195 прозьвішчаў катаў

«А дзе можна пабачыць імёны тых, хто расстрэльваў, і што зь імі?» Гэта быў першы сёньня камэнтар да артыкулу: «У Менску адзначаць 75-ю гадавіну масавага расстрэлу нацыянальнай эліты».

Пятнаццаць год таму я апублікаваў кнігу «За кіпучай чэкісцкай работай», якая мела падзагаловак «З жыцьця катаў». Кніга была прысьвечана не ахвярам, а, як вынікае з падзагалоўку, тым, хто арыштоўваў, дапытваў, выносіў прысуды і расстрэльваў. Там падрабязна разьбіраўся лёс аднаго героя ЧК, Макара Гарбачэўскага (чэкіст з 1930, па вушы ў крыві, ён заплаціў за злачынствы партбілетам — у 1961 выключылі з партыі), разглядалася ўнутранае жыцьцё НКВД у Менску (нешта накшталт Садома і Гаморы ў тэрарыюме), дасьледаваўся мэханізм цэнзуры (сьпіс выдадзеных у Беларусі кніг, якія прадпісвалася спаліць паводле загаду № 33 Галоўліту БССР ад 3 чэрвеня 1937 году, займаў дванаццаць старонак і налічваў 421 пазыцыю. На самой справе выданьняў і твораў, якія належала спапяліць, было ў некалькі разоў больш. Супраць 53 прозьвішчаў стаяла пазнака: «усе творы»).

Кнігу завяршаў сьпіс, які зьяўляецца адказам на пытаньне пра імёны катаў. Гэта імёны, якія згадваліся ў кнізе. Я зьбіраў іх тады па радку, па літары з успамінаў, архіўных дакумэнтаў, газэтных публікацыяў. Сьпіс далёка няпоўны, канечне. Поўны па-ранейшаму ў архіве.

Не прападзе, будзем спадзявацца. А пакуль — некаторыя прозьвішчы
курапатчыкаў.

Сьпіс супрацоўнікаў НКВД БССР паводле стану на 1937 год

Па парадку ідуць наступныя зьвесткі (калі вядомыя): прозьвішча, імя, імя па-бацьку, год нараджэньня, год паступленьня ў органы ЧК-ОГПУ-НКВД, пасада, месца службы (калі не пазначана — Менск). Ва ўмовах закрытасьці архіваў зьвесткі носяць вымушана фрагмэнтарны характар. Да прыкладу, у сьпісе фігуруюць толькі 8 з 54 супрацоўнікаў 4-га сакрэтна-палітычнага аддзелу наркамату, 17 з 90 начальнікаў райаддзелаў НКВД, невялікая крыха опэрупаўнаважаных, якія непасрэдна арыштоўвалі, дапытвалі і катавалі.

• Абрамаў — намесьнік начальніка Магілёўскай аблуправы
• Абрамчук — опэрупаўнаважаны, Магілёў
• Аверын Міхаіл Ігнатавіч — 1912, 1937, опэрупаўнаважаны
• Альтшулер Леанід Яўсеевіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Антонаў Пётар Сяргеевіч — 1902, 1919, опэрупаўнаважаны
• Арагіковіч Пахом Пахомавіч — 1910, 1937, курсант
• Артамонаў — начальнік аддзяленьня меншавікоў і эсэраў НКВД
• Архангельскі — начальнік аддзяленьня трацкістаў і правых НКВД
• Архіпаў — памочнік начальніка аддзелу месцаў зьняволеньня НКВД
• Ашышкевіч — начальнік аддзяленьня трацкістаў і правых НКВД
• Багданаў І.А. — начальнік баявой падрыхтоўкі НКВД
• Балоцін — опэрупаўнаважаны, Ворша
• Бандарэнка Дзьмітры Сьцяпанавіч — памочнік опэрупаўнаважанага, Старыя Дарогі
• Бачкоў Міхаіл Паўлавіч — 1899, 1920, адказны дзяжурны НКВД
• Барысаў Сямён Рыгоравіч — 1900, 1926, начальнік аддзелу НКВД
• Беззабезнаў Дзьмітры Карлавіч — 1908, 1934, опэрупаўнаважаны
• Берман Барыс Давыдавіч — 1901, 1920, наркам
• Бібікаў Георгі Паўлавіч — 1914, 1937, курсант
• Блох Соф’я Ісакаўна — 1898, 1925
• Булатнікаў Пётар Паўлавіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Буцэвіцкі Ўладзімір Ігнатавіч — 1908, 1930, опэрупаўнаважаны
• Быкоўская Лілія Рабэртаўна — 1900, сакратар-машыністка
• Быхоўскі — начальнік аддзяленьня нацыянал-фашыстаў НКВД
• Быстроў Мікалай Міхайлавіч — у ЧК з 1919, начальнік Менскай аблуправы
• Бычкоўскі Антон Захаравіч — 1909, 1932, опэрупаўнаважаны
• Бягун Сямён Васілевіч — 1911, 1933, опэрупаўнаважаны
• Бяляеў Рыгор Аляксеевіч — 1903, 1929, тэхработнік
• Бяспалаў — начальнік Пухавіцкага райаддзелу
• Валавік І.Я. — 1904, 1922, начальнік Рэчыцкага райаддзелу
• Валынкін Якаў Цітавіч — 1905, 1930, сакратар
• Васіленка Кузьма Іванавіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Васілеўскі Мікалай Аляксандравіч — 1911, опэрупаўнаважаны, Жлобін
• Васільеў Аляксандар Аляксеевіч — 1897, 1921, начальнік аддзелу НКВД
• Вашукевіч Міхаіл Фёдаравіч — 1903, памочнік опэрупаўнаважанага, Гомель
• Вігдэргаўз Матус Абелевіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Відзякін А.Д.
• Вільман Герман Францавіч — 1897, 1925, памочнік опэрупаўнаважанага, Сураж
• Вітка — начальнік Грэскага райаддзелу
• Віткоўскі Дамінік Уладзіслававіч — 1904, 1930, памочнік опэрупаўнаважанага, Гомель
• Волкаў — опэрупаўнаважаны, Ворша
• Волчак — начальнік 4 аддзелу НКВД
• Воранаў Фёдар Васілевіч — 1911, 1937, опэрупаўнаважаны
• Высоцкі — опэрупаўнаважаны, Менск
• Галубкін Сяргей Міхайлавіч — памочнік опэрупаўнаважанага, Слуцак
• Гарбаты — начальнік аддзяленьня савецкага апарату і рабочай клясы НКВД
• Гарбачэўскі Макар Давыдавіч — 1906, 1930, начальнік Старобінскага райаддзелу
• Гардзееў Іван Сямёнавіч — 1904, начальнік Сеньненскага (потым Жлобінскага) райаддзелу
• Гарохаў — намесьнік начальніка Слуцкага гараддзелу
• Гепштэйн — начальнік 3 аддзелу НКВД
• Гласкоў — начальнік аддзелу, Слуцак
• Голанд — Магілёўская абласная ўправа
• Грышчанка Мікалай Георгіевіч — 1913, опэрупаўнаважаны
• Губская М.А. — сакратар наркама
• Гудкоў Іван Іванавіч — 1911, 1937, опэрупаўнаважаны
• Гушча — опэрупаўнаважаны, Магілёў
• Даніленка — опэрупаўнаважаны, Віцебскі дарожна-транспартны аддзел
• Далінка Лізавета Давыдаўна — 1918, 1937, опэрупаўнаважаны
• Драздоў Аляксандар Яўсеевіч — 1905, 1926, опэрупаўнаважаны
• Дуброўскі Іван Аляксандравіч — 1896, 1925, начальнік аддзелу Магілёўскай абласной управы
• Дудараў — опэрупаўнаважаны, Магілёў
