Кандыдат у прэзыдэнты на выбарах-2010 Мікола Статкевіч задумаў на выбары-2020 стратэгію «кандыдатаў пратэсту»: ён і тры дзясяткі ягоных паплечнікаў заявілі, што скарыстаюць этап збору подпісаў для агітацыі, але станавіцца кандыдатамі ня будуць. Адхілілі ўсе заявы ўдзельнікаў гэтай групы акрамя адной — Уладзімера Няпомняшчых.
Шэраг «кандыдатаў пратэсту» зьбіраўся абскарджваць адмову ў Вярхоўным судзе, ды актывістаў затрымалі, будуць судзіць. У чым іх вінавацяць, на момант публікацыі невядома. Вярхоўны суд пазьней завочна адмовіў «кандыдатам пратэсту» ў іхных скаргах і стаў на бок ЦВК.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Гэтыя 15 чалавек будуць зьбіраць подпісы, каб стаць кандыдатамі ў прэзыдэнты. Хто яны
Няпомняшчых думаў, што зарэгіструюць усіх «кандыдатаў пратэсту», але «давядзецца аднаму ваяваць»
Уладзімер Няпомняшчых — сябра Аб’яднанай грамадзянскай партыі, але ідзе на выбары не ад партыі, а як «кандыдат пратэсту». Яму 67 гадоў, цяпер ён пэнсіянэр, жыве ў Гомлі. У мінулым опэрупаўнаважаны, працаваў у міліцыі да 1992 году, пасьля выхаду на пэнсію займаўся прадпрымальніцтвам. З 2000-х Уладзімер Няпомняшчых стаў палітычным актывістам, яго ня раз затрымлівалі і штрафавалі за акцыі пратэсту. У 2019 годзе быў кандыдатам на парлямэнцкіх выбарах. Ягоны выступ не пусьцілі ў эфір, але на дэбатах расказаў ён пра імпічмэнт.
Уладзімер Няпомняшчых быў кандыдатам на парлямэнцкіх выбарах 2019 году. Фота з пікету
Няпомняшчых пацьвердзіў Свабодзе, што застаецца «кандыдатам пратэсту» і падтрымлівае стратэгію Статкевіча.
«Канешне, калі я ў нечым нязгодны, я буду сваю думку выказваць, але ў прынцыпе я буду прытрымлівацца ягонай стратэгіі, — патлумачыў Няпомняшчых. — Гэта ня значыць, што калі ён скажа нешта незаконнае рабіць, то я так зраблю, самі разумееце. А ў межах закону, у межах Канстытуцыі я буду рабіць тое, што мне параяць».
Ён кажа, што не чакаў такога, што з «кандыдатаў пратэсту» зарэгіструюць толькі ягоную групу — думаў, зарэгіструюць усе, бо «Лукашэнку наадварот выгадна паказаць, якая ў нас „дэмакратыя“». Ды «атрымалася што атрымалася — давядзецца аднаму ваяваць».
З Аб’яднанай грамадзянскай партыяй адносна такога ягонага ўдзелу ў выбарах не было праблемаў — маўляў, «усё нармальна, усё цудоўна» (раней у АГП казалі Свабодзе тое самае). Тое, што лідэр партыі Мікалай Казлоў таксама зарэгістраваў ініцыятыўную групу і анансаваў стратэгію, падобную да «кандыдатаў пратэсту», кажа Няпомняшчых, «значыць, што мы ў адной камандзе».
Статкевіч: «Масай узялі — адзін прарваўся»
Як расказаў Мікола Статкевіч Свабодзе, усё ідзе паводле пляну.
«Нам было дастаткова і аднаго кандыдата, — кажа Статкевіч. — Але каб атрымаць аднаго кандыдата, прыйшлося вылучаць трыццаць.
Мы ведаем, што Лукашэнка ў свой выбарчы баляганчык цяпер пускае нават на пачатковым пэрыядзе толькі тых, каго ён бачыць, што можа скарыстаць як блазнаў. Мы разумелі, што будуць „рэзаць“, таму масай узялі — адзін прарваўся.
Нам дастаткова. Сябры ініцыятыўнай групы маюць права па ўсёй Беларусі, акрамя забароненых месцаў, якіх няшмат, зьбіраць подпісы і ставіць пікеты. А на гэтыя пікеты маюць права прыходзіць людзі, размаўляць і задаваць пытаньні. І пазыцыю кандыдата трэба абазначыць на стэндах, а каб адказваць на пытаньні людзей, можна паставіць і тэхніку. Мы гэта ўжо паказвалі восеньню на парлямэнцкіх выбарах».
Першы вялікі пікет Статкевіч і Няпомняшчых плянуюць правесьці ў 12.00 24 траўня ў Менску, на пляцоўцы ля Камароўскага рынку з боку вуліцы Харужай.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Удзельнікі праймэрыз апазыцыі заклікалі да байкоту выбараў, але зьбіраюць ініцыятыўныя групы. Навошта?Статкевіч заклікае і іншых патэнцыйных кандыдатаў далучацца да ягонай стратэгіі, бо «іншай нармальнай няма».
Раней ён ня чуў пра тое, што падобную да той стратэгію — кампанію «За Беларусь без дыктатуры» — прынялі ўдзельнікі праймэрыз Юры Губарэвіч (старшыня руху «За свабоду»), Вольга Кавалькова (сустаршыня Беларускай хрысьціянскай дэмакратыі) і Мікалай Казлоў (старшыня Аб’яднанай грамадзянскай партыі).
