Ляўрэатка Нобэлеўскай прэміі ў літаратуры Сьвятлана Алексіевіч у інтэрвію «Эўрарадыё» прызналася, што на фоне няспынных рэпрэсій у Беларусі «страшна падумаць, якую ўлады краіны хочуць пабудаваць дзяржаву і на што яна будзе абапірацца».
«Я б сказала, што сёньня ў нас дастаткова катастрафічнае становішча, — гаворыць пісьменьніца. — Многае залежыць ад пэдагогаў, наколькі ім удаецца і наколькі ў іх стае мужнасьці ўсё-такі штосьці расказваць школьнікам і студэнтам. Гэта складана ўявіць, што ім удаецца. Што ўдаецца пісьменьнікам? Хтосьці зьехаў. Але паспрабуйце зараз выдаць кнігу і завезьці яе ў Беларусь. Будуць праблемы, у тым ліку ў чытачоў, у якіх яна апынецца. Ніхто з нас нея думаў, што мы будзем жыць у эпоху падпольля, у эпоху вайны. Аказалася, што ўсё гэта здарылася і з намі таксама».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Лукашэнка заявіў, што Сьвятлана Алексіевіч здрадзіла БеларусіСьвятлана Алексіевіч падрэсьліла, што сёньня ёй вельмі цікавы досьвед 1930-х гадоў.
«Я вельмі шмат чытаю пра гэта, у тым ліку лісты. Разважаю пра пачуцьцё калектыўнай віны. Я думаю, што калектыўная віна таксама існуе, але як пісьменьніца я больш разважаю над асабістай адказнасьцю чалавека. Выбар ёсьць у кожнага з нас: мы можам яго зрабіць ці не».
На пытаньне, ці атрымаецца ў Лукашэнкі зрабіць тое самае, што атрымалася ў савецкіх уладаў у 30-я гады, Сьвятлана Алексіевіч адказвае:
«Усё залежыць ад таго, як будуць разьвівацца падзеі ва Ўкраіне. Калі Ўкраіна пераможа, будуць зусім іншыя працэсы адбывацца, і ў нас у тым ліку. У Расеі таксама. Я думаю, што там народ ня будзе спаць бясконца, знаходзіцца як быццам у няведаньні. Сёньня мне вельмі страшна слухаць запісы размоў расейскіх салдат зь іхнымі бацькамі. Таму што, калі гэта расейскі народ, прапаганда сапраўды зрабіла сваю справу.
У Беларусі, па-мойму, народ не такі. Лукашэнка хоча зрабіць яго такім, як у Расеі, але ў нас людзі ня хочуць вайны з Украінай. У нас людзі хочуць жыць у сваёй краіне, са сваімі паняцьцямі і ідэямі».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Выбітныя пісьменьнікі заклікаюць расейскамоўных казаць расейцам праўду пра вайну ва ЎкраінеНа думку Алексіевіч, пасьля рэпрэсій 2020-га беларусы крыху страцілі надзею. Аднак пісьменьніца заклікала не адчайвацца, а працягваць спакойна «гадаваць у сабе чалавека, а таксама гадаваць сваіх дзяцей, тлумачыць і ахоўваць іх». Усё гэта, лічыць Алексеевіч, адзінае выйсьце, дзякуючы якому атрымаецца захаваць і дзяржаву.
Яна падкрэсьліла, што беларусам, якую выступаюць за перамены ў краіне, ня варта сварыцца паміж сабой, а трэба памятаць і разумець, што «у нас адна мэта — незалежная Беларусь».
«Нам няма чаго дзяліць, таму няма чаго сварыцца, вінаваціць у чымсьці адно аднаго. Наадварот, нам трэба больш зьбіраць сіл у сабе, у грамадзтве, у нейкіх маленькіх яго ячэйках. Гэта дапаможа нам супрацьстаяць — ня толькі выйсьці на барыкады сёньня, а яшчэ і назапасіць пачуцьцё супрацьстаяньня, якія спрацуюць, можа, праз год, а можа, праз пяць гадоў. А яго неабходна назапашваць. У сварках, крыўдах мы толькі робім сябе слабейшымі. Гэта памылка. Яшчэ раз: у нас адна мэта і нам няма чаго дзяліць», — сказала Сьвятлана Алексеевіч.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Алексіевіч: Ня можа сьвет залежаць ад аднаго вар’ятаВайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.