5 ліпеня лідэр гурту «Воплі Відаплясава» Алег Скрыпка адкрывае фэстываль «Країна Мрій». Скрыпка плянуе зладзіць галерэю фатаграфій з Майдану і выставу артэфактаў рэвалюцыі.
«Украінская праўда» публікуе інтэрвію з Алегам Скрыпкам, дзе той разважае пра Майдан, пра стасункі з Расеяй, пра беларускую аўдыторыю, пра ролю ўкраінскай мовы у сваёй роднай краіне.
— Я вельмі перажываю за Адэсу. Мы, кіяўляне, па-першае, заслужылі нашу гісторыю, а па-другое, мы нават прызвычаіліся ўжо да ваенных дзеяньняў. Але ніколі б ня мог падумаць, што ў Адэсе такое здарыцца. Адэсітам, напэўна, і ў галаву прыйсьці не магло, што там такое адбудзецца. Настолькі мірны горад, настолькі людзі па-добраму ўмеюць абыходзіць вострыя вуглы... Вельмі люблю і паважаю адэсітаў. А тым больш — цяпер.
— А чаму вы сказалі, што кіяўляне гэта заслужылі?
— Кіеў заслужыў таму, што для сваёй свабоды нічога не рабіў да гэтага часу. Актыўнасьць падымалася толькі ў 2004 годзе і цяпер, празь дзесяць гадоў. Вынік цяперашняга Майдана паказвае, што адказнасьць зь сябе здымаць нельга. Калі ізноў мы спадзяёмся, што прыйдзе нейкі добры «папік» і «парашае» нашы праблемы, то гэтага ня будзе.
— А якім вы бачыце выйсьце з сытуацыі? Што могуць зрабіць кіяўляне?
— Цяпер трэба быць гатовымі ўзяць у рукі зброю.
— А вы гатовыя?
— Я гатовы.
— У Нацгвардыю будзеце запісвацца?
— Не, не настолькі. Я 20 гадоў знаходжуся на франтах украінскай культуры, што ў мірны час вельмі важна. Паколькі раней грамадзтва гэтым эфэктыўна не займалася, то зараз мы вымушаныя страляць.
Гэтага можна было б пазьбегнуць. Калі б мы ўсе разам былі ўкраінцамі, ведалі мову, уласную гісторыю, слухалі добрую музыку, хадзілі на ўкраінскія канцэрты, чыталі ўкраінскія кнігі — немагчыма было б стварыць пятую калёну і абапірацца на расейскамоўных людзей, каб зьнішчаць краіну і забіваць патрыётаў на вуліцах.
Трэба было стаць культурнымі людзьмі, якія ведаюць сваю ўласную мову, і не прыкрываць уласную ляноту і непісьменнасьць ханжаскай талерантнасьцю да моваў. Па сабе ведаю — мова вучыцца два месяцы.
Была б Украіна ўкраінская, як Францыя француская або як Чэхія чэская, — гэтых праблемаў не было б.
— Гэта значыць, вы падтрымліваеце адмену моўнага закону?
— Дьве мовы — гэта ханжаства. Гэта слабасьць — прыкрываць сваю непісьменнасьць, ляноту і непавагу да гісторыі і культуры нейкай псеўдадэмакратыяй. У выніку ствараецца пятая калёна, і гэта вельмі добры аргумэнт заваёўваць тэрыторыі і забіваць людзей на вуліцы.
(...)
— Што ў Маскве, што ў Менску, што ў Адэсе — ніводзін канцэрт не праходзіць бяз гімну Ўкраіны, прычым ня з нашай падачы. Людзі канкрэтна не адпускаюць са сцэны бяз гімну. Гэта ня толькі ўкраінцы, але і беларусы, і расейцы. Мяне гэта ня толькі натхняе і радуе, але і моцна зьдзіўляе. Зьмены цяпер ідуць дзіўныя і цудоўныя.
— Пра што вы размаўлялі, напрыклад, зь людзьмі ў Данецку ? Якія высновы зрабілі?
— Наогул, усход Украіны — гэта аўдыторыя, якая з 2004 году практычна закрытая для мяне, для «ВВ». А Крым заўсёды быў закрыты, немагчыма было туды прабіцца.
Даўно было зразумела, што гэтыя рэгіёны адпадуць або стануць праблемнымі кропкамі.
