Траціна насельніцтва краіны мела на 2017 год наяўных рэсурсаў меней за мінімальны спажывецкі бюджэт, але ніжэй за пражытковы мінімум мелі толькі 5,9%.
На такія лічбы з дасьледаваньня Белстату (PDF) зьвярнуў увагу Tut.by: у штогадовым статыстычным зборніку сьцьвярджаецца, што 33,9% беларусаў, або 3,01 млн чалавек, маюць рэсурсаў меней за МСБ.
У тым жа дасьледаваньні сьцьвярджаецца, што толькі 5,9%, або 528,1 тысячы чалавек, маюць наяўных рэсурсаў менш за бюджэт пражытковага мінімуму.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Сусьветны банк: палова людзей у сьвеце жывуць менш як на 5,5 даляра ў дзень. А як у Беларусі?Разьбіраемся, што гэта за паказьнікі.
Паўмільёна беларусаў ня маюць грошай на паўнавартаснае харчаваньне
Згодна закону «Аб пражытковым мінімуме» (PDF), ён уключае мінімальны неабходны для захаваньня здароўя і забесьпячэньня жыцьцядзейнасьці набор прадуктаў харчаваньня і нехарчовых тавараў і паслуг, а таксама абавязковыя плацяжы і ўнёскі.
У пражытковым мінімуме асобна разьлічваецца (PDF) колькасьць неабходных прадуктаў на год для мужчын і жанчын (жанчынам ці не ўсяго налічваюць меней); асобна для працаздольных людзей, пэнсіянэраў (шмат чаго меней, чым працаздольным жанчынам), студэнтам, дзецям ад 6 да 18 гадоў, ад 3 да 6 і да 3 гадоў.
У мінімальны харчовы кошык уваходзяць розныя віды мяса і рыбы, хлеб, мука, макарона, крупы, бульба, малако і малочныя прадукты, садавіна і гародніна, цукар, соль, гарбата і гэтак далей.
БПМ — перадусім на ежу
Цана набору неабходных нехарчовых тавараў і паслуг не разьлічваецца асобна, а бярэцца як 77% ад кошыка прадуктаў. Што чалавек мусіць купіць на 77% цаны прадуктаў, не ўдакладняецца.
На момант падліку — у 2017 годзе — бюджэт пражытковага мінімуму ў сярэднім для насельніцтва складаў 192,4 рубля.
У сярэднім беларусы мелі сярэднедушавых грашовых даходаў (заробкі, пэнсіі, стыпэндыі, адсоткі з дэпазытаў і дывідэнды да выплаты падаткаў) на амаль тры такія мінімумы — 292,4%. Працаздольнае насельніцтва мела сярэдніх заробкаў (да выплаты падаткаў) на 386,9% БПМ для працаздольнага насельніцтва. Пэнсіянэры — 208,3% ад БПМ для пэнсіянэраў.
Мяркуючы з дакумэнтаў Белстату, у разьліках, дзе гаворыцца пра паўмільёна чалавек, дзеляць «усё на ўсіх», а не ўлічваюць асобна пэнсіянэраў з рэсурсамі, меншымі за БПМ для пэнсіянэраў, і студэнтаў з рэсурсамі, меншымі за БПМ для студэнтаў. Тыя сярэднедушавыя наяўныя рэсурсы — ня толькі грошы, але і кошт прадуктаў, вырабленых на ўласнай гаспадарцы, мінус выдаткі на іх вытворчасьць, плюс атрыманыя ў натуральнай форме льготы і выплаты.
Тры мільёны беларусаў ня могуць нармальна апрануцца і абставіць кватэру мэбляй
Мінімальны спажывецкі бюджэт прыкметна большы за бюджэт пражытковага мінімуму: на 2017 год у сярэднім для насельніцтва аж 317,7 рубля, што на 65% больш за БПМ.
Але ў спажывецкі кошык доля разьліку МСБ уваходзяць (PDF) ня толькі рэчы, неабходныя для мінімальнага выжываньня (цана харчоў + 77% ад цаны харчоў на ўсё астатняе), але і выдаткі на адзеньне, лекі, мэблю, культурна-асьветныя падзеі.
Прапісалі нормы (PDF) таго, колькі беларусам трэба на год куртак і джынсаў, шкарпэтак і гальштукаў, мачалак і шампуняў, ложкаў і шафаў, тэлевізараў і прасаў, мабільнікаў і парасонаў…
МСБ — ня толькі мінімальнае выжываньне, але і адзеньне, гігіена, мэбля, сувязь…
Пры гэтым улічваецца, што аднойчы куплены кухонны стол праслужыць 20 гадоў, мабільнік — 5 гадоў (мабільнікаў на сям’ю з 4 чалавек трэба 4 штукі), а кубак са сподачкам — толькі 2 гады (трэба 8 камплектаў для 4 чалавек). Значыць, на год трэба ўлічыць 0,05 цаны кухоннага стала, 0,8 мабільнага тэлефона, 4 кубкі са сподачкам і гэтак далей. У МСБ улічваюцца таксама выдаткі на аплату камунальных паслуг і паслуг сувязі, рамонт адзеньня і мэблі, карыстаньне хімчысткамі і цырульнямі.
Але невядома, прадукты і прадметы якой якасьці лічацца неабходнымі. Наўрад ці ў разьліках МСБ за «сотавы тэлефон» лічыцца дарагі iPhone, але не ўдакладняецца, лічаць простую кнопачную «званілку» за 15 рублёў ці бюджэтны смартфон за 100-200 рублёў. Тое самае з крэсламі, лядоўнямі, зубнымі пастамі і ўсім астатнім.
Выходзіць, што 33,9% — тры мільёны чалавек — ня могуць у поўнай ступені забясьпечыць сябе адзеньнем, бытавымі рэчамі і ежай. Зь іх 2,5 мільёна маюць дастаткова сродкаў на мінімальнае выжываньне, але ня маюць на «задавальненьне асноўных фізіялягічных і сацыяльна-культурных патрэбаў».
Тры гады станавілася горш, але падзеньне спынілася
Найменшая колькасьць людзей, якія маюць рэсурсаў меней за БМП і МСБ, за апошні час была ў 2014 годзе. Тады 4,8% мелі меней за БПМ і 18,9% — меней за МСБ. Але пасьля 2014-га колькасьць бедных пастаянна расла, дасягнуўшы ў 2017-м 5,9% насельніцтва з рэсурсамі, меншымі за БПМ, і 33,9% з рэсурсамі, меншымі за МСБ.
У першым квартале сёлета Белстат паведамляў, што меней за БПМ маюць усё тыя ж 5,9%. Але ў другім квартале стала крыху лепей — меней за БПМ мелі ўжо 5,7%. За той жа час вырасла доля насельніцтва, якая мае наяўных рэсурсаў на больш як 500 рублёў.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Зноў інфляцыя. За месяц цэны на спажывецкія тавары павялічыліся на 1%