Прайграная вайна і ціск Крамля. Небясьпечныя выбары ў Армэніі

Мітынг у падтрымку Нікола Пашыньяна ў Ерэване, 17 чэрвеня 2021

У Армэніі 20 чэрвеня пройдуць пазачарговыя парлямэнцкія выбары, вынік якіх можа на гады наперад вызначыць лёс краіны.

Гэта першыя выбары з часу заканчэньня чарговай армяна-азэрбайджанскай вайны, якую Ерэван прайграў і якая яшчэ мацней раскалола армянскае грамадзтва, нагадвае журналіст Радыё Свабода Аляксандар Госьцеў. Усе ўдзельнікі выбарнай гонкі сыплюць пагрозамі і цяжкімі абвінавачваньнямі ў адрас адзін аднаго, абяцаюць усім унутраным і асабліва вонкавым ворагам «вэндэту» і не гатовыя ні да якіх кампрамісаў.

У нядзелю, 20 чэрвеня, у Армэніі за крэслы ў парлямэнце і права сфармаваць новы ўрад будуць змагацца 26 партый і блёкаў, гэта рэкордная колькасьць. У суботу ў краіне абвешчаны «дзень цішыні».

Сярод усіх удзельнікаў выбараў ёсьць два галоўныя фаварыты — гэта выканаўца абавязкаў прэм’ер-міністра Нікол Пашыньян і ягоная партыя «Грамадзянская дамова», якая ўваходзіць у кіруючы лібэральны палітычны альянс «Елк» («Зыход»), і лідэр блёку «Армэнія» былы прэзыдэнт Робэрт Качар'ян (з 1998 па 2008 гады), які таксама калісьці зьяўляўся першым прэзыдэнтам непрызнанага Нагорнага Карабаху.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Азэрбайджан перадаў Армэніі 15 палонных у абмен на мапы мінных палёў

З моманту завяршэньня баявых дзеяньняў у Нагорным Карабаху і на іншых участках армяна-азэрбайджанскай мяжы ўвосень мінулага году ўся разнастайная армянская апазыцыя (ня здольная, тым ня менш, сфармаваць ніякага магутнага адзінага блёку праз шматлікія рознагалосьсі) патрабуе хутчэйшай адстаўкі Пашыньяна, якога многія называюць здраднікам.

Менавіта Пашыньяна ўсе ягоныя супернікі і нядобразычліўцы вінавацяць у разгроме армянскіх войскаў у 2020 годзе. Паводле мірнай дамовы восені мінулага году, Баку вярнуў сабе значную частку тэрыторый, занятых Ерэванам і арміяй Нагорнага Карабаху ў пачатку 1990-х гадоў.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Пашыньян зьвярнуўся да Пуціна па вайсковую дапамогу

Прыхільнікі прэмʼер-міністра, наадварот, сьцьвярджаюць, што адказнасьць за ваеннае паражэньне разам з прэмʼерам павінны падзяліць і ўсе вайсковыя і былыя кіраўнікі дзяржавы, якая не якія падрыхтавалі Армэнію да вайны.

Некалькі месяцаў таму Нікол Пашыньян заявіў, што калі застанецца кіраўніком ураду, ён ініцыюе правядзеньне ў кастрычніку рэфэрэндуму аб прыняцьці новай канстытуцыі (або пра папраўкі да дзейнага асноўнага закону), каб перайсьці ад парлямэнцкай формы праўленьня да паўпрэзыдэнцкай.

Робэрт Качар'ян, галоўны супернік Нікола Пашыньяна, лідэр блёку «Армэнія», сфармаванага ім разам з нацыяналістычнымі партыямі «Армэнія адраджаецца» і «Дашнакцуцюн», — чалавек, які яшчэ нядаўна мог апынуцца ў турме паводле вельмі сурʼёзных абвінавачваньняў у захопе ўлады і карупцыі.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: «Празь нейкі час акажацца, што Менск — старажытны азэрбайджанскі горад». Саргсьян пра адмову ад перададзеных Лукашэнкам прапаноў Аліева

Кандыдат палітычных навук, міжнародны аглядальнік Іван Прэабражэнскі ў інтэрвію Радыё Свабода падкрэсьлівае, што цяперашнія датэрміновыя выбары ў Армэніі — прамы вынік леташняй паразы ў вайне, ціску з боку апазыцыі і Крамля:

«Дзейны прэмʼер Нікол Пашыньян мае ўсе шанцы страціць уладу. Ягоны галоўны супернік, экс-прэзыдэнт Роберт Качар'ян — прадстаўнік так званага „карабаскага кляну“. Доўгія гады, з моманту расстрэлу армянскага парлямэнту і да прыходу да ўлады Нікола Пашыньяна, гэты клян утрымліваў уладу ў краіне і, у адрозьненьне ад цяперашняга армянскага ўраду, карыстаўся цьвёрдай падтрымкай Крамля.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Канада забараніла экспарт зьвязаных з дронамі тэхналёгій у Турэччыну. За Карабах

Масква яшчэ да нядаўняй вайны паміж Армэніяй і Азэрбайджанам не хавала, што абараняе інтарэсы Качар'яна, і выступала супраць ягонага арышту і суду над ім па абвінавачваньнях у карупцыі. Зрэшты, трэба памятаць, што Армэнія цяпер — парлямэнцкая рэспубліка. І калі два вялікія блёкі атрымаюць, што вельмі магчыма, прыкладна роўную падтрымку выбаршчыкаў, то „залатая акцыя“ апынецца ў руках дробных партый: „Квітнеючай Армэніі“ мільянэра Гагіка Царук'яна, яшчэ аднаго „карабахца“, экс-прэзыдэнта Сэржа Саргсяна, ці іншага былога кіраўніка дзяржавы Лявона Тэр-Пэтрасяна. Першыя двое цалкам могуць уступіць у альянс з Качар'янам, якога падтрымае і Крэмль. А Тэр-Пэтрасян даўно пасварыўся з Пашыньянам, так што дзейнаму прэмʼеру падтрымкі чакаць, па сутнасьці, няма адкуль.

Так што самы імаверны вынік гэтых выбараў: часовая блытаніна і, магчыма, спробы захапіць уладу з розных бакоў незаконнымі спосабамі, з наступнай стратай пасады дзейным прэмʼер-міністрам. Што, у сваю чаргу, паставіць пад пытаньне ўсё дасягнутыя цяпер дамоўленасьці з Азэрбайджанам, Турэччынай і Расеяй, а значыць, паставіць рэгіён перад пагрозай новай вайны».

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Расея можа паставіць на «перамогу дэмакратыі» ў Беларусі, на «беларускага Пашыньяна», — Тышкевіч