Калі ты сьпяваеш на ўкраінскай мове і таму там ты чужынец, значыць, гэта рэальна праблема.
Чамусьці ў Маскву, Піцер ці Краснаярск паехаць з канцэртам можна, а Харкаў, Данецк і нават Запорожжа з Днепрапятроўскам выклікаюць цяжкасьці.
— Мне здаецца, падзеі на Майдане, наадварот, паказалі, што грамадзтва, асабліва ў Кіеве і на Захадзе, вельмі актыўнае.
— Грамадзтва актыўнае, калі трэба змагацца зь нечым. Калі трэба пайсьці надаваць штурхялёў пад зад нейкаму дзядзьку, каб яго прагнаць. Гэта мы можам. А калі кожны дзень трэба адстойваць сваё, гэта нашмат складаней і важней.
Каб ня біць морды на вуліцах раз у дзесяць гадоў, трэба кожны дзень, кожную хвіліну быць напагатове.
Грае чужародная музыка — выключыў. Перадаюць па тэлевізары нешта чужароднае — выключыў і напісаў заяву, каб сродак масавай інфармацыі пазбавілі ліцэнзіі. Калі ты адказваеш за білборд, ты гаспадар плошчаў, дык зрабі так, каб варожыя морды не зьявіліся ў нас на вуліцах, каб ня трэба было білборд зь імі мазаць зялёнкай. Гэта адказнасьць кожнага чалавека.
— Многія задаюцца пытаньнем, чаму вы публічна не выказвалі за ўвесь гэты перыяд сваю пазіцыю.
— Як не выказваў? Вельмі нават выказваў! Проста мая пазыцыя не папулярная сёньня.
Папулярна казаць: усе падонкі і прамарнавалі чужыя грошы, усіх далоў. Урад павінен прыняць папраўкі, выпраўкі і канстытуцыі. Многія гэтую пазіцыю выказваюць, і нешта мы ўвесь час вяртаемся да аднаго і таго ж.
Некалькі разоў на Майдане я агучваў: агрэсія — гэта вельмі небясьпечна. Ня майце зла ў сэрцы, таму што супраць нас усё гэта павернецца. Трэба змагацца «за», а ня «супраць». Гэта непапулярныя рэчы, яны гучаць незразумела для людзей.
(...)
— Трэба быць канструктыўным, а не дэструктыўным. Напрыклад, у апошніх маіх інтэрвію я спрабую данесьці сваю думку, а журналісты пытаюцца, што вы думаеце з нагоды Валерыі ды іншых «падпісантаў». (...) Давайце пакінем гэтых людзей сам-насам са сваім сумленьнем.
Мы цяпер у стане вайны. Давайце перастанем разаграваць і без таго абвостранае становішча, давайце займацца канструктывам і даваць людзям надзею.
— Вы лічыце дарэчным праводзіць фэстываль у краіне, якая фактычна знаходзіцца ў стане вайны?
— Я лічу, што культурнае і духоўнае жыцьцё заўсёды дарэчнае. Гэта базіс, зь якога ідзе ўсё. Якасьць песень, якую мы цяпер слухаем, потым адбіваецца на якасьці дарог, па якіх мы езьдзім. Можна прасачыць ланцужок. Мы проста гэтага пакуль да канца не ўсьведамляем.
(...)
— Праблема Майдану вельмі простая. Усе людзі ведалі, чаго яны не хацелі. І тое, чаго яны не хацелі, яны скінулі. А пасьля Майдану — вакуум, і нават горш, чым было. Чаму? Таму што людзі выйшлі на Майдан, ня маючы дакладнай карціны, чаго яны хочуць.
Слоган «Банду гэць» Бог успрымае адназначна, ён не разумее падтэкстаў.
Ён уяўляе: ага, вось стаіць банда, і яе гэць. На людзей, якія стаяць на Майдане, абрынуўся ўвесь гэты малох пуцінскі. Гэтага злога духа мы выклікалі усімі гэтымі слоганамі на Майдане. Так і ёсьць!
— За апошні час вашы адносіны з расейскімі калегамі і сябрамі неяк зьмяніліся? Вам асабіста выстаўляюць прэтэнзіі, якія гучаць у адрас Майдану?
