“Тыдзень з Радыё Свабода” — штотыднёвая аналітычная перадача на незалежным тэлеканале Белсат
- Беларуская ўлада і апазыцыя — паміж Усходам і Захадам, паміж молатам і кавадлам, паміж мінулым і будучым
- 154 — новы нумар ганьбы свабоды слова па-беларуску
- Чым пахнуць расейскія два мільярды амэрыканскіх даляраў?
- Хто большы беларус на амэрыканскіх выбарах — Барак Абама ці Джон Маккэйн?
Гэтыя тэмы ў перадачы “Тыдзень з Радыё Свабода” будуць абмяркоўваць аналітыкі Ян Максімюк і Юры Дракахруст, і я, Аляксандар Лукашук. Госьць праграмы — амэрыканскі аналітык нашага радыё Брайян Уітмор. Прывітаньне
Лукашук: У панядзелак, выступаючы на мэмарыяле з нагоды 65-й гадавіны зьнішчэньня Менскага гета, Аляксандар Лукашэнка сказаў : “Я вельмі высока ацэньваю гэтыя крокі, яны ім няпроста даліся, улічваючы, што ў Эўразьвязе 27 краін. …Эўропа зрабіла няхай і маленькі крок, паўкрока, але ён значны. …усялякія перашкоды для дыялёгу з ЭЗ зьнятыя”.
Я адзначу — на публічную, выключна грамадзкую, маральную па сваёй сутнасьці акцыю не былі дапушчаны незалежныя журналісты. Мы пагаворым пра свабоду прэсы крыху пазьней — а пакуль, пра зьмест заявы Лукашэнкі.
Рашэньне Брусэлю па сутнасьці ўтрымлівае ня надта прыемныя для гонару афіцыйнага Менску моманты — візавыя санкцыі зьнятыя не з усіх, зьнятыя часова, захоўваюцца фінансавыя санкцыі адносна актываў тых беларускіх службовых асобаў, якіх на паўгода вырашылі пускаць у Эўропу. Тым ня менш Лукашэнка кажа пра высокую ацэнку? Чаму? Так патрэбная яму тая Эўропа? Юры, як Вы мяркуеце?
Дракахруст: Я мяркую, што сапраўды патрэбная. Больш атрымаць было, відаць, проста немагчыма, асабліва з такімі элегантнымі выбарамі. Тут меркаваньні прэстыжу — візавыя санкцыі былі ня тое што надта балючымі, але даволі крыўднымі. Зараз, як паведамляецца, ў лістападзе Лукашэнка едзе ў Лёндан, на інвэстыцыйны форум. Я мяркую, што такая лагодная фармулёўка — вынік чаканьня, а што Эўропа прапануе ў практычным, у тым ліку і фінансавым пляне, пра што можна будзе дамовіцца?
Паляпшэньне стасункаў з Эўропай, нават прывід гэтага паляпшэньня — гэта козыр у гандлі з Масквой
Лукашук: Ян, вось наш слухач Вітаўт з Менску наконт заяваў Лукашэнкі піш : “Прапаную ўзгадаць гэтыя словы Лукашэнкі праз 3 месяцы (“Я вельмі высока ацэньваю”) і паглядзець ягоныя ацэнкі праз новыя рэпрэсіі для беларускіх дэмакратаў. Мы памятаем, як ён абяцаў “самые демократические выборы”. Ян, як Вы мяркуеце, Вітаўт мае рацыю?
Максімюк: Я ўжо казаў у папярэдняй нашай праграме, што прыпыненьне візавых санкцый супраць беларускіх службовых асобаў — гэта аванс, выплачаны Эўропай беларускаму ўраду перад магчымай зьдзелкай. Было б вельмі неразумна з боку Аляксандра Лукашэнкі, калі б ён гэтай прапановай не пакарыстаўся і, як мяркуе наш слухач, зноў пачаў глуміцца над недадушанай палітычнай апазыцыяй і грамадзянскай супольнасьцю. Выглядае на тое, аднак, што прэзыдэнт Лукашэнка хоча ёю пакарыстацца, адсюль і ягоныя словы пахвалы ў бок Эўропы пра зьняцьцё перашкодаў для дыялёгу. Я думаю, што Беларусі гэты дыялёг патрэбны ў значна большай ступені, чым Эўропе, адпаведна — Беларусь, адкінуўшы гэтую прапанову, страціць значна больш, чым Эўропа. А таму прэзыдэнт Лукашэнка, хітры гулец, які скрупулёзна падлічвае набыткі і страты, наўрад ці наважыцца, так бы мовіць, плюнуць на ўсё і зноў пачаць гульню толькі па сваіх правілах. Як мяркую, беларускаму прэзыдэнту вельмі хочацца зьезьдзіць у Эўропу і зрабіць сабе здымкі на фоне Біг Бэна або Эйфэлевай вежы. І то яшчэ з Колем Лукашэнкам. Так што я большы аптыміст, чым наш слухач, калі йдзецца пра вытрымку беларускага прэзыдэнта.
Лукашук: Цяпер пра апазыцыю ў новай сытуацыі На гэтым тыдні Сойм партыі БНФ выступіў з рэзкай крытыкай дыялёгу з рэжымам, наўпрост абвінаваціўшы Аляксандра Мілінкевіча, які быццам ён падштурхнуў Эўразьвяз да абмежаваньня санкцыяў. “У выніку падобных безадказных заяваў Аляксандар Лукашэнка атрымаў магчымасьць бесперашкодна наведваць краіны Эўразьвязу, а гэта зьяўляецца пагрозай незалежнасьці і дэмакратычнай будучыні Беларусі.”
БНФ лічыць “недапушчальным перагляд пазыцыі міжнародных інстытутаў і пачатак перамоваў з цяперашнім рэжымам без умоваў”, а таксама настойвае на візавых абмежаваньнях для ўсіх адказных за фальсыфікацыю выбараў.
Дракахруст: Я б дадаў, што больш шырокае апазыцыйнае кола спрабуе ўсё ж уключыцца ў новую палітыку Эўразьвязу. На гэтым тыдні апазыцыя выпрацавала свае патрабаваньні да беларускай улады на тыя паўгода, пакуль будзе дзейнічаць, так бы мовіць, “выпрабавальны візавы дазвол” для беларускага кіраўніцтва. Згодна з гэтай “дарожнай мапай” апазыцыі, цягам найбліжэйшых шасьці месяцаў афіцыйны Менск павінен зьмяніць выбарчае заканадаўства, стварыць роўныя ўмовы для афіцыйных і незалежных мэдыяў, даць апазыцыі доступ да дзяржаўных СМІ, а таксама лібэралізаваць умовы для дзейнасьці палітычных партыяў і грамадзкіх арганізацыяў і скасаваць артыкулы крымінальнага кодэксу, якія прадугледжваюць адказнасьць за палітычную дзейнасьць. На гэтым тыдні прадстаўнікі апазыцыі, у тым ліку і прадстаўнік БНФ Вінцук Вячорка, сустрэліся зь міністрам замежных справаў Польшчы Радаславам Сікорскім, якому і выклалі свае прапановы.
Лукашук: Вось наш слухач Павал з Варшавы зьвярнуўся на форуме Свабоды да кіраўніка польскага МЗС з такімі словамі:
“Пане міністру, прашу памятаць пры сустрэчы, што справа добрых стасункаў зь Беларусьсю, а таксама інтарэсы палякаў ў Беларусі — для Польшчы справа прыярытэтная. Улады ў Беларусі з часам зьменяцца… паміж нашымі краінамі заквітнеюць цывілізаваныя эўрапейскія стасункі”.
Вось Вы, Ян, у мінулай перадачы казалі, што галоўная праблема ў новым падыходзе Эўропы — ці застанецца беларуская апазыцыя для Эўропы суб’ектам палітыкі? Як зараз, пасьля сустрэчы зь Сікорскім, выглядае адказ?
Максімюк: Сьпіс патрабаваньняў ці пажаданьняў беларускай апазыцыі да рэжыму настолькі шырокі, што выглядае, як быццам ужо ў самой задуме нехта пастараўся зрабіць яго нерэальным. Канечне, рэалізаваць яго поўнасьцю немагчыма. Але нешта ўрад мог бы і зрабіць — напрыклад, унесьці нейкія істотныя зьмены ў заканадаўства, пра якія колькі гадоў ужо гаворыць апазыцыя. Нагода дзеля гэтага ёсьць — новы склад палаты прадстаўнікоў, можна было б пастарацца, прынамсі, зрабіць уражаньне, што гэтыя людзі здольныя на нейкую карысную, праэўрапейскую ініцыятыву.
Калі йдзецца пра канкрэтна беларуска-польскія стасункі, дык зразумела, што Варшава будзе пільнаваць і інтарэсы польскай мяншыні ў Беларусі. Тут таксама прыдаўся б нейкі малы рух з абодвух бакоў насустрач. Сам будучы некалі дзеячом руху беларускай меншасьці ў Польшчы, магу сказаць, што ліквідаваць арганізацыйны дуалізм у польскім руху ў Беларусі наўрад ці атрымаецца, але можна было б пастарацца, каб гэтыя дзьве плыні зрабілі нейкую адну супольную імпрэзу ці справу, каб крыху паслабіць напружаньне.
А што тычыцца таго, ці стане беларуская апазыцыя суб’ектам сёньняшняй новай эўрапейскай палітыкі ў дачыненьні да Менску, дык гэта залежыць перш за ўсё ад самой апазыцыі, ад яе здольнасьці зрабіць высновы з гэтай новай сытуацыі ды яе здольнасьці і ахвоты выпрацаваць новую тактыку і стратэгію. Баюся, што бязь зьмены пакаленьняў у кіраўніцтве беларускай апазыцыі гэта немагчыма зрабіць. Але візыт апазыцыянэраў у Варшаву сьведчыць, што Эўропа яшчэ не паставіла крыж на магіле беларускай апазыцыі, а стараецца ўдыхнуць у яе новае жыцьцё.
Лукашук: Гэта зразумела, што лёс беларускай апазыцыі залежыць урэшце рэшт ад яе самой. Але і ад гатоўнасьці яе партнэраў слухаць яе.
На гэтым тыдні міжнародная арганізацыя “Рэпартэры бяз межаў” апублікавала сваю штогадовую справаздачу аб становішчы са свабодай слова ў 173 краінах сьвету — “Індэкс свабоды прэссы”. Беларусь у ім займае 154 месца — паміж Самалі і Йемэнам. Нават Расея — зусім ня ўзор вольнага друку, займае ў індэксе 141 месца.
Вось наш слухач Дзіма зь Менску напісаў на форум Свабоды:
“Трэба ўсе рэсурсы апазыцыі кінуць на вызваленьне СМІ ў Беларусі . Тады і будзе вынік. Свабодныя СМІ — гэта Беларусь без дыктатуры”.
Юры, паводле Вашай ацэнкі, якое месца будзе займаць свабода слова ў дыялёгу паміж афіцыйным Менскам і Эўропай?
Дракахруст: Я мяркую, што будзе і даволі важнае. У дадзенай сытуацыі істотным крокам наперад было б “вяртаньне ў мінулае”, у сытуацыю, скажам, пачатку стагодзьдзя, калі незалежныя выданьні ўсё ж траплялі ў шапікі “Саюздруку” і распаўсюджваліся праз сыстэму дзяржаўнай падпіскі. Я не выключаю, што Эўропа можа прыняць і зрабіць пэўныя крокі падтрымцы беларускіх незалежных мэдыяў і гэтая падтрымка можа ісьці паралельна, у адным, так бы мовіць, пакеце з эканамічнай дапамогай беларускай дзяржаве. Беларускаму рэжыму не падабаецца эўрапейская падтрымка беларускіх газэт? Шкада, тады і эканамічнае садзеяньне можа быць меншым, чым магло б быць.
Я думаю, што сур’ёзныя палітыкі ў Эўропе ня вераць і не разьлічваюць на цудоўную духовую трансфармацыю Лукашэнкі, што ён раптам прасякнуўся дэмакратычнымі каштоўнасьцямі. Ён заўсёды верыў у разьлік, такі стыхійны рыначнік, нягледзячы на свае левыя перакананьні, — а што мне за гэта будзе? Ну вось нешта будзе, пакажуць што — яму вырашаць.
Лукашук: Ну а зараз — пра іншы вэктар беларускай зьнешняй палітыкі, пра стасункі з Расеяй. Калі Лукашэнка на гадавіне зьнішчэньня менскага гета ацэньваў пэрспэктывы адносінаў з Эўропай, ён дадаў : “У нас шматвэктарная палітыка. Мы ў цэнтры Эўропы — і гэтым усё сказана. Таму для нас важная Эўропа. А з расейцамі мы — адзін народ”
Наш слухач Навіцкі на форуме Свабоды іранічна заўважыў: “Добра, хоць не з вэнэсуэльцамі мы адзіны народ па ягоных гістарычных выкладках”.
Юры, што адбываецца на ўсходнім накірунку беларускай палітыкі зараз, пасьля таго як былі прыпыненыя санкцыі Эўразьвязу?
Дракахруст: На “ўсходнім фронце” беларускай палітыкі сапраўды ў апошні тыдзень адбылося шмат важных падзеяў. На мінулым тыдні Лукашэнка на Радзе бясьпекі выступіў з рэзкімі антызаходнімі заявамі і падцьвердзіў, што Беларусь згодная ўтварыць з Расеяй адзіную сыстэму супрацьпаветранай абароны. У мінулую пятніцу зьявілася паведамленьне пра тое, што праект канстытуцыйнага акту саюзнай дзяржавы, які ўзгаднялі 9 гадоў, нарэшце ўзгаднілі, і разгледзяць на наступнай беларуска-расейскай сустрэчы на вышэйшым узроўні. Ну і ўжо на гэтым тыдні расейскі міністар фінансаў Аляксей Кудрын паведаміў, што Расея нарэшце вырашыла даць Беларусі крэдыт у 2 мільярды даляраў. Крызыс, фінансавыя рынкі ў Расеі , як праўда і ў іншых краінах, валяцца, а тут — такі шчодры жэст. Нагадаю, што размовы пра гэты крэдыт пачаліся ў мінулым сьнежні, падчас візыту ў Менск яшчэ тады прэзыдэнта Расеі Пуціна.
Лукашук: Згода на супольную сыстэму СПА, канстытуцыйны акт, крэдыт — што ўсё гэта азначае? Юры некалькі дзён таму напісаў на сваім блогу камэнтар да праекту канстытуцыйнага акту пад назвай “Аншлюс ці піяр”. Ян, як бы Вы адказалі на гэтае пытаньне?
