Расьсьледаваньне: Пуцін прыняў рашэньне аб вайне з Украінай яшчэ ў 2021 годзе праз «асабістую крыўду і жаданьне помсты»

Прэзыдэнт Расеі Ўладзімір Пуцін прыняў рашэньне аб поўнамаштабнай вайне з Украінай у канцы лютага — пачатку сакавіка 2021 году, гаворыцца ў расьсьледаваньні расейскага незалежнага выданьня «Вёрстка».

Журналісты выданьня паразмаўлялі з крыніцамі, блізкімі да расейскага кіраўніцтва. Паводле інфармацыі, якую выданьне атрымала ад крыніцаў, рашэньне аб падрыхтоўцы да апэрацыі было прынята ў канцы лютага — пачатку сакавіка 2021 году, за год да вайны.

Па словах суразмоўцаў, нэгатыўнае стаўленьне да Ўкраіны ў Пуціна фармавалася шмат гадоў, але апошняй кропляй нібыта стала закрыцьцё мэдыяактываў дэпутата Вярхоўнай Рады Ўкраіны, кума Пуціна Віктара Медзьведчука, піша «Вёрстка». Прычынай уварваньня ва Ўкраіну, паводле суразмоўцаў, для Пуціна ў значнай ступені сталі нейкая «асабістая крыўда і жаданьне помсты».

Вырашальную ролю ў тым, што Пуцін прыняў рашэньне пачаць уварваньне, адыграў ягоны сябар, бізнэсовец Юры Кавальчук, паведамілі крыніцы выданьня. Ён, па словах блізкага да Крамля суразмоўцы выданьня, пераканаў Пуціна, што Эўропа падзелена супярэчнасьцямі і зараз найлепшы час для хуткай апэрацыі.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Financial Times расказала, як расейская эліта пратэставала супраць вайны ва Украіне і з кім раіўся Пуцін

Сама падрыхтоўка да вайны праходзіла ў строгай сакрэтнасьці, але ўжо зь лета 2021 году размовы аб магчымай вайне сталі агульнымі сярод людзей, блізкіх да Крамля, піша выданьне. У ліпені 2021 году сайт Крамля апублікаваў артыкул Пуціна «Аб гістарычным адзінстве расейцаў і ўкраінцаў». Паводле дадзеных «Вёрсткі», артыкул мяняўся шмат разоў, і ў адным з варыянтаў была наўпроставая пагроза пачаць ваенную апэрацыю, але ў канчатковы варыянт пагроза ня трапіла.

Яшчэ адна крыніца распавяла журналістам, што на дыскусійным клюбе «Валдай» у кастрычніку 2021 году адзін з прысутных там прадстаўнікоў сілавых ведамстваў у прыватных размовах сьцьвярджаў, што Расея хоча зьмяніць рэжым у Кіеве. Пры гэтым гаворка ішла пра гатоўнасьць дасягнуць гэтай палітычнай мэты менавіта сілавым спосабам, гаворыцца ў расьсьледаваньні.

Паводле яшчэ аднаго суразмоўцы, у сьнежні 2021 году, за тры месяцы да поўнамаштабнага ўварваньня, у Расеі абмяркоўвалі, як будуць дзяліць Украіну паміж буйнымі карпарацыямі.

Паводле дадзеных расьсьледвальнікаў, міністар абароны РФ Сяргей Шойгу не спрачаўся, а нават узрадаваўся рашэньню Пуціна ўварвацца на тэрыторыю Ўкраіны. Адзін з суразмоўцаў, якога журналісты называюць «старым прыяцелем Пуціна», паведаміў, што Шойгу не разумеў, у якім стане знаходзіцца расейскае войска. Кіраўнік Мінабароны нібыта думаў, што ваенная апэрацыя будзе ня больш сур’ёзная за анэксію Крыму.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Ці можа ўкраінскі контранаступ пераламіць хаду вайны? Што пра гэта кажуць былы камандуючы NATO ды іншыя экспэрты

Крыніца ў адміністрацыі расейскага прэзыдэнта сьцьвярджае, што да працяглай вайны расейскія ўлады не рыхтаваліся. На вайну з Украінай кінулі групоўку колькасьцю 160 тысяч вайскоўцаў, а гэтага мала для захопу краіны, у якой жыве 44 мільёны грамадзян.

Былы чыноўнік Крамля ў размове зь «Вёрсткай» зазначыў, што практычна ўся палітычная і вайсковая эліта Расеі выступае супраць вайны. Пры гэтым прадстаўнікі найвышэйшых эшалёнаў улады ў прыватных гутарках гавораць, што павінны працаваць у камандзе. Адзін і суразмоўцаў выданьня распавёў, што буйны чыноўнік Дзярждумы ня змог сысьці ў адстаўку: пасьля таго, як ён паведаміў аб намеры звольніцца, да ягонай жонкі і сына прыйшлі прадстаўнікі ФСБ.

Вайна Расеі супраць Украіны

А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.