— Шчыра кажучы, я мала маю зносіны з расейцамі. Маю зносіны толькі калі выступаю на канцэртах.
За трыста пяцьдзесят гадоў дыялёг з расейцамі не зьмяніўся. Дыялог вельмі просты. З боку расейцаў ідзе мэсыдж: мы браты, мы любім адзін аднаго. З нашага боку — маўчаньне, таму што мы крыху па-іншаму думаем, вельмі ўжо дзіўнае наша братэрства.
Расейцы: якія гады гэтыя палітыкі, яны нас падзялілі. Мы маўчым, таму што мы самі захацелі аддзяленьня.
Расейцы: дык калі ж мы будзем аб’ядноўвацца? Адказ з майго боку: хоць заўтра. Мы адкрытыя, мы хоць з усім сьветам гатовыя аб’яднацца, але дзе будзем сталіцу рабіць?
Давайце — ні вашым, ні нашым. У Менску, напрыклад? Ці ў Вільні? Яны: як гэта? Чаму не ў Маскве? Я: а, цяпер зразумела, хто будзе бабло дзяліць? Вы спачатку наш газ прадалі ўсёй Эўропе яшчэ ў часы Савецкага Саюзу, а цяпер нашы спэцыялісты праз нашу трубу пампуюць газ і прадаюць яго ў Эўропу, а вы карыстаецеся усімі выгодамі. Мы ж застаёмся ў пазыцыі незразумелых хахлоў, якія крадуць у вас газ. Не па-пацанску неяк гэта.
На гэтым дыялёг заканчваецца, без канфліктаў. Яны нас не разумеюць, а мы разумеем, што яны нас не разумеюць, і нічога з гэтым зрабіць ня можам.
— У вас ёсьць ідэі пра тое, як сшыць Украіну, захад і ўсход?
— Так. Пазбавіць ліцэнзіі ўсе антыўкраінскія каналы. Усё! Ня рэзка, а паціху.
— Гэта ж не дэмакратычна.
— Дэмакратычным шляхам пазбавіць! Я ня думаю, што хоць у аднаго СМІ ёсьць у статуце альбо ў ліцэнзіі пункт «Развал Украіны». Усё, што зьвязана з расейскамоўнай культурай, развальвае краіну. Гэта ўнутраная такая інфармацыя.
Трэба змагацца за ўкраінскую мову. У нас вельмі вялікая праблема ўкраінскай культуры. Абуральная. Пакуль ня будзе ў нас украінскай культуры, ня будзе дзяржавы. Гэта пытаньне дзяржаўнай бясьпекі.
— На ўсходзе гэтага і баяцца, што пачнуць насаджаць украінскую культуру. Яны гэтага баяцца шчыра.
— Не, яны зьяўляюцца ахвярамі. СМІ трэба прыраўнаваць да моцнадзейных псыхатропных наркотыкаў, каб людзі несьлі такую ж адказнасьць за апрацоўку мазгоў, як і за продаж наркотыкаў. Я згушчаю фарбы, але па сутнасці гэта так.
Калі людзі, нагледзеўшыся тэлевізара — георгіеўскія бабулі, пэнсіянэры і вылюдкі — ідуць на вуліцы і забіваюць людзей, то гэта злачынства. Трэба вырашыць гэтую праблему.
Шлях — стоадсоткавая ўкраінізацыя ўсіх СМІ, увядзенне прывілею ўкраінскае мовы, немагчымасць атрымаць працу ў дзяржструктурах без валодання дзяржаўнай мовай.
Калі вы можаце жыць ва Ўкраіне, ня ведаючы мовы, гэта значыць, што Ўкраіны як дзяржавы не існуе.
— Прызнайцеся напрыканцы, калі ласка. Вы бандэравец?
— Бандэраўцаў не існуе ў прыродзе. Не існуе Дзеда Мароза, не існуе бабаяў, троляў і таму падобнага.
Бандэраўцы змагаліся за свабоду Ўкраіны й праіснавалі да 53-га году, а потым былі зьнішчаны чэкістамі.
А хутка, я спадзяюся, украінцы стануць свабоднымі людзьмі добрай волі й пабудуюць выдатнае грамадзтва. Чаго і ўсім народам жадаю.
