Сёньня ў віцебскай юдэйскай грамадзе «Дом Ізраілю» — каля 50 прыхаджанаў. Хаця ў сынагогу прыходзіць і болей. Дасюль адзіным дзейным культавым будынкам была сынагога на вуліцы 1-й Калгаснай — звычайны жылы дом, прыстасаваны пад рэлігійныя патрэбы віцебскіх юдэяў 25 гадоў таму. А да канца 1980-х вернікі маліліся ў кватэрах, ня маючы змогі сабрацца разам.
Менавіта ў гэтым і ёсьць прызначэньне сынагогі, на іўрыце «бэйт-кнэсэт» — дому сходаў. Новая віцебская сынагога, якая будзе адкрытая 17 кастрычніка, мае і ўласны назоў — «Давыдаў шацёр». Тут ёсьць прыгожы хол са шкляным купалам-стольлю, вялікае памяшканьне для лекцыяў або выставаў, малітоўная заля на 80 месцаў і міква — адмысловы рытуальны басэйн. Сынагогу ўпрыгожваюць копіі дванаццаці вітражоў паводле твораў Марка Шагала «Дванаццаць каленаў Ізраілевых», зробленыя на адмысловых стэндах з падсьветкай. Ва ўсходнюю сьцяну малітоўнай залі ўмураваныя камяні з Ізраілю, якія сымбалізуць Сьцяну Плачу.
Вуліца Грыбаедава
Будаўніцтва сынагогі на вуліцы Грыбаедава вялося з 2015 году, цяпер грамада мае свой храм плошчай каля 600 кв. м. Новы двухпавярховы будынак сучанага дызайну арганічна ўпісаўся ў стары гарадзкі раён, дзе здаўна жылі габрэі. Архітэктурную частку праекту зрабіў Аляксей Федарыстаў, а сам праект распрацавала кампанія «Вірсо». Аналягаў новаму будынку няма нідзе ў сьвеце. Узводзіўся ён пераважна на ахвяраваньні вернікаў — як заможных прадпрымальнікаў, так і шараговых віцяблянаў.
У пачатку ХХ стагодзьдзя ў Віцебску было 60 габрэйскіх малітоўных дамоў і сынагогаў, сярод якіх Вялікая Любавіцкая сынагога, ад якой сёньня засталіся толькі сьцены. Паводле ўспамінаў гараджан, сюды некалі прыходзіў маліцца бацька Марка Шагала, бо сям’я Шагалаў жыла на суседняй вуліцы.
Рэшткі Вялікай Любавіцкай сынагогі на вуліцы Рэвалюцыйнай
Сынагога маглa б стаць папулярным у турыстаў помнікам архітэктуры пачатку ХХ стагодзьдзя, бо ацалела ў часе Другой усясьветнай вайны. Аднак пасьля вайны тут быў склад, потым у ёй зьбіраліся адкрыць дом культуры. Сучасным плянам ператварыць яе ў музэй таксама не было наканавана ўвасобіцца: рэшткі сьценаў з чырвонай цэглы разбураюцца год ад году, і надзеі аднавіць культавы будынак няма.
***