Іхную ідэю Статкевіч пахваліў — маўляў, «нарэшце паразумнелі», і «калі будуць нармальнымі кандыдатамі пратэсту», будзе зь імі супрацоўнічаць, у тым ліку гатовы і даць слова на першым пікеце на Камароўцы.
Яромошыну раздражняла
Наконт «кандыдатаў пратэсту» старышня Цэнтральнай выбарчай камісіі Лідзія Ярмошына адзначыла 19 траўня: магчыма, чальцы іхных ініцыятыўных групаў давалі згоду камусьці з трох дзясяткаў патэнцыйных кандыдатаў, але прэтэндэнты абменьваліся зьвесткамі людзей бязь іхнай згоды і не інфармавалі іх пра ўключэньне ў свае ініцыятыўныя групы.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: 15 ініцыятыўных групаў — гэта шмат? Колькі было на ранейшых выбарах у Беларусі і колькі «выходзіла ў фінал»Ярмошына дадала, што праца ЦВК праз «кандыдатаў пратэсту» была цяжкай — параўнала яе з працай мэдыкаў у «чумным бараку». Яна заявіла, што ў ЦВК нават прыходзіла жанчына, хворая на каранавірус, «хацела плюнуць у маю прыёмную», а галоўнага юрыста «назвала кантактам першага ўзроўню, каб вывесьці з працаздольнага стану ўвесь апарат».
Гэтак яна адказала на заўвагу аб тым, што ніхто на паседжаньні ЦВК ня носіць масак. Заўвагу зрабіла Марына Адамовіч — «кандыдатка пратэсту» і жонка Міколы Статкевіча. Адамовіч расказала, што Ярмошына казала, імаверна, пра «кандыдатку пратэсту», гомельскую фэльчарку «хуткай» Алену Давыдаву.
Давыдавай сапраўды казалі пра станоўчы вынік тэсту на каранавірус, але вечарам наступнага дня пасьля таго, як яна падала заяву ў ЦВК. Сама Давыдава расказала Свабодзе, што «Ярмошыну ў вочы ня бачыла». Адамовіч жа пацьвердзіла Свабодзе, што ў Давыдавай не было шанцаў пабачыць Ярмошыну, бо заяву кандыдаты падаюць ня ёй, а двум іншым супрацоўнікам ЦВК, ды й Давыдава падчас падачы заявы была ў масцы.
Прэзыдэнцкія выбары — 2020 у Беларусі. Што важна ведаць
- Шостыя ў гісторыі сувэрэннай Беларусі выбары прэзыдэнта прызначаныя на нядзелю, 9 жніўня 2020 году.
- 65-гадовы Аляксандар Лукашэнка кіруе дзяржавай 25 гадоў. Ніводныя прэзыдэнцкія выбары (2001, 2006, 2010, 2015), апроч першых (1994 год), не прызналі свабоднымі і справядлівымі на міжнародным узроўні.
- Старшыня ЦВК Лідзія Ярмошына адхіліла прапановы праваабаронцаў аб дыстанцыйных прэзыдэнцкіх выбарах у час эпідэміі COVID-19, бо «часу для прыняцьця гэтых захадаў ужо няма». Лукашэнка ня бачыў падставаў пераносіць выбары праз пандэмію.
- ЦВК зарэгістраваў 15 ініцыятыўных груп з 55 заявак.
- Аўтару YouTube-канала «Страна для жизни» Сяргею Ціханоўскаму Цэнтральная выбарчая камісія адмовіла ў рэгістрацыі ініцыятыўнай групы, бо ён адбываў 15 сутак арышту і ня мог асабіста падаць дакумэнты. Тады сваю ініцыятыўную групу ў ЦВК заявіла жонка блогера Сьвятлана Ціханоўская.
- 29 траўня на перадвыбарчым пікеце жонкі затрымалі Ціханоўскага і яшчэ 9 чалавек. Лукашэнка казаў пра акалічнасьці затрыманьня за 4 гадзіны да таго, як яно адбылося.
- 11 чэрвеня ў «Белгазпрамбанку» і шэрагу іншых кампаній прайшлі ператрусы. У Камітэце дзяржкантролю заявілі, што завялі крымінальныя справы аб легалізацыі сродкаў, атрыманых злачынным шляхам, і аб ухіленьні ад сплаты падаткаў у асабліва буйным памеры. Старшыня КДК Іван Тэртэль сьцьвярджаў, што да гэтых спраў мае дачыненьне патэнцыйны кандыдат у прэзыдэнты Віктар Бабарыка. Роўна за 4 гадзіны да заявы Дзяржкантролю Аляксандар Лукашэнка расказаў пра акалічнасьці «справы „Белгазпрамбанку“».
- 18 чэрвеня Віктара Бабарыку і яго сына, кіраўніка ініцыятыўнай групы Эдуарда Бабарыку затрымалі.
- 14 ліпеня ЦВК зарэгістраваў кандыдатамі ў прэзыдэнты Аляксандра Лукашэнку, Сьвятлану Ціханоўскую, Ганну Канапацкую, Андрэя Дзьмітрыева і Сяргея Чэрачня. Не зарэгістравалі Віктара Бабарыку і Валера Цапкалу.
- Ад пачатку выбарчай кампаніі праваабаронцы налічылі больш за 1300 затрыманых: удзельнікі «ланцугоў салідарнасьці», сябры ініцыятыўных груп, актывісты, палітыкі, блогеры, журналісты і проста мінакі на вуліцы. Сотні чалавек пакаралі адміністрацыйнымі арыштамі і аштрафавалі.