«Украінская праўда» публікуе інтэрвію з Алегам Скрыпкам, дзе той разважае пра Майдан, пра стасункі з Расеяй, пра беларускую аўдыторыю, пра ролю ўкраінскай мовы у сваёй роднай краіне.
— Я вельмі перажываю за Адэсу. Мы, кіяўляне, па-першае, заслужылі нашу гісторыю, а па-другое, мы нават прызвычаіліся ўжо да ваенных дзеяньняў. Але ніколі б ня мог падумаць, што ў Адэсе такое здарыцца. Адэсітам, напэўна, і ў галаву прыйсьці не магло, што там такое адбудзецца. Настолькі мірны горад, настолькі людзі па-добраму ўмеюць абыходзіць вострыя вуглы... Вельмі люблю і паважаю адэсітаў. А тым больш — цяпер.
— А чаму вы сказалі, што кіяўляне гэта заслужылі?
— Кіеў заслужыў таму, што для сваёй свабоды нічога не рабіў да гэтага часу. Актыўнасьць падымалася толькі ў 2004 годзе і цяпер, празь дзесяць гадоў. Вынік цяперашняга Майдана паказвае, што адказнасьць зь сябе здымаць нельга. Калі ізноў мы спадзяёмся, што прыйдзе нейкі добры «папік» і «парашае» нашы праблемы, то гэтага ня будзе.
Вынік цяперашняга Майдана паказвае, што адказнасьць зь сябе здымаць нельга
— Цяпер трэба быць гатовымі ўзяць у рукі зброю.
— А вы гатовыя?
— Я гатовы.
— У Нацгвардыю будзеце запісвацца?
— Не, не настолькі. Я 20 гадоў знаходжуся на франтах украінскай культуры, што ў мірны час вельмі важна. Паколькі раней грамадзтва гэтым эфэктыўна не займалася, то зараз мы вымушаныя страляць.
Гэтага можна было б пазьбегнуць. Калі б мы ўсе разам былі ўкраінцамі, ведалі мову, уласную гісторыю, слухалі добрую музыку, хадзілі на ўкраінскія канцэрты, чыталі ўкраінскія кнігі — немагчыма было б стварыць пятую калёну і абапірацца на расейскамоўных людзей, каб зьнішчаць краіну і забіваць патрыётаў на вуліцах.
Трэба было стаць культурнымі людзьмі, якія ведаюць сваю ўласную мову, і не прыкрываць уласную ляноту і непісьменнасьць ханжаскай талерантнасьцю да моваў. Па сабе ведаю — мова вучыцца два месяцы.
Была б Украіна ўкраінская, як Францыя француская або як Чэхія чэская, — гэтых праблемаў не было б.
Па сабе ведаю — мова вучыцца два месяцы
— Гэта значыць, вы падтрымліваеце адмену моўнага закону?
— Дьве мовы — гэта ханжаства. Гэта слабасьць — прыкрываць сваю непісьменнасьць, ляноту і непавагу да гісторыі і культуры нейкай псеўдадэмакратыяй. У выніку ствараецца пятая калёна, і гэта вельмі добры аргумэнт заваёўваць тэрыторыі і забіваць людзей на вуліцы.
(...)
— Што ў Маскве, што ў Менску, што ў Адэсе — ніводзін канцэрт не праходзіць бяз гімну Ўкраіны, прычым ня з нашай падачы. Людзі канкрэтна не адпускаюць са сцэны бяз гімну. Гэта ня толькі ўкраінцы, але і беларусы, і расейцы. Мяне гэта ня толькі натхняе і радуе, але і моцна зьдзіўляе. Зьмены цяпер ідуць дзіўныя і цудоўныя.
— Пра што вы размаўлялі, напрыклад, зь людзьмі ў Данецку ? Якія высновы зрабілі?
— Наогул, усход Украіны — гэта аўдыторыя, якая з 2004 году практычна закрытая для мяне, для «ВВ». А Крым заўсёды быў закрыты, немагчыма было туды прабіцца.
Даўно было зразумела, што гэтыя рэгіёны адпадуць або стануць праблемнымі кропкамі.
Калі ты сьпяваеш на ўкраінскай мове і таму там ты чужынец, значыць, гэта рэальна праблема.
Чамусьці ў Маскву, Піцер ці Краснаярск паехаць з канцэртам можна, а Харкаў, Данецк і нават Запорожжа з Днепрапятроўскам выклікаюць цяжкасьці.
