Турэмная літаратура на Свабодзе

На сайце «Свабоды» даступныя творы ўдзельнікаў першага літаратурнага конкурсу імя Францішка Аляхновіча на найлепшы твор, напісаны ў зьняволеньні, які правялі Радыё Свабода і Беларускі ПЭН-цэнтар.

Аўдыёфрагмэнты твораў слухайце ў эфіры Свабоды ў студзені і лютым.

Цырымонія ганараваньня першых ляўрэатаў прэміі імя Францішка Аляхновіча адбылася ў Менску 10 сьнежня 2013 году ў сусьветны дзень правоў чалавека. Ляўрэатамі сталі Анатоль Лябедзька, Алесь Бяляцкі, Юры Бандажэўскі, Павал Севярынец, Алесь Кіркевіч. Галоўная ўзнагарода — Ігару Аліневічу.

Францішак Аляхновіч. У капцюрох ГПУ

Францішак Аляхновіч (1883 — 1944) — беларускі драматург, тэатральны дзяяч, публіцыст і празаік. Яго аповесьць «У капцюрох ГПУ» зьяўляецца першым творам сусьветнай літаратуры, які апісвае жыцьцё ў сталінскім канцэнтрацыйным лягеры непасрэдна з погляду арыштанта.




1. Ігар Аліневіч

Еду в Магадан. — «Радикальная теория и практика», 2013.

Нарадзіўся 24 верасьня 1983 года. Спэцыяліст па радыёэлектроніцы. 28 лістапада 2010 года гвалтоўна выкрадзены ў Маскве і зьмешчаны ў СІЗА КДБ. 27 траўня 2011 года асуджаны на 8 гадоў зьняволеньня па абвінавачаньні ў злосным хуліганстве і пашкоджаньні маёмасьці агульнанебясьпечным спосабам і ў асабліва буйным памеры. Утрымліваецца ў калёніі № 10 у Наваполацку.


2. Сяргей Аўчыньнікаў

Путешествие [апавяданьне] (рукапіс).
Цяжка чытэльна

Нарадзіўся ў 1985 годзе. Скончыў Маскоўскі сацыяльны ўнівэрсытэт. Затрыманы 27 чэрвеня 2010 года, да нядаўняга часу ўтрымліваўся ў СІЗО № 1. Цяпер знаходзіцца ў турме № 8 г. Жодзіна.






3. Юрый Бандажэўскі

Турма і здароўе: Парады прафэсара мэдыцыны. — Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода, 2013.

Нарадзіўся 9 студзеня 1957 года. Скончыў Гарадзенскі дзяржаўны мэдычны ўнівэрсытэт. Доктар мэдычных навук, прафэсар, правадзейны сябар Нью-Ёркскай акадэміі навук. З 1990 па 2001 гады — рэктар Гомельскага дзяржаўнага мэдычнага ўнівэрсытэту. Арыштаваны 13 ліпеня 1999 года. Стаў 25-м чалавекам у сьвеце, якія атрымалі пашпарт свабоды, які дае права свабодна выбіраць месца жыхарства ў Эўропе. Вызвалены 5 жніўня 2005 года.


4. Алесь Бяляцкі

Асьвечаныя беларушчынай. — Менск, 2012.


Нарадзіўся 25 верасьня 1962 года. Скончыў Гомельскі дзяржаўны ўнівэрсытэт і асьпірантуру Інстытута літаратуры АН Беларусі. Грамадзкі дзея і праваабаронца. Арыштаваны 4 жніўня 2011 года. 24 кастрычніка 2011 года асуджаны да 4,5 гадоў турмы за «ўтойваньне прыбыткаў у буйным памеры». Утрымліваецца ў калёніі № 2 г.Бабруйск.


5. Зьміцер Дашкевіч

Гумавы тапак (рукапіс).
Чарвяк [аповесьць]. — «Наша ніва», № 26 ад 17.07.2013 — № 31 ад 21.08.2013.

Нарадзіўся 20 ліпеня 1981 года. Вучыўся ў Гарадзенскім сельскагаспадарчым інстытуце, Віленскім пэдагагічным унівэрсытэце. Лідэр «Маладога Фронту». Арыштаваны 18 сьнежня 2010 года. 24 сакавіка 2011 года быў асуджаны на 2 гады па абвінавачаньні ў злосным хуліганстве. Вызвалены 28 жніўня 2013 года.