Максімюк: Прыгадаем, што выснова Юр’я не была такой ужо змрочнай — калі Лукашэнка ня “здаў” Беларусі ў часы, як на яго рабіўся ціск з Масквы і Брусэлю, дык навошта яму паддавацца цяпер, калі ён заручыўся сякой-такой добразычлівасьцю Эўропы? Мяркую, што гэта слушная выснова. Значыць, гэта не аншлюс, а хутчэй піяр. У справе супольнай паветранай абароны, як той казаў, аб’яднаньне ўжо даўно адбылося дэ факта. А з Канстытуцыйным актам справа пакуль няясная — калі ён будзе такі, як і саюзная дамова са сьнежня 1999 году, дык чаму ж бы Менску яго не падпісаць, каб атрымаць ці то льготныя крэдыты, ці то яшчэ адно сьпісаньне газавых даўгоў? Канешне, Аляксандр Лукашэнка дбае перш за ўсё пра захаваньне сваёй пэрсанальнай улады ў Беларусі. Але гэта наогул увязваецца з захаваньнем як найбольшага сувэрэнітэту краіны. А таму, калі не спадзявацца на хуткую зьмену рэжыму, дык давайце хоць спадзявацца на гэтую прагматычную сувязь паміж дыктатурай і незалежнасьцю.
Лукашук: Юры, Вы пісалі свой камэнтар на блог яшчэ да таго, як зьявілася інфармацыя пра 2-мільярдны расейскі крэдыт. А якая Ваша выснова зараз — аншлюс ці піяр?
Дракахруст: Думаю, што збольшага піяр. Не, сёе тое, магчыма Лукашэнка і аддае — у прыватнасьці, нарэшце ідзе на стварэньне а
Канстытуцыйны акт выглядае вялікай бурбалкай, каб не аддаваць больш сур’ёзныя рэчы
Мне здаецца, што ў Менску гэта разумеюць. Адсюль і заява сьпікера палаты прадстаўнікоў, што звароты грузінскіх аўтаноміяў аб прызнаньні іх незалежнасьці да беларускага парлямэнту яшчэ не дайшлі. Бачыце, як кепска пошта працуе. І далей, я мяркую, гэтак жа працаваць будзе.
Лукашук: Я б хацеў вярнуцца да тэмы расейскага крэдыту. Расея мае велізарны стабілізацыйны фонд, так што для яе гэтыя грошы — не апошнія. І тым ня менш у часе вострага крызісу можна было б ім знайсьці іншае ўжываньне.
Гэты крок Масквы — ён зьвязаны з рашэньнем Брусэлю ці тут дзейнічалі іншыя чыньнікі: аплата за газ, СПА, тая ж праблема прызнаньня Асэтыі і Паўднёвай Абхазіі? І чым тут выступае Беларусь — ласкавым цяляткам зь вядомай прымаўкі ці нечым, што патрапіла паміж молатам і кавадлам?
Дракахруст: Думаю, што спалучэньне — так бы мовіць ласкавае цялятка паміж молатам і кавадлам. Можна пасмактаць, але можна і па галаве атрымаць. Мне здаецца, што Масква ходам Брусэля ўсё ж крыху занепакоеная. Тут варта сказаць, што нягледзячы на ўсе сваркі і нават на вайну Расея і дагэтуль мае больш шчыльныя і разнастайныя стасункі з Эўропай , чым Менск. Але ўсё пачынаецца з малога. Сёньня столькі, а заўтра больш. Адсюль і крэдыт — доўгачаканы і выгадны Беларусі. Праўда, ён пойдзе, відаць, пераважна ў аплату той жа Расеі за больш дарагі газ. Але інакш Беларусі давялося б гэтыя грошы недзе яшчэ шукаць, і калі крэдыт недзе ў іншым месцы браць, то болей працэнтаў па ім плаціць. А так: Эўропе прадаецца дружба з Расеяй, Расеі — з Эўропай.
Расеі перапрадаецца дружба зь ёй, прададзеная Эўропе
Лукашук: Ян, а на Ваш погляд — чым пахне расейскі крэдыт?
Максімюк: Выглядае на тое, што Масква сапраўды робіць адказ на актыўнасьць Эўропы на менскім напрамку. І той адказ даволі прыхільны для Менску, калі мець на ўвазе крэдыт у 2 мільярды даляраў. А таму мне падаецца, што Беларусі больш пасуе аналёгія з пакорлівым цяляткам паміж двума вымямі, а не аналёгія з жабай паміж молатам і кавадлам.
