзельнічаў у менскіх акцыях пратэсту супраць фальсыфікацыі прэзыдэнцкіх выбараў 2020 года. Яго затрымалі ў цэнтры Менска і жорска пабілі. праз некалькі дзён адпусцілі.

Алесь Пушкін пасля арышту ў жніўні 2020

26 сакавіка 2021 года Генеральная пракуратура Беларусі завяла крымінальную справу супраць Алеся Пушкіна праз тое, што на выставе ў гродзенскім «Цэнтры гарадзкога жыцьця» дэманстраваўся партрэт антысавецкага падпольшчыка Аўгена Жыхара аўтарства мастака. Убачылі ў гэтым «рэабілітацыю нацызму». У канцы сьнежня 2021 году да гэтага яшчэ дадаўся артыкул за «зьдзек зь дзяржаўных сымбаляў».

Алесь Пушкін даведаўся пра крымінальную справу, але не адмяніў вылет з Украіны, дзе ў яго была выстаўка, і вечарам таго ж дня вярнуўся ў Беларусь. Уначы спэцслужбы правялі вобшук у яго майстэрні.

Мастак Алесь Пушкін падчас маршу ў Менску, 2020

29 сакавіка 2021 Алеся Пушкіна звольнілі з «Белрэстаўрацыі», дзе на той час працаваў, а на наступны дзень яго затрымалі і зьняволілі.

Мастака затрымалі ў вёсцы Жылічы Кіраўскага раёну ў царкве, на рэстаўрацыі якой Алесь Пушкін працаваў. Да аб’екта прыехала група сілавікоў і запрасіла мастака ехаць зь імі. Калі Пушкін адмовіўся, яго проста вынесьлі з будынку на руках, а пасьля адправілі ў горадзенскую турму.

Алесь Пушкін у залі суду

У часе суда 10 сакавіка 2022 года Алесь Пушкін лёг на лаўку і адмовіўся з яе ўставаць, суд зрабілі закрытым. 25 сакавіка на пасяджэньні суда ён у знак пратэсту парэзаў сабе жывот. 30 сакавіка 2022 года Алесь Пушкін быў асуджаны да 5 гадоў зьняволеньня.

Алесь Пушкін у судзе Цэнтральнага раёну Менску

11 ліпеня 2023 жонка Алеся Пушкіна паведаміла аб сьмерці мужа. Абставіны сьмерці дагэтуль невядомыя.

Знаёмыя Пушкіна падкрэсьлівалі, што Алесь Пушкін у сакавіку 2021 году вяртаўся зь Кіева ў Беларусь, ужо ведаючы пра магчымы арышт.