Прызначаны на 25 верасьня працэс над актывістам анархісцкага руху Зьмітром Паліенкам Менскі гарадзкі суд вырашыў зрабіць закрытым ад грамадзкасьці. Гэтую інфармацыю пацьвердзілі 20 верасьня ў прэсавай службе Вярхоўнага суду. Але на якой падставе было прынята такое рашэньне? Атрымаць камэнтар у Менскім гарадзкім судзе не ўдалося.
Гары Паганяйла
Былы судзьдзя, юрыст Беларускага Хэльсынскага камітэту Гары Паганяйла назваў прычыны, дзеля якіх працэс могуць зрабіць закрытым.
«Паводле 23 артыкула Крымінальна-працэсуальнага кодэксу гэта:
- каб не дапусьціць разгалошваньня дзяржаўных сакрэтаў;
- калі падсудным ці пацярпелым у судзе зьяўляецца непаўналетні;
- калі разглядаецца справа аб палавых злачынствах;
- калі трэба забясьпечыць бясьпеку пацярпеламу ці іншым удзельнікам працэсу.
Што тычыцца закрыцьця працэсу над актывістам Зьмітром Паліенкам — гэта чыста палітычнае рашэньне, зьвязанае выключна зь ягонай палітычнай актыўнасьцю. Бо ніякіх дзяржаўных сакрэтаў ды іншых законных прычын закрываць суд я ня бачу», — мяркуе былы судзьдзя Гары Паганяйла.
Зьміцер Паліенка быў арыштаваны сёлета ў сакавіку, і з таго часу яго ўтрымліваюць у менскім СІЗА на вуліцы Валадарскага. Вядома, што адпачатку Паліенка не прызнаваў віны і тлумачыў перасьлед сваёй грамадзкай актыўнасьцю. Чаму праваабаронцы дагэтуль не прызналі яго палітвязьнем і пры якіх умовах ён можа атрымаць гэты статус?
Валянцін Стэфановіч
Юрыст праваабарончага цэнтру «Вясна» Валянцін Стэфановіч сказаў, што дагэтуль для назіральнікаў застаецца няясным эпізод, паводле якога Зьмітра Паліенку абвінавачваюць у злосным хуліганстве — што ён распыліў сьлезацечны газ у твар чалавека, якога сустрэў у падʼезьдзе. Паводле Валянціна Стэфановіча, да гэтай гісторыі шмат пытаньняў. І закрытасьць працэсу ня зробіць яе больш зразумелай, але паспрыяе таму, каб Паліенку прызналі вязьнем сумленьня, лічыць праваабаронца.
«Для праваабаронцаў вельмі важным заставаўся эпізод аб злосным хуліганстве. Гэта вельмі сурʼёзнае абвінавачаньне, і таму надзвычай важна яго вывучыць у адкрытым працэсе. Паслухаць, што кажа пацярпелы, што абвінавачаны. Ці ёсьць сьведкі, або ўсё грунтуецца толькі на словах пацярпелага. Бо, можа, мела месца самаабарона ў мэтах прадухіленьня гвалту з боку пацярпелага. Таму мы настойваем на адкрытым працэсе. Калі сьледзтва сьцьвярджае, што Паліенка такі нягоднік і хуліган, дык пакажыце гэта грамадзкасьці, пераканайце нас у гэтым. Інакш у нас узьнікаюць пытаньні, і мы рэальна сумняёмся ў тым, што ім ёсьць што паказваць», — сказаў Валянцін Стэфановіч.
Паводле праваабаронцы Валянціна Стэфановіча, справа Зьмітра Паліенкі выклікае вялікі грамадзкі інтарэс па ўсіх эпізодах. І таго, што ён нібыта распальваў варожасьць да міліцыянтаў, і што нібыта абразіў тагачаснага міністра ўнутраных спраў Ігара Шуневіча. У гэтых абвінавачаньнях праваабаронца бачыць палітычны складнік і адзначае, што міліцыя — не асобная сацыяльная група. Што да выказваньняў на адрас Ігара Шуневіча, як заўважае праваабаронца, відэаролік на ягоны адрас дагэтуль знаходзіцца ў сеціве ў адкрытым доступе, а словы пра Шуневіча нельга разглядаць асобна ад той крытыкі, якая гучала на адрас экс-міністра за мэтады ягонай працы.
Валянцін Стэфановіч нагадаў прынятую сярод праваабарончых арганізацый сьвету практыку: калі падобныя працэсы праходзяць закрытымі, гэта расцэньваецца як парушэньне права на абарону, і асуджаныя актывісты прызнаюцца палітычнымі вязьнямі. «У такім разе нам давядзецца зьбірацца і прымаць адпаведнае рашэньне адносна Зьмітра Паліенкі», — сказаў Валянцін Стэфановіч.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Анархіст Зьміцер Паліенка заявіў, што на судзе будзе маўчацьСуд над Зьмітром Паліенкам мае пачацца а 10 гадзіне 25 верасьня ў Менскім гарадзкім судзе. Як вядома зь ліста актывіста на волю, ён на знак пратэсту супроць закрытасьці працэсу зьбіраецца на ім маўчаць. Будучы працэс Зьміцер Паліенка назваў расправай з прадвызначаным вынікам і папярэдзіў, што будзе вымушаны пайсьці на іншыя формы пратэсту, калі суд ня зробяць адкрытым.
Нявеста Зьмітра Паліенкі Наста Гусева паведаміла карэспандэнту Свабоды, што яе выклікалі ў суд на допыт у якасьці сьведкі на 14 гадзіну дня. Наста Гусева нагадала, што на пачатку сьледзтва праходзіла па справе ў якасьці падазронай і толькі ў сярэдзіне лета ёй зьмянілі статус на сьведку.
«Але я адпачатку адмаўлялася супрацоўнічаць са сьледзтвам і зьбіраюся прытрымлівацца гэтай пазыцыі далей», — сказала Наста Гусева.
Наста Гусева таксама мяркуе, што прысуд Зьмітру Паліенку ўжо вынесены, і на судзе яго толькі абвесьцяць.
Паводле Насты Гусевай, яны са Зьмітром Паліенкам паспрабуюць заключыць шлюб адразу пасьля абвяшчэньня прысуду, калі актывіст яшчэ будзе ў СІЗА на Валадарскага. «Пакуль будзе чакаць разгляду касацыйнай скаргі», — удакладніла нявеста Паліенкі Наста Гусева.
Што важна ведаць пра справу Паліенкі
Зьміцер Паліенка на судзе спрабаваў ускрыць сабе вены як пратэст супраць закрытага працэсу. Працэс пагадзіліся адкрыць
Зьмітра Паліенку затрымалі 20 сакавіка за тое, што ён распыліў газавы балёнчык у твар мужчыну, які нібыта зрабіў яму заўвагу за курэньне на лесьвічнай пляцоўцы (сам Паліенка казаў, што скарыстаў балёнчык у мэтах самаабароны — толькі тады, калі на яго напаў п'яны мужчына).
Пазьней сьледчыя прадʼявілі яму яшчэ некалькі крымінальных абвінавачаньняў:
- «Псаваньне маёмасьці ў грамадзкім месцы» — за графіці на Ахоцкай вуліцы ў Менску (арт. 341).
- «Публічная абраза прадстаўніка ўлады ў сувязі з выкананьнем ім службовых абавязкаў» — за словы на адрас былога міністра ўнутраных спраў Ігара Шуневіча (арт. 369).
- «Асабліва злоснае хуліганства» — за графіці «Міліцыянты забіваюць людзей» на будынку ў Заводзкім раёне Менску (ч. 3 арт. 339).
- «Распальваньне сацыяльнай варожасьці» (ч. 1 арт. 130).