Лукашук: Ну а зараз — пра яшчэ аднаго гульца на беларускім палітычным полі. Але зараз гэты гулец заняты ўнутранай гульняй. Я маю на ўвазе Злучаныя Штаты і прэзыдэнцкія выбары, якія там адбываюцца. Пра асаблівасьці і загадкі гэтых выбараў мы разам зь Юр’ем Дракахрустам будзем гутарыць з нашым калегам — яшчэ адным аналітыкам нашага радыё Брайнам Уітморам.
Дракахруст: Брайян, чым гэтыя выбары адрозьніваліся ад папярэдніх?
Уітмор: Упершыню за ўсю нашу гісторыю, за ўсе 232 гады афраамэрыканец ня толькі балятуецца ў прэзыдэнты, але мае і рэальны шанец стаць наступным прэзыдэнтам ЗША. У 1964 годзе, калі Абама нарадзіўся, большасьць афраамэрыканцаў нават ня мелі права голасу. А зараз адзін зь іх будзе 44-м прэзыдэнтам краіны.
Другая асаблівасьць — гэта самы істотны разрыў паміж узростамі двух кандыдатаў, Абаму — 44 гады, Маккейну — 72 гады. Гэта, дарэчы, два пакаленьні амэрыканскага грамадзтва, прадстаўнікі якіх ніколі не былі прэзыдэнтамі.
І трэцяя асаблівасьць — роля Інтэрнэту ў кампаніі. Як у 60-м годзе Кенэдзі ўпершыню выкарыстаў тэлебачаньне, зараз Абама вельмі эфэктыўна выкарыстаў Інтэрнэт, прычым ня толькі ў зборы фінансавых рэсурсаў, але і ў перадвыбарчай агітацыі.
Лукашук: Брайян, да выбараў у ЗША засталіся лічаныя дні. Якія тэмы былі ў фокусе перадвыбарчых баталій, так бы мовіць, “пра што” былі выбары?
Уітмор: Было некалькі такіх тэмаў. Першая — гэта перамены супраць вопыту. Слова “перамены” Абама падчас кампаніі паўтараў, як мантру. А Маккэйн — гэта кандыдат вопыту, ён быў у Вашынгтоне шмат гадоў, ён вядомы ўсім амэрыканцам. Абама — гэта зусім новая постаць, ён зьявіўся на нацыянальнай авансцэне 4 гады таму, на зьезьдзе Дэмакратычнай партыі. Калі Керы стаў кандыдатам, Абама выступіў на зьездзе з прамовай, якая мела вельмі шырокі рэзананс.
Другая стрыжнявая праблема выбараў — гэта тое, што яны ператварыліся фактычна ў рэфэрэндум аб кіраваньні Амэрыкай рэспубліканцамі. Рэйган стаў прэзыдэнтам ў 1980 годзе, з 28 гадоў, што прайшлі з таго часу, 20 гадоў у Белым доме быў прэзыдэнт-рэспубліканец. Нават калі прэзыдэнтам быў Клінтан, ён быў вымушаны працаваць у парадыгме рэспубліканскай ідэалёгіі. Зараз многія аналітыкі, ў тым ліку і я, лічаць, што наступае канец гэтага пэрыяду.
Дракахруст: Выбары, калі амэрыканцы абіралі Біла Клінтана і ў 2000 годзе Джорджа Буша-малодшага, здаваліся рэалізацыяй прагнозу Фрэнсіса Фукуямы пра “канец гісторыі”. Пераможцу сёлетняй кампаніі дастанецца нялёгкая спадчына: цяжкі эканамічны крызіс, дзьве вайны, рост антыамэрыканскіх настрояў амаль па ўсім сьвеце, рост небясьпечнай моцы такіх краінаў як Расея і Кітай. Наколькі, на Ваш погляд, Абама і Маккейн гатовыя адказаць на гэтыя выклікі? Наколькі гатовыя інтэлектуальна, ідэйна — ці ведаюць, што рабіць, і наколькі гатовыя, як асобы — ці маюць волю рабіць тое, што яны ведаюць?