— Мне здаецца, падзеі на Майдане, наадварот, паказалі, што грамадзтва, асабліва ў Кіеве і на Захадзе, вельмі актыўнае.
— Грамадзтва актыўнае, калі трэба змагацца зь нечым. Калі трэба пайсьці надаваць штурхялёў пад зад нейкаму дзядзьку, каб яго прагнаць. Гэта мы можам. А калі кожны дзень трэба адстойваць сваё, гэта нашмат складаней і важней.
Каб ня біць морды на вуліцах раз у дзесяць гадоў, трэба кожны дзень, кожную хвіліну быць напагатове.
Каб ня біць морды на вуліцах раз у дзесяць гадоў, трэба кожны дзень, кожную хвіліну быць напагатове
Грае чужародная музыка — выключыў. Перадаюць па тэлевізары нешта чужароднае — выключыў і напісаў заяву, каб сродак масавай інфармацыі пазбавілі ліцэнзіі. Калі ты адказваеш за білборд, ты гаспадар плошчаў, дык зрабі так, каб варожыя морды не зьявіліся ў нас на вуліцах, каб ня трэба было білборд зь імі мазаць зялёнкай. Гэта адказнасьць кожнага чалавека.
— Многія задаюцца пытаньнем, чаму вы публічна не выказвалі за ўвесь гэты перыяд сваю пазіцыю.
— Як не выказваў? Вельмі нават выказваў! Проста мая пазыцыя не папулярная сёньня.
Папулярна казаць: усе падонкі і прамарнавалі чужыя грошы, усіх далоў. Урад павінен прыняць папраўкі, выпраўкі і канстытуцыі. Многія гэтую пазіцыю выказваюць, і нешта мы ўвесь час вяртаемся да аднаго і таго ж.
Некалькі разоў на Майдане я агучваў: агрэсія — гэта вельмі небясьпечна. Ня майце зла ў сэрцы, таму што супраць нас усё гэта павернецца. Трэба змагацца «за», а ня «супраць». Гэта непапулярныя рэчы, яны гучаць незразумела для людзей.
(...)
— Трэба быць канструктыўным, а не дэструктыўным. Напрыклад, у апошніх маіх інтэрвію я спрабую данесьці сваю думку, а журналісты пытаюцца, што вы думаеце з нагоды Валерыі ды іншых «падпісантаў». (...) Давайце пакінем гэтых людзей сам-насам са сваім сумленьнем.
Мы цяпер у стане вайны. Давайце перастанем разаграваць і без таго абвостранае становішча, давайце займацца канструктывам і даваць людзям надзею.
— Вы лічыце дарэчным праводзіць фэстываль у краіне, якая фактычна знаходзіцца ў стане вайны?
— Я лічу, што культурнае і духоўнае жыцьцё заўсёды дарэчнае. Гэта базіс, зь якога ідзе ўсё. Якасьць песень, якую мы цяпер слухаем, потым адбіваецца на якасьці дарог, па якіх мы езьдзім. Можна прасачыць ланцужок. Мы проста гэтага пакуль да канца не ўсьведамляем.
(...)
— Праблема Майдану вельмі простая. Усе людзі ведалі, чаго яны не хацелі. І тое, чаго яны не хацелі, яны скінулі. А пасьля Майдану — вакуум, і нават горш, чым было. Чаму? Таму што людзі выйшлі на Майдан, ня маючы дакладнай карціны, чаго яны хочуць.
А пасьля Майдану — вакуум, і нават горш, чым было. Чаму? Таму што людзі выйшлі на Майдан, ня маючы дакладнай карціны, чаго яны хочуць
Слоган «Банду гэць» Бог успрымае адназначна, ён не разумее падтэкстаў.
Ён уяўляе: ага, вось стаіць банда, і яе гэць. На людзей, якія стаяць на Майдане, абрынуўся ўвесь гэты малох пуцінскі. Гэтага злога духа мы выклікалі усімі гэтымі слоганамі на Майдане. Так і ёсьць!
— За апошні час вашы адносіны з расейскімі калегамі і сябрамі неяк зьмяніліся? Вам асабіста выстаўляюць прэтэнзіі, якія гучаць у адрас Майдану?
