Акупацыйныя ўлады ў канцы лістапада заявілі, што аднавілі пастаўку цяпла ў 475 будынкаў гораду, а да канца году плянуюць павялічыць гэтую колькасьць да 1000.
Як цяпер жыве Марыюпаль? Ці забясьпечаныя жыхары гораду цяплом? Як перажываюць зіму тыя, у каго няма непашкоджанага жытла, высьвятляў праект Радыё Свабода «Новини Приазов’я».
«Бяз даху над галавой»
Дырэктар марыюпальскай грамадзкай арганізацыі «Архі-Місто» Андрэй Марусаў паведаміў, што ў Марыюпалі цяпер шмат людзей, якія засталіся ўвогуле бяз даху над галавой.
«У горадзе дастаткова беспрытульных. Што маю на ўвазе? Сама меней палова шматкватэрных будынкаў разбурана. Людзі, якія не змаглі выехаць, спрабавалі там жыць. Што там адбываецца месяц-два? Расейцы пачалі масава зносіць шматкватэрныя будынкі рознага ўзроўню. Гэта азначае, што шмат людзей (невядома колькі, можа тысячы) проста страцілі дах над галавой. У іх быў хоць які дах. Апроч таго, шмат дамоў ня зносяць, але яны пашкоджаныя, ня маюць даху або ў іх выбітыя шыбы», — патлумачыў Андрэй Марусаў.
Паводле яго, расейцы абяцалі аднавіць будынкі, якія ня зносяць, але абяцанак не выконваюць.
Большасьць жылых дамоў Марыюпалю ня маюць ацяпленьня
«Недзе з пачатку восені расейскія акупанты пачалі кампанію аднаўленьня вокнаў, цяпла, газу і іншага. Але насамрэч ужо сьнежань, і мы бачым у сацыяльных сетках, у водгуках, я ведаю і па ўласным доме — нічога ня робяць. Няма таго самага даху, яго ніхто не аднаўляе, і выходзіць, што калі ідзе дождж, то залівае ўвесь пад’езд, калі гаварыць пра мой дом і іншыя, якія ў такім жа стане», — дадаў ён.
Руіны Марыюпалю. Лістапад 2022 г.
Акупацыйныя ўлады не аднавілі таксама энэрга- і водазабесьпячэньня. Мясцовыя жыхары вывешваюць плякаты або пішуць надпісы: «Мы замярзаем, дайце цяпло». «І тут ключавая праблема ў тым, што расейцы разбурылі горад да такога ўзроўню, што, каб запусьціць цяпло, водазабесьпячэньне і электрыку, трэба рабіць вельмі шмат», — адзначыў Андрэй Марусаў.
«Ідзецца пра магістральныя лініі, трансфарматары, ад чаго цяпер цярпіць уся Ўкраіна. Першым ад гэтага пацярпеў, мабыць, Марыюпаль, бо яны за некалькі дзён разбамбілі ўсе трансфарматары і падстанцыі», — удакладніў ён.
Тут быў адзін з найбольшых гандлёвых цэнтраў Марыюпалю. 10 сьнежня 2022 г.
Паводле Андрэя Марусава, некаторыя гараджане змаглі выехаць на зіму ва ўцалелыя прыватныя будынкі, дзе ёсьць печкі. Расейскія акупацыйныя ўлады абяцалі ўсталяваць так званыя мабільныя кацельні, але гэтага таксама пакуль не зрабілі.
«З таго, што вядома, ці іх недастаткова, ці іх толькі прывезьлі і не наладзілі. Пакуль што гэта выглядае так, што нешта хацелі, але не ажыцьцявілі. З другога боку, некалькі інтэрнатаў сапраўды пачалі рабіць, рамантаваць. І трэцяе — так званыя „куратнікі“. Гэта шматкватэрныя будынкі, якія расейскія акупанты ўзводзяць вельмі хутка», — патлумачыў ён.
