Больш за два гады палітвязьня Аляксандра Казуліна чакае яго сям’я – дочкі, унук, бацькі, брат і сястра і ўсе іх родныя.
Не дачакалася вызваленьня мужа Ірына Казуліна, якая памерла сёлета 23 лютага. Экс-кандыдата ў прэзыдэнты Аляксандра Казуліна асудзілі на пяць з паловай гадоў зьняволеньня па абвінавачаньні ў хуліганстве і арганізацыі вулічных беспарадкаў. Некалькі дзён таму дочкі Казуліна мелі доўгатэрміновае спатканьне з бацькам у калёніі “Віцьба-3”.
Вольга Казуліна: “Тата прыйшоў загарэлы. Ён усьміхаецца, такі супакойны...”
Юлія Казуліна: “Аднак ён сказаў, што гэтыя два месяцы былі самымі цяжкімі за ўвесь час знаходжаньня за кратамі, таму што ён там адзін, ні зь кім ня мае магчымасьці падзяліцца сваімі перажываньнямі з прычыны сьмерці маці. Ён сказаў, што гэта было самае цяжкае”...
Я ў гасьцях у Казуліных па вяртаньні дачок Вольгі і Юліі і ўнука Ўладзіка з трохдзённага спатканьня з Аляксандрам Казуліным у калёніі “Віцьба-3”. Апошні раз я была ў кватэры Казуліных у лютым 2007-га амаль пры такіх жа абставінах – аднак тады са спатканьня з мужам разам з дочкамі вярталася Ірына Казуліна. Цяпер на сьцяне і на століку – два яе вялікія фотапартрэты.
Ірына ўсьміхаецца дочкам і ўсім, хто прыходзіць да іх у госьці. Гэтым разам – мне і сябру сям’і Казуліных Сяргею Скрабцу.
Мы пачынаем слухаць запіс онлайн-канфэрэнцыі Ірыны Казулінай для чытачоў сайту “Свабоды”, якая адбылася ўлетку 2006-га – на наступны дзень пасьля таго, як яе мужа асудзілі на пяць з паловай гадоў зьняволеньня. Гэты ды іншыя запісы зрабілі ў рэдакцыі “Свабоды” на просьбу Аляксандра Казуліна. Аднак кіраўніцтва віцебскай калёніі не дазволіла перадаць палітвязьню запісы выступаў ягонай жонкі на Радыё Свабода. І па вяртаньні з турмы дочкі ўключаюць магнітафон...
Спадар: “Пяць з паловай гадоў. Ніхто ня мае права забіраць столькі гадоў жыцьця. Я ў шоку ад гэтага паказальнага працэсу”.
Ірына Казуліна: “Дзякуй, што людзі разумеюць і перажываюць разам са мной, пішуць мне. Я магу толькі перадаць гэтыя словы свайму мужу. Гэта таксама яму вельмі патрэбна”.
Спадар: “Ірына, скажыце, ці магчыма для Беларусі стаць свабоднай ад Лукашэнкі дзяржавай бліжэйшым часам?”
Казуліна: “Я ў гэта веру, таксама як і шмат людзей, якія нас падтрымліваюць, бо за апошні час многае зьмянілася ў краіне. Істотныя перамены непазьбежныя ў самы бліжэйшы час”.
Спадар: “Ці выставіце Вы сваю кандыдатуру на пасаду прэзыдэнта ў 2011 годзе?”
Казуліна: “Сваю кандыдатуру – не. Але мой муж будзе прэзыдэнтам”.
У турэмнай каплічцы на 30-ты дзень пасьля сьмерці жонкі Аляксандар Казулін запаліў сьвечкі і яшчэ раз разьвітаўся са сваёй жонкай. Як расказваюць дочкі, у капцёрцы, дзе працуе бацька, ўся сьцяна ў фотаздымках Ірыны і ў вырэзках газэтных інтэрвію з Казулінай. Пасьля спатканьня дочкі адразу паехалі на магілу маці ў Тарасава. Там было шмат сьвежых кветак і сьвечак.
Юлія Казуліна кажа, што нягледзячы ні на што, у яе застаецца ўнутраная сувязь з маці.
“Вельмі часта бачу яе ў сьне. Часта сны бываць трывожныя – мы ўцякаем ад кагосьці... А некалькі разоў я бачыла, як яна прыходзіць да мяне вельмі прыгожая. Я запытваюся: “Як ты там, маці?” А яна адказвае, што ў мяне ўсе вельмі добра. Мне вельмі добра дыхаецца...”
Цяпер адпраўныя кропкі ў жыцьці Казуліных – гэта спатканьні з Аляксандрам Казуліным. Усяго было чатыры доўгатэрміновых спатканьня зь сям’ёй за два з паловай гады зьняволеньня палітвязьня. Наступнае трохдзённае будзе ў верасьні, а кароткатэрміновае мае адбыцца ў ліпені. Вольга Казуліна:
“Але мы вельмі спадзяемся на тое, што нам ужо не спатрэбіцца ехаць да яго на доўгатэрміновае спатканьне, таму што ён будзе з намі на свабодзе. У верасьні будзе палова ягонага тэрміну, але я рэальна спадзяюся на тое, што ўсё ж Эўразьвяз і Амэрыка вядуць сваю вельмі жорсткую і слушную палітыку. Я спадзяюся, што яны моцна націснуць на Лукашэнку, і той будзе вымушаны яго вызваліць”.
