У размове са Свабодай яна ня выключыла такую магчымасьць.
Лідзія Ярмошына паведаміла:
— Адказваць на вашае пытаньне, ці ёсьць у мяне жаданьне працаваць далей, я ня буду. Бо, шчыра кажучы, ад гэтага, мабыць, мала што залежыць. Тут трэба казаць пра жаданьне іншага чалавека — ці хоча ён і надалей бачыць мяне на чале Цэнтральнай камісіі па выбарах і правядзеньні рэспубліканскіх рэфэрэндумаў?
Нашы паўнамоцтвы скончацца 20 сьнежня 2016 году. Да гэтага тэрміну павінна прайсьці ратацыя Цэнтравыбаркаму і зацьвярджэньне яго новага складу. Прычым гэта тычыцца абсалютна ўсіх 12 чалавек, якія ўваходзяць у ЦВК. Нават месца сакратара ЦВК Лазавіка, які нядаўна памёр, вольнае ня толькі фактычна, але і фармальна. Бо Мікалай Іванавіч перад тым, як сысьці ў адстаўку, склаў зь сябе паўнамоцтвы ў ЦВК. Рэальна цяпер працуюць 11 чалавек, а ў новым складзе іх будзе, як і раней, 12. Паверце мне, гэта няшмат.
— Звычайна колькасьць асобаў у падобных структурах няцотная, але, можа, вы сапраўды маеце два галасы, як кажуць некаторыя?
— Гэта толькі часткова дакладная інфармацыя. Старшыня ЦВК мае двайны голас выключна ў адной сытуацыі, калі камісія галасуе пароўну: 6 — «за» і 6 — «супраць». Ва ўсіх астатніх выпадках мой голас нічым не адрозьніваецца ад галасоў іншых чальцоў.
У нас палову складу ЦВК называе прэзыдэнт, другую палову — Савет Рэспублікі. Тут поўны парытэт, адсюль і лічба 12.
— Найбліжэйшыя выбары, якія нас чакаюць, гэта мясцовыя?
— Так. Крайні тэрмін іх правядзеньня — люты 2018 году. Калі мяне не падводзіць памяць, то не пазьней за 26 лютага. А гэта азначае, што сама выбарчая кампанія пачнецца прыканцы наступнага, 2017 году.
— Ці можна чакаць зьменаў у выбарчым заканадаўстве да гэтага часу?
— Вы ведаеце, гэта той выпадак, калі я не магу дакладна вам адказаць. І не таму, што зьмяненьняў ня трэба чакаць. Найхутчэй, яны будуць, бо ў Цэнтральнай камісіі ёсьць свае ўласныя пляны, ёсьць абавязацельствы перад АБСЭ. Але калі вы ўважліва слухалі словы прэзыдэнта, то нядаўна ён гаварыў пра магчымасьць карэкціроўкі Канстытуцыі. І калі гэта сапраўды ёсьць у плянах кіраўніка дзяржавы, то ніхто ня будзе мяняць выбарчае заканадаўства раней за карэкціроўку Асноўнага закону.
— Але ж для правядзеньня мясцовых выбараў, патрэбы мяняць Канстытуцыю, мабыць, няