Натхнёныя нядаўняй бліскучай прэсавай канфэрэнцыяй, мы вырашылі сканструяваць архэтыповую мадэль размовы беларускага журналіста з беларускім чыноўнікам на прэсавай канфэрэнцыі.
– Іван Іванавіч, вітаю вас.
– Вітаю. Вы б усталі. А то неяк няёмка на вас глядзець.
– Іван Іванавіч, я стаю.
– Прабачце, не заўважыў. Тады б вы селі. А то чаго стаяць, у нагах праўды няма.
– Іван Іванавіч, мы жадалі ў вас запытацца...
– Сяргей, так?
– Не, Віталь.
– Віталь, прыгожае імя. Ты з Полаччыны?
– Не, з Горадні.
– Горадня – прыгожы горад.
– Іван Іванавіч, мы...
– Хочаш гарбаты?
– Не, не хачу.
– А чаго гэта ты прыйшоў на прэсавую канфэрэнцыю і не хочаш гарбаты? Зрабіце яму гарбаты. А пакуль хай Юра з тэлебачаньня задасьць пытаньне.
(Юра з тэлебачаньня задае пытаньне, ці не складана герою прэсавай канфэрэнцыі быць такім знакамітым ды папулярным. Герой адказвае: шчыра кажучы, складана. Аднак ён не мае жалю ды стомы. Прэсавы сакратар зноў дае слова Віталю).
– Іван Іванавіч, мы хацелі...
– О, зноў ты. А яшчэ кажуць, нібыта ў нас не даюць слова незалежнай прэсе.
– Даюць.
– Толькі вам і даюць.
– Іван Іванавіч, дык пытаньне...
– Ну як гарбата, спадабалася?
– Добрая гарбата.
– Ты адкуль, чаму не назваўся?
– Я з Інтэрнэт-сайта «Народная доля».
– Я люблю Інтэрнэт. Інтэрнэт гэта будучае. Ну дык запытайся ўжо, уся краіна нас зараз глядзіць, а ты затрымліваеш.
– Іван Іванавіч, хацелі спытацца: як пражыць на заробак у адзін мільён рублёў, калі за хату па жыроўцы 200 тысяч трэба аддаць?
– Рэдактар «Народнай долі» - Іосіф Сярэдзіч?
– Не, Сярэдзіч рэдагуе «Народную волю».
– Я ж ведаю, да каго Сярэдзіч па грошы ходзіць. Мне дакладаюць: Сярэдзіч зноў па грошы да такога бізнэсоўца прыйшоў. А я кажу: не чапайце вы Сярэдзіча, нам і такія выданьні таксама патрэбны.
– Іван Іванавіч, Сярэдзіч гэта «Народная воля».
– Я аднаго не ўцямлю: вось вы калі ў «Народнай волі» пішаце, усё абражаеце ўладу. А тут вы ціхія, гарбату п'яце. Дык калі вы сапраўдныя – тады ці зараз?
– Іван Іванавіч, мы ніколі ўладу не абражаем. Дык да пытаньня...
– А вось хай вам калега адкажа з дзяржаўнага часопіса.
Падымаецца калега з дзяржаўнага часопіса і эмацыйна касьцярыць Віталя за бязглуздасьць агучанага пытаньня. Калега тлумачыць, што нават даяркі атрымліваюць у краіне заробак 500 даляраў, усе цяжкасьці маюць часовы характар, праз паўгоду мы будзем сьмяяцца, згадваючы дэвальвацыю ды інфляцыю. Прэсавы сакратар дзякуе калегу ды запрашае Віталя садзіцца. Віталь не пагаджаецца.
– Даруйце, Іван Іванавіч, аднак адчуваньне такое, нібыта вы на пытаньне не адказалі.
Іван Іванавіч:
– Усе з гэтым згодныя?
Прадстаўнікі дзяржаўных сродкаў масавай інфармацыі ня згодныя з Віталём. Яны рагочуць, тупаюць ды ўлюлюкаюць.
– Бачыш, Віталь, нейкую дурасьць ты сказаў. Усе акрамя цябе гэта разумеюць.
– Ведаеце, Іван Іванавіч, я магу сесьці, аднак тыя, хто зараз нас слухаюць ці чуюць, усё роўна будуць аб гэтым думаць: як пражыць на адзін мільён, калі мяса ў крамах вунь колькі каштуе? Дык я лепей яшчэ раз у вас запытаюся: як пражыць? Бо вашае атачэньне можа ад вас хаваць, што ў людзей такі інтарэс ёсьць.
– А давайце мы лепей анэкдот паслухаем.
З'яўляецца спэцыяльны чалавек, які расказвае анэкдот. Анэкдот нясьмешны, аднак усе сьмяюцца. Віталь працягвае стаяць. Ён зноў нагадвае пра пытаньне. Іван Іванавіч зьмяняе інтанацыю.
– «Народная доля» гэта інтэрнэт сайт, зарэгістраваны на дамэне «бай»?
– Так.
– Рэгістрацыйнае пасьведчаньне нумар такі і такі?
– Так.
– Колькі парушэньняў патрэбна, каб рэгістрацыя была анулявана?
Паднімаецца спэцыяльны чалавек, які тлумачыць, колькі парушэньняў патрэбна і што парушэньні ўжо зарэгістраваныя. Віталь чырванее, аднак стаіць. Іван Іванавіч зьвяртаецца да яго.
– Ты, Віталь, у мінулым годзе ў Страсбур па запрашэньню Эўразьвязу езьдзіў?
– Ну так. Аднак якое гэта дачыненьне мае да...?
– І атрымаў там 150 эўра камандзіровачных на 4 сутак?
– Атрымаў, адкуль вы ведаеце?
– І расьпісаўся ў ведамасьці?
– Крыжык паставіў, ну і што з таго?
Паднімаецца спэцыяльны чалавек, які тлумачыць, што за наступствы прадугледжаны беларускім заканадаўствам за атрыманьне недэкляраваных у падатковай прыбыткаў за мяжой.
Віталь бляднее. Іван Іванавіч падсумоўвае.
– Галоўнае, Віталь, скажу. У нас - ні да цябе, ні да твайго сайту прэтэнзіяў няма. Жадаеце працаваць? Працуйце! Нікога не абражайце, ведайце сваё месца, калі, канешне, жадаеце жыць у гэтай краіне, паважайце закон, не парушайце яго. А пытаньне такое, з падколам, любы можа задаць. Вось Юру ўзяць з тэлебачаньня
(устае Юра з тэлебачаньня)
– Ён што, думаеш, дурнейшы за цябе? Не дурнейшы! Таксама некалі, ведаеш, брыкаўся. Пакуль мы яму аднаго дня не растлумачылі нашы пэрспэктывы. Аднак зараз ты бачыш – усім задаволены Юра, бо разумее: крызыс пройдзе, мы пра складаныя часы будзем узгадваць з усьмешкай.
(Юра з тэлебачаньне сядае, задаволены, што яго ўзгадалі ў пазытыўным ключы).
Віталь раптам пагаджаецца. З нэрвовым энтузіязмам ківае галавой.
– Ну вось, бачыш, і ты нешта ўцяміў. А зараз давай сам адказвай на свае пытаньне.
Віталь зноў чырванее: бачна, што новая роля даецца яму ня проста. Іван Іванавіч дапамагае:
– Ты пачні, там прасьцей пойдзе!
– Ну, можна, па першае, адмовіцца ад мяса.
– Так, малайчына!
– Па-другое, меней паліць сьвятла, абмежаваць выкарыстаньне гарачай вады... Ну, што яшчэ... Бульбы больш есьці... Яна танная. Прывезьці з вёскі мех бульбы, ды есьці...
Задаволены Іван Іванавіч зьвяртаецца да тэлегледачоў:
– Бачыце, нават найбольш радыкальныя журналісцкія элемэнты пагаджаюцца з тым, што жыць у Беларусі добра, годна ды сытна! Усяго добрага! За моцную ды квітнеючую Беларусь!
– Іван Іванавіч, вітаю вас.
– Вітаю. Вы б усталі. А то неяк няёмка на вас глядзець.
– Іван Іванавіч, я стаю.
– Прабачце, не заўважыў. Тады б вы селі. А то чаго стаяць, у нагах праўды няма.
– Іван Іванавіч, мы жадалі ў вас запытацца...
– Сяргей, так?
– Не, Віталь.
– Віталь, прыгожае імя. Ты з Полаччыны?
– Не, з Горадні.
– Горадня – прыгожы горад.
– Іван Іванавіч, мы...
– Хочаш гарбаты?
– Не, не хачу.
– А чаго гэта ты прыйшоў на прэсавую канфэрэнцыю і не хочаш гарбаты? Зрабіце яму гарбаты. А пакуль хай Юра з тэлебачаньня задасьць пытаньне.
(Юра з тэлебачаньня задае пытаньне, ці не складана герою прэсавай канфэрэнцыі быць такім знакамітым ды папулярным. Герой адказвае: шчыра кажучы, складана. Аднак ён не мае жалю ды стомы. Прэсавы сакратар зноў дае слова Віталю).
– Іван Іванавіч, мы хацелі...
– О, зноў ты. А яшчэ кажуць, нібыта ў нас не даюць слова незалежнай прэсе.
– Даюць.
– Толькі вам і даюць.
– Іван Іванавіч, дык пытаньне...
– Ну як гарбата, спадабалася?
– Добрая гарбата.
– Ты адкуль, чаму не назваўся?
– Я з Інтэрнэт-сайта «Народная доля».
– Я люблю Інтэрнэт. Інтэрнэт гэта будучае. Ну дык запытайся ўжо, уся краіна нас зараз глядзіць, а ты затрымліваеш.
– Іван Іванавіч, хацелі спытацца: як пражыць на заробак у адзін мільён рублёў, калі за хату па жыроўцы 200 тысяч трэба аддаць?
– Рэдактар «Народнай долі» - Іосіф Сярэдзіч?
– Не, Сярэдзіч рэдагуе «Народную волю».
– Я ж ведаю, да каго Сярэдзіч па грошы ходзіць. Мне дакладаюць: Сярэдзіч зноў па грошы да такога бізнэсоўца прыйшоў. А я кажу: не чапайце вы Сярэдзіча, нам і такія выданьні таксама патрэбны.
– Іван Іванавіч, Сярэдзіч гэта «Народная воля».
– Я аднаго не ўцямлю: вось вы калі ў «Народнай волі» пішаце, усё абражаеце ўладу. А тут вы ціхія, гарбату п'яце. Дык калі вы сапраўдныя – тады ці зараз?
– Іван Іванавіч, мы ніколі ўладу не абражаем. Дык да пытаньня...
– А вось хай вам калега адкажа з дзяржаўнага часопіса.
Падымаецца калега з дзяржаўнага часопіса і эмацыйна касьцярыць Віталя за бязглуздасьць агучанага пытаньня. Калега тлумачыць, што нават даяркі атрымліваюць у краіне заробак 500 даляраў, усе цяжкасьці маюць часовы характар, праз паўгоду мы будзем сьмяяцца, згадваючы дэвальвацыю ды інфляцыю. Прэсавы сакратар дзякуе калегу ды запрашае Віталя садзіцца. Віталь не пагаджаецца.
– Даруйце, Іван Іванавіч, аднак адчуваньне такое, нібыта вы на пытаньне не адказалі.
Іван Іванавіч:
– Усе з гэтым згодныя?
Прадстаўнікі дзяржаўных сродкаў масавай інфармацыі ня згодныя з Віталём. Яны рагочуць, тупаюць ды ўлюлюкаюць.
– Бачыш, Віталь, нейкую дурасьць ты сказаў. Усе акрамя цябе гэта разумеюць.
– Ведаеце, Іван Іванавіч, я магу сесьці, аднак тыя, хто зараз нас слухаюць ці чуюць, усё роўна будуць аб гэтым думаць: як пражыць на адзін мільён, калі мяса ў крамах вунь колькі каштуе? Дык я лепей яшчэ раз у вас запытаюся: як пражыць? Бо вашае атачэньне можа ад вас хаваць, што ў людзей такі інтарэс ёсьць.
– А давайце мы лепей анэкдот паслухаем.
З'яўляецца спэцыяльны чалавек, які расказвае анэкдот. Анэкдот нясьмешны, аднак усе сьмяюцца. Віталь працягвае стаяць. Ён зноў нагадвае пра пытаньне. Іван Іванавіч зьмяняе інтанацыю.
– «Народная доля» гэта інтэрнэт сайт, зарэгістраваны на дамэне «бай»?
– Так.
– Рэгістрацыйнае пасьведчаньне нумар такі і такі?
– Так.
– Колькі парушэньняў патрэбна, каб рэгістрацыя была анулявана?
Паднімаецца спэцыяльны чалавек, які тлумачыць, колькі парушэньняў патрэбна і што парушэньні ўжо зарэгістраваныя. Віталь чырванее, аднак стаіць. Іван Іванавіч зьвяртаецца да яго.
– Ты, Віталь, у мінулым годзе ў Страсбур па запрашэньню Эўразьвязу езьдзіў?
– Ну так. Аднак якое гэта дачыненьне мае да...?
– І атрымаў там 150 эўра камандзіровачных на 4 сутак?
– Атрымаў, адкуль вы ведаеце?
– І расьпісаўся ў ведамасьці?
– Крыжык паставіў, ну і што з таго?
Паднімаецца спэцыяльны чалавек, які тлумачыць, што за наступствы прадугледжаны беларускім заканадаўствам за атрыманьне недэкляраваных у падатковай прыбыткаў за мяжой.
Віталь бляднее. Іван Іванавіч падсумоўвае.
– Галоўнае, Віталь, скажу. У нас - ні да цябе, ні да твайго сайту прэтэнзіяў няма. Жадаеце працаваць? Працуйце! Нікога не абражайце, ведайце сваё месца, калі, канешне, жадаеце жыць у гэтай краіне, паважайце закон, не парушайце яго. А пытаньне такое, з падколам, любы можа задаць. Вось Юру ўзяць з тэлебачаньня
(устае Юра з тэлебачаньня)
– Ён што, думаеш, дурнейшы за цябе? Не дурнейшы! Таксама некалі, ведаеш, брыкаўся. Пакуль мы яму аднаго дня не растлумачылі нашы пэрспэктывы. Аднак зараз ты бачыш – усім задаволены Юра, бо разумее: крызыс пройдзе, мы пра складаныя часы будзем узгадваць з усьмешкай.
(Юра з тэлебачаньне сядае, задаволены, што яго ўзгадалі ў пазытыўным ключы).
Віталь раптам пагаджаецца. З нэрвовым энтузіязмам ківае галавой.
– Ну вось, бачыш, і ты нешта ўцяміў. А зараз давай сам адказвай на свае пытаньне.
Віталь зноў чырванее: бачна, што новая роля даецца яму ня проста. Іван Іванавіч дапамагае:
– Ты пачні, там прасьцей пойдзе!
– Ну, можна, па першае, адмовіцца ад мяса.
– Так, малайчына!
– Па-другое, меней паліць сьвятла, абмежаваць выкарыстаньне гарачай вады... Ну, што яшчэ... Бульбы больш есьці... Яна танная. Прывезьці з вёскі мех бульбы, ды есьці...
Задаволены Іван Іванавіч зьвяртаецца да тэлегледачоў:
– Бачыце, нават найбольш радыкальныя журналісцкія элемэнты пагаджаюцца з тым, што жыць у Беларусі добра, годна ды сытна! Усяго добрага! За моцную ды квітнеючую Беларусь!