Уітмор: Сапраўды, гісторыя вяртаецца да нас. Сэнс Вашага пытаньня — як кандыдаты, калі яны стануць прэзыдэнтам, будуць дзейнічаць у крызісных сытуацыях? Дзіўна, што мы гэта бачылі. Была, так бы мовіць, генэральная рэпэтыцыя гэтага, калі 15 верасьня грымнуў фінансавы крызіс. І кожны выбаршчык меў магчымасьць глядзець на паводзіны абодвух кандыдатаў. У гэты момант, паводле сацыялягічных апытаньняў, іх рэйтынгі былі прыблізна роўнымі.
Але ў момант гэтага фінансавага крызісу ў паводзінах і заявах Маккейна зьявілася нешта непрадказальнае, нешта нясталае. І гэта было відавочна ўсім, гэта адзначылі нават кансэрватыўныя аналітыкі. І наадварот, Абама быў спакойны, упэўнены, ён даваў надзею. Нават некаторыя ягоныя апанэнты тады сказалі: “Божа, гэты чалавек падобны на прэзыдэнта”. І з гэтага моманту яго рэйтынг рэзка пайшоў уверх, і на сёньняшні дзень ён апярэджвае Маккейна на 10 адсоткавых пунктаў.
Лукашук: Ідэалягічным стрыжнем зьнешняй палітыкі адміністрацыі Джорджа Буша стаў распаўсюд дэмакратыі па ўсім сьвеце. У якой ступені гэтая палітыка, якая бярэ пачатак ў спадчыне прэзыдэнта Вільсана, будзе працягнутая наступнай адміністрацыяй? Які з прэтэндэнтаў — Абама ці Маккейн — будзе больш схільны працягваць гэтую палітыку?
Уітмор: Вы маеце рацыю, калі кажаце, што гэта ня толькі палітыка Буша — гэта палітыка Злучаных Штатаў. Я мяркую, што яны абодва будуць працягваць гэтую палітыку, але пэўная розьніца будзе. Маккейн будзе проста працягваць палітыку Буша, гэта вынікае зь ягоных выступаў і праграм. У сваю чаргу Абама некалькі разоў казаў, што нельга дасягнуць дэмакратыі бяз годнасьці. Паводле яго, людзі спачатку павінны мець годнае жыцьцё , а толькі пасьля гэтага мусіць быць дэмакратыя. Калі ён пераможа, цікава будзе паглядзець, як ён увасобіць гэты падыход у жыцьцё.
Дракахруст: Брайян, а ў больш практычным пляне — якой будзе палітыка ЗША адносна Беларусі пры наступным прэзыдэнце? І нават яшчэ больш канкрэтна: зараз адносна Беларусі дзейнічае цэлы набор амэрыканскіх санкцый: гэта візавыя і фінансавыя санкцыі супраць многіх службовых асобаў Беларусі, а таксама эканамічныя санкцыі супраць прадпрыемстваў беларускага канцэрну “Белнафтахім”. На Ваш погляд, ці захаваюцца гэтыя санкцыі пры прэзыдэнце Маккейне і прэзыдэнце Абаму?
Уітмор: Абодва кандыдаты мала канкрэтна сказалі пра Беларусь. Я чакаю, што гэтыя санкцыі адносна Беларусі захаваюцца. І тым болей наўрад ці зьменіцца агульны контур амэрыканскай палітыкі адносна Беларусі — я мяркую, што хто б ні стаў наступным прэзыдэнтам ЗША, ён будзе падтрымліваць дэмакратычны працэс у Беларусі і супрацьстаяць рэжыму Лукашэнкі. Розьніца будзе ў стылі.