• Дудзенка Сяргей Піліпавіч — 1910, 1932, старшына ГБ
• Дулесаў — начальнік Крычаўскага райаддзелу
• Ермалаеў Васіль Андрэевіч — 1990, 1924, начальнік Лепельскага райаддзелу (потым начальнік 4 аддзелу НКВД)
• Ермаловіч В.А. — памочнік начальніка Полацкага акраддзелу
• Жуковіч — начальнік Рагачоўскага райаддзелу
• Жураўлёў Аляксандар Леанідавіч — 1902, 1930, опэрупаўнаважаны
• Жыдкоў Іосіф Аляксандравіч — 1901, 1928, опэрупаўнаважаны
• Завацкі — опэрупаўнаважаны
• Задзірака — начальнік Дубровенскага райаддзелу
• Зайцаў — начальнік Аршанскага гараддзелу
• Зотаў Сяргей Амельянавіч — 1905, 1929, памочнік опэрупаўнаважанага
• Іасілевіч Яўсей Гіршавіч — 1898, 1926, адказны дзяжурны
• Іваноў Уладзімір Георгіевіч — 1914, 1937, тэхработнік
• Ільянкоў Амяльян Ларыёнавіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Іофэ Роза Барысаўна — 1899, сакратарка
• Ісакаў Васіль Акімавіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Кавалеўскі Аляксандар Антонавіч —1904, 1923, начальнік райаддзелу
• Каган — опэрупаўнаважаны
• Казакевіч — опэрупаўнаважаны, Магілёў
• Кайдала Мікалай Ціханавіч — 1914, 1937, опэрупаўнаважаны
• Камяк Георгій Васільевіч — памочнік опэрупаўнаважанага Узьдзенскага райаддзелу
• Каплан Д.Я.— начальнік Мазырскага акраддзелу
• Каралёў — опэрупаўнаважаны, Слуцак
• Каралёў Піліп Ягоравіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Каралько — опэрупаўнаважаны, Магілёў
• Катужэнец Мікалай Дзьмітрыевіч — 1903, 1932, начальнік аддзелу, Магілёў
• Катцэн — начальнік Сьмілавіцкага райаддзелу
• Кашмель — Магілёў
• Кашыцын — намесьнік начальніка Гомельскай аблуправы
• Каўфман — начальнік Палескай аблуправы
• Кісялёў — начальнік Магілёўскай турмы
• Кісялёў — в.а. асобаўпаўнаважанага НКВД
• Клейнберг — начальнік 4 аддзелу НКВД
• Колас Іван Міхайлавіч — 1904, 1928, опэрупаўнаважаны
• Корзун Мікалай Адамавіч — 1909, 1935, экспэдытар
• Корсак Валяр’ян Дзяменьцевіч — 1896, 1932, шафёр
• Красілынчыкаў Аляксандар Герасімавіч — 1911, 1932, опэрупаўнаважаны
• Краўцоў — начальнік Узьдзенскага райаддзелу
• Крэмераў Сямён Абрамавіч — начальнік Слуцкай турмы
• Кужэль Неаніла Сьцяпанаўна — 1902, машыністка
• Кулакоў Павел Антонавіч —1896, памочнік опэрупаўнаважанага, Расоны
• Кунцэвіч — начальнік аддзяленьня царкоўнікаў НКВД
• Лайман-Сапіэт Карл Іванавіч — намесьнік начальніка аддзелу месцаў зьняволеньня НКВД
• Лапцёнак Барыс Фядосавіч — 1909, 1934, опэрупаўнаважаны
• Лісоўскі М.М. — начальнік Полацкага акраддзелу
• Левін Залман Міронавіч — 1893, 1933, начальнік аддзелу НКВД
• Левін Сямён Ізраілевіч —1910, 1928, начальнік аддзелу, Віцебск
• Лонскі — опэрупаўнаважаны, Магілёў
• Луганскі — начальнік аддзелу месцаў зьняволеньня НКВД
• Лук’яненка — Віцебск
• Лучко Акім Сьцяпанавіч — опэрупаўнаважаны, Слуцак (потым старшы опэрупаўнаважаны 2 аддзелу НКВД)
• Лягаеў — начальнік аддзяленьня савецкага апарату і рабочай клясы НКВД
• Ляховіч Міхаіл Сьцяпанавіч — 1905, 1933, ст. інспэктар
• Макарэвіч Мікалай Міхайлавіч — 1908, 1932, опэрупаўнаважаны
• Марошак — начальнік управы НКВД на Беларускай чыгунцы
• Мартыненка — начальнік Глускага райаддзелу
• Макшанцаў — Магілёў
• Машэнец Аляксандр Іванавіч — памочнік опэрупаўнаважанага, Слуцак
• Міркін — начальнік Менскай турмы
• Молчан Рыгор Іванавіч — 1912, 1937, опэрупаўнаважаны
• Навіцкая Кацярына Адольфаўна — 1898, 1926, сакратар
• Наседкін А.А. — наркам
• Насьцянка Андрэй Цярэньцевіч — 1912, 1937, опэрупаўнаважаны
• Пазьнякоў Андрэй Мітрафанавіч — опэрупаўнаважаны, Слуцак (потым ст. інспэктар Менскай аблуправы)
• Пазднякоў Андрэй Мітрафанавіч — 1911, 1937, опэрупаўнаважаны
• Падбярэзскі Міхаіл Раманавіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Падалка Міхаіл Ільіч — 1910, 1932, опэрупаўнаважаны
• Падгароднікаў Васіль Фёдаравіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Пазін Віктар Фёдаравіч — 1899, 1924 начальнік аддзяленьня
• Палітыка — начальнік аддзяленьня эсэраў і меншавікоў НКВД
• Папутчык Аляксей Цітавіч — 1911, 1937, опэрупаўнаважаны
• Парахонька Яфім Іванавіч — 1912, 1934, опэрупаўнаважаны
• Перавозчыкаў — опэрупаўнаважаны
• Петрусенка Іван Карнеевіч — 1898, 1921, начальнік Магілёўскай турмы
• Пісараў — опэрупаўнаважаны
• Пужэвіч Элеанора Андрэеўна — 1906, машыністка
• Пятроў І.М. — начальнік Расонскага райаддзелу
• Радноў Пётар Якаўлевіч — 1902, 1920, начальнік Віцебскай управы
• Ражкоў Іван Паўлавіч — 1901, 1921, опэрупаўнаважаны
• Розкін — начальнік 1 спэцаддзелу НКВД
• Рулёў Аляксей Іванавіч — опэрупаўнаважаны
• Рыскін — начальнік Гомельскай турмы
• Савельеў Іван Цімафеевіч — памочнік опэрупаўнаважанага, Ворша
• Сакалоўскі Іосіф Пятровіч — 1912, 1937, опэрупаўнаважаны
• Сахараў Пётар Міхайлавіч — 1889, 1918, памочнік начальніка аддзелу
• Сіманоўскі — начальнік Аршанскай турмы
• Серышаў — намесьнік начальніка 3 аддзелу НКВД
• Слукін — начальнік аддзяленьня моладзі НКВД
• Слуцкі — начальнік Хоцімскага райаддзелу
• Смагарэўскі — начальнік Віцебскага абласнога дарожна-транспартнага аддзелу
• Сьмірноў Сяргей Нікітавіч — 1908, 1934, опэрупаўнаважаны
• Сокалава Ганна Ўсьцінаўна — 1897, 1928, машыністка
• Сокалаў Іван Паўлавіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Сокалаў — памочнік начальніка Менскай турмы
• Сухадольскі М.А. — начальнік Даманавіцкага райаддзелу
• Сусман — опэрупаўнаважаны
• Сталяроў — опэрупаўнаважаны, Слуцак
• Стаяноўскі — памочнік наркама
• Сяргеенка Мікалай Карпавіч — 1919, 1937, опэрупаўнаважаны
• Тамарчанка Леў Іосіфавіч — 1906, 1931, опэрупаўнаважаны
• Тараканаў Сяргей Іванавіч — начальнік Слуцкага гараддзелу
• Тарасаў Васіль — 1904
• Томышаў — опэрупаўнаважаны, Віцебск
• Трастнікоў — опэрупаўнаважаны, Віцебскі дарожна-транспартны аддзел
• Уласаў — намесьнік начальніка Віцебскай аблуправы
• Урачоў Г.Я. — начальнік 4 аддзелу НКВД
• Федарцоў Сава Мікалаевіч — 1914, 1937, курсант
• Фёдараў — начальнік аддзяленьня нацыянал-фашыстаў НКВД
• Фяцісаў — опэрупаўнаважаны Віцебскага абласнога дарожна-транспартнага аддзелу
• Хархорын Г.С. — намесьнік наркама
• Хвашчынскі Барыс Ціханавіч — 1916, 1937, курсант
• Церабіла Мікалай Дзьмітрыевіч — 1901,1920, начальнік аддзелу НКВД
• Ціханцоў — опэрупаўнаважаны, Магілёў
• Цівунчык К.С. — начальнік 2 аддзелу НКВД
• Цэйтлін — опэрупаўнаважаны
• Чатанаў Мікалай Сяргеевіч — 1913, 1935, тэхработнік
• Шліфянсон — начальнік Гомельскай аблуправы
• Шмідткін Уладзімір Пятровіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Штэйнберг Майсей Піліпавіч — сяржант дзяржбясьпекі
• Шэвелеў Павел Іванавіч — памочнік опэрупаўнаважанага, Слуцак
• Шэйнкман — начальнік аддзяленьня трацкістаў і правых НКВД
• Эмануілаў — начальнік Аршанскага райаддзелу
• Юркоў — опэрупаўнаважаны, Магілёў
• Юрчансон Р.П — начальнік аддзелу НКВД
• Ягадкін В.П. — начальнік Магілёўскай абласной управы
• Якавенка Васіль Сьцяпанавіч — 1913, 1937, опэрупаўнаважаны
• Якімаў — опэрупаўнаважаны
• Яндоўскі — опэрупаўнаважаны, Магілёў

«За кіпучай чэкісцкай работай». Частка 1