Новыя дамы, пабудаваныя ў Марыюпалі падчас расейскай акупацыі
Новыя дамы, пабудаваныя ў Марыюпалі падчас расейскай акупацыі
«А „куратнікі“ чаму? Бо гэта такія блёкі, таннае жытло, якое яны будуюць у Расеі. Такі ж падыход і ў Марыюпалі. Усё будуецца вельмі хутка, неяк незразумела. У прыватнасьці, калі будуецца на пустым месцы, то гэта азначае, што каналізацыя, водазабесьпячэньне не падведзеныя і некаторыя з гэтых дамоў стаяць пустыя», — паведаміў прадстаўнік марыюпальскай грамадзкай арганізацыі.
З увагі на баявыя дзеяньні і акупацыю Расеяй часткі поўдня Ўкраіны, рэдакцыя ня можа атрымаць афіцыйнага пацьвярджэньня гэтых фактаў або праверыць іх незалежна.
«Пачалася эпідэмія, лякарні перапоўненыя»
Пятро Андрушчанка, дарадца мэра Марыюпалю, паведаміў, што доступ да забесьпячэньня цяплом маюць каля 30% жыхароў гораду.
«Сытуацыя пагаршаецца, яго [цеплазабесьпячэньне] аднавіць у сьціслыя тэрміны немагчыма. Людзі замярзаюць проста ў кватэрах. Замярзае вада нават унутры кватэраў, бо няма іншага шляху для абагрэву, як цэнтралізаванае цеплазабесьпячэньне, у каго яно ёсьць, або электраабагравальнікі — зноў жа, у каго яны ёсьць і працуюць. Бо не хапае магутнасьцяў, адключаецца электрасетка. Напружаньне зьніжаецца да 110 вольт, гэта азначае — не працуе абагравальнік, гарыць праводка і абсталяваньне. Плюс вільготнасьць і дождж. Гэта тое, што не спрыяе нармальнай працы электраабсталяваньня ў горадзе», — патлумачыў Пятро Андрушчанка.
Людзі жывуць у руінах Марыюпалю. 16 лістапада 2022 г.
Паводле яго, у горадзе «шалёна» павялічыўся ўзровень захворваньняў.
«У Марыюпалі распаўсюджваецца эпідэмія грыпу. Лякарні перапоўненыя, „хуткая“ нават не выяжджае на высокую тэмпэратуру. Няма куды шпіталізаваць людзей на лячэньне. Апроч росту захворваньняў, вырас і ўзровень сьмяротнасьці. Калі ў пачатку лістапада сьмяротнасьць за тыдзень была недзе 150 асобаў, то на мінулым тыдні яна перасягнула мяжу ў 250 асобаў. Гэта ў 7-7,5 раза вышэй, чым было да пачатку гэтай фазы вайны», — дадаў дарадца мэра Марыюпалю.
Марыюпаль на Новы 2022 год, за два месяцы да расейскага нападу:
Пятро Андрушчанка адзначыў, што цяпло ў Марыюпалі зьнікла ў пачатку сакавіка.
«У лютым, калі пачаліся абстрэлы, пашкодзілі газаправод. Першачарговыя праблемы зь цеплазабесьпячэньнем непасрэдна зьвязаныя з тым, што ў раёне Вуглядару расейская армія пашкодзіла газаправод, якім у Марыюпаль ідзе газ, а на газе працуюць кацельні. Потым ужо былі шалёныя абстрэлы, пашкоджаньне кацельняў ужо непасрэдна ў горадзе. Гэта наступства баявых дзеяньняў», — патлумачыў дарадца мэра Марыюпалю.
Паводле яго, цяпер выехаць з Марыюпалю можна толькі праз Расею.
Могілкі ў Марыюпалі
Блякада Марыюпалю пачалася ў сакавіку 2022 году і працягвалася да сярэдзіны траўня, калі апошнія ўкраінскія абаронцы выйшлі з гораду адпаведна дамоўленасьці аб далейшым абмене.
Пакуль што горад цалкам акупаваны.
Напярэдадні Калядаў і Новага году марыюпальцы ўспамінаюць, якім быў горад да ўварваньня Расеі, якімі былі марыюпальскі тэатар і плошча перад ім.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Найлепшым дакумэнтальным фільмам Эўропы 2022 году прызналі стужку пра Марыюпаль літоўскага рэжысэра, які загінуў у акупаваным горадзеВайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.