6. Дзьмітрый Карпіцкі

Поостынь, смирись, покайся Богу: Поэтическая исповедь из темницы (рукапіс).

Нарадзіўся 21 лютага 1974 года. Скончыў Беларускі нацыянальны тэхнічны ўнівэрсытэт. У 2006 годзе асуджаны на 12 гадоў пазбаўленьня волі. Знаходзіцца ў папраўчай калёніі № 3, Віцебская вобласьць.


7. Алесь Кіркевіч

Няскончаная Адысея: Беларуская турма для пачынаючых (рукапіс).

Нарадзіўся 9 лістапада 1989 года. Вучыўся ў Гродзенскім дзяржаўным унівэрсытэце. Намесьнік старшыні «Маладога Фронту», кіраўнік яго гродзенскага аддзяленьня. Затрыманы праз пяць дзён пасьля акцыяў пратэсту 19 сьнежня 2010 года, асуджаны на 10 сутак арышту. 3 студзеня 2011 года быў вызвалены, а 28 студзеня арыштаваны зноў па справе пра масавыя беспарадкі. 5 траўня 2011 года асуджаны на 4 гады пазбаўленьня волі. Вызвалены 1 верасьня 2011 года.


8. Сяржук Клачкоў (Доўгушаў)

Турэмны дзёньнік (рукапіс).

Нарадзіўся ў 1983 годзе. Скончыў Беларускую дзяржаўную акадэмію музыкі. Сьпявак, музыка, кіраўнік гуртоў Fratrez і Vuraj. Арыштаваны 19 сьнежня 2010 года падчас акцыі пратэсту супраць фальсыфікацыі вынікаў прэзыдэнцкіх выбараў. Асуджаны на 15 сутак арышту, якія адседзеў у СІЗА на Акрэсьціна.



9. Анатоль Лябедзька

108 дзён і начэй у засьценках КДБ: Дзёньнік палітычнага закладніка Анатоля Лябедзькі (рукапіс). — Радыё Свабода.

Нарадзіўся 27 чэрвеня 1961 года. Скончыў Менскі пэдагагічны інстытут і Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт. Беларускі палітычны дзеяч, старшыня Аб’яднанай грамадзянскай партыі (АГП). Пасьля 19 сьнежня 2010 года ўтрымліваўся ў СІЗА КДБ з абвінавачаньнем у арганізацыі масавых беспарадкаў. Вызвалены ў красавіку 2011 года.


10. Павел Севярынец

Беларуская глыбіня. — «Наша ніва», № 33 ад 07.09.2011 — № 39 ад 23.10.2013.

Нарадзіўся 30 сьнежня 1976 года. Скончыў Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт. Палітык, публіцыст, адзін з заснавальнікаў «Маладога Фронту». У 2005 годзе быў абвінавачаны ў арганізацыі акцыяў пратэсту супраць балятаваньня А. Лукашэнкі на трэці прэзыдэнцкі тэрмін, асуджаны да 3 гадоў абмежаваньня волі. У 2007 годзе быў вызвалены. Арыштаваны 20 сьнежня 2010, асуджаны на 3 гады «хіміі» па справе аб масавых беспарадках. Выйшаў на свабоду 19 кастрычніка 2013 года.


11. Аляксандр Францкевіч

Абдымі мяне мацней [апавяданьне]. — 2013. «Наша ніва» 29.05.2013

Нарадзіўся 6 траўня 1990 года. Скончыў ліцэй у Наваполацку, праграміст. Зьняволены 3 верасьня 2010 года. 24 траўня 2011 года Аляксандар Францкевіч быў асуджаны на тры гады пазбаўленьня волі па «справе анархістаў». Яго абвінавацілі ў нападзе на шэраг дзяржаўных установаў, а таксама ва ўзломе сайта Наваполацкага гарвыканкама. Вызвалены 3 верасьня 2013 года.


12. Ірына Халіп

Дневник зечки (рукапіс, рыхтуецца да друку).

Нарадзілася 12 лістапада 1967 года. Скончыла Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт. Карэспандэнтка расейскай «Новой газеты», жонка экс-кандыдата ў прэзыдэнты Андрэя Саньнікава. У ноч з 19 на 20 сьнежня 2010 года была затрыманая. 16 траўня 2011 года была асуджаная да двух гадоў пазбаўленьня волі з адтэрміноўкай выкананьня прысуду ў два гады.