Жыцьцё Вольгі і Юліі Казулінай кардынальна зьмянілася пасьля таго, як іх бацька пайшоў у палітыку і трапіў за краты. Вольгу Казуліну, якая мае дзьве вышэйшыя адукацыі, ня бяруць на працу, і яна цяпер цалкам прысьвяціла сябе бацькавым справам – праца з поштай, з сайтам, паездкі, пікеты, заявы – усё дзеля вызваленьня таты.
“Мы так былі выхаваныя... Тата з самага дзяцінства гаварыў, што кожны чалавек павінен расьці ўнутры сабе, і гэты рост можа адбывацца тады, калі чалавек праходзіць розныя пакуты. Чалавек павінен разьвівацца ў гэтых пакутах. Я ўпэўненая, што Бог даў нам выпрабаваньні дзеля таго, каб мы рэалізаваліся, каб мы паказалі, што мы ня тыя птушкі, якія сядзелі ў яго пад крылом. Мы моцныя, мы самастойныя. Што ня толькі ён нас можа абараніць, але і мы можам яго абараніць”.
Вольга і Юлія частуюць мяне і Сяргея Скрабца гарбатай зь мёдам. Сяргей быў разам з Аляксандрам Казуліным у віцебскай калёніі, і цяпер заўсёды падтрымлівае ягоную сям’ю.
“І дочкі Казуліна, і Ірына, нябожчыца, – гэта вельмі адважныя людзі. Можна толькі зьдзіўляцца той стойкасьці, зь якой яны выносяць гэтыя выпрабаваньні. Вось у турме людзі, якія нас ахоўвалі з Казуліным і ня вельмі добра сябе паводзілі, яны прыкрываліся тым, што ў іх ёсьць сем’і, іх трэба карміць. Нібыта ў нас няма сем’яў. Большасьць беларусаў, якія сядзяць па дамах і маўчаць, лічаць, што ад іх залежаць сем’і, дабрабыт... Ведаеце, на гэтым фоне ёсьць вера ў перамены, што ў нас ёсьць такая моладзь, як дочкі Казуліна”.
Палітвязьня Аляксандра Казуліна на свабодзе чакаюць маці, бацька, брат, сястра, дочкі і ўнук Уладзік. Як з іроніяй кажа ягоная маці, Вольга Казуліна, Уладзік ня хоча болей быць галоўным мужчынам у сям’і, ён хоча вярнуць гэты абавязак дзеду.
“Чакае дзеда. Мы былі ў калёніі тры дні. Яны гулялі там і ў футбол, і ў выбівала, і ў валейбол. Столькі часу правялі разам. У нас цяпер толькі адзін мужчына на свабодзе. А яму ж трэба перакласьці на кагосьці гэтыя абавязкі, таму ён чакае дзеда...”
Даведка “Свабоды”: Аляксандар Казулін
Нарадзіўся 25 лістапада 1955 году ў Менску. Прафэсар, доктар навук, лідэр Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі “Грамада”. Жанаты, мае двух дачок і ўнука.
Служыў на Балтыйскім флёце ў марской пяхоце, пасьля дэмабілізацыі працаваў на МТЗ. З чырвоным дыплёмам скончыў мэханіка-матэматычны факультэт БДУ. Быў сакратаром камітэту камсамола БДУ. Працаваў выкладчыкам, дэканам факультэту ўнівэрсытэту, потым у міністэрстве адукацыі начальнікам аддзелу, намесьнікам і першым намесьнікам міністра.
Ад 1996 да 2003 году – рэктар Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту, ад 1998 да 2001 — сябра ўраду Беларусі, міністар.
У красавіку 2005 году на аб’яднаўчым зьезьдзе абраны старшынём Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі “Грамада”. У тым жа годзе стаў заснавальнікам і каардынатарам грамадзянскай ініцыятывы “Воля народу”.
На прэзыдэнцкіх выбарах 2006 году быў кандыдатамі на пасаду кіраўніка Беларусі. Яго затрымалі 25 сакавіка падчас разгону шэсьця на праспэкце Дзяржынскага і праз чатыры месяцы прысудзілі да пяці з паловай гадоў пазбаўленьня волі за хуліганства і арганізацыю вулічных беспарадкаў. Адбывае пакараньне ў калёніі “Віцьба-3”. Пры канцы 2006 году 53 дні трымаў палітычную галадоўку – дамагаўся адстаўкі Аляксандра Лукашэнкі і патрабаваў разгледзець стан з правамі чалавека ў Беларусі на Радзе бясьпекі ААН. У выніку галадоўкі зь ініцыятывы ўраду ЗША на паседжаньні Рады бясьпекі ААН было ўзьнятае пытаньне пра Беларусь. Міжнародная амністыя прызнала Аляксандра Казуліна вязьнем сумленьня.