— Шчыра кажучы, я мала маю зносіны з расейцамі. Маю зносіны толькі калі выступаю на канцэртах.
За трыста пяцьдзесят гадоў дыялёг з расейцамі не зьмяніўся. Дыялог вельмі просты. З боку расейцаў ідзе мэсыдж: мы браты, мы любім адзін аднаго. З нашага боку — маўчаньне, таму што мы крыху па-іншаму думаем, вельмі ўжо дзіўнае наша братэрства.
Расейцы: якія гады гэтыя палітыкі, яны нас падзялілі. Мы маўчым, таму што мы самі захацелі аддзяленьня.
Расейцы: дык калі ж мы будзем аб’ядноўвацца? Адказ з майго боку: хоць заўтра. Мы адкрытыя, мы хоць з усім сьветам гатовыя аб’яднацца, але дзе будзем сталіцу рабіць?
Давайце — ні вашым, ні нашым. У Менску, напрыклад? Ці ў Вільні? Яны: як гэта? Чаму не ў Маскве? Я: а, цяпер зразумела, хто будзе бабло дзяліць? Вы спачатку наш газ прадалі ўсёй Эўропе яшчэ ў часы Савецкага Саюзу, а цяпер нашы спэцыялісты праз нашу трубу пампуюць газ і прадаюць яго ў Эўропу, а вы карыстаецеся усімі выгодамі. Мы ж застаёмся ў пазыцыі незразумелых хахлоў, якія крадуць у вас газ. Не па-пацанску неяк гэта.
На гэтым дыялёг заканчваецца, без канфліктаў. Яны нас не разумеюць, а мы разумеем, што яны нас не разумеюць, і нічога з гэтым зрабіць ня можам.
— У вас ёсьць ідэі пра тое, як сшыць Украіну, захад і ўсход?
— Так. Пазбавіць ліцэнзіі ўсе антыўкраінскія каналы. Усё! Ня рэзка, а паціху.
— Гэта ж не дэмакратычна.
Усё, што зьвязана з расейскамоўнай культурай, развальвае краіну
— Дэмакратычным шляхам пазбавіць! Я ня думаю, што хоць у аднаго СМІ ёсьць у статуце альбо ў ліцэнзіі пункт «Развал Украіны». Усё, што зьвязана з расейскамоўнай культурай, развальвае краіну. Гэта ўнутраная такая інфармацыя.
Трэба змагацца за ўкраінскую мову. У нас вельмі вялікая праблема ўкраінскай культуры. Абуральная. Пакуль ня будзе ў нас украінскай культуры, ня будзе дзяржавы. Гэта пытаньне дзяржаўнай бясьпекі.
— На ўсходзе гэтага і баяцца, што пачнуць насаджаць украінскую культуру. Яны гэтага баяцца шчыра.
— Не, яны зьяўляюцца ахвярамі. СМІ трэба прыраўнаваць да моцнадзейных псыхатропных наркотыкаў, каб людзі несьлі такую ж адказнасьць за апрацоўку мазгоў, як і за продаж наркотыкаў. Я згушчаю фарбы, але па сутнасці гэта так.
Калі людзі, нагледзеўшыся тэлевізара — георгіеўскія бабулі, пэнсіянэры і вылюдкі — ідуць на вуліцы і забіваюць людзей, то гэта злачынства. Трэба вырашыць гэтую праблему.
Шлях — стоадсоткавая ўкраінізацыя ўсіх СМІ, увядзенне прывілею ўкраінскае мовы, немагчымасць атрымаць працу ў дзяржструктурах без валодання дзяржаўнай мовай.
Калі вы можаце жыць ва Ўкраіне, ня ведаючы мовы, гэта значыць, што Ўкраіны як дзяржавы не існуе.
— Прызнайцеся напрыканцы, калі ласка. Вы бандэравец?
— Бандэраўцаў не існуе ў прыродзе. Не існуе Дзеда Мароза, не існуе бабаяў, троляў і таму падобнага.
Бандэраўцы змагаліся за свабоду Ўкраіны й праіснавалі да 53-га году, а потым былі зьнішчаны чэкістамі.
А хутка, я спадзяюся, украінцы стануць свабоднымі людзьмі добрай волі й пабудуюць выдатнае грамадзтва. Чаго і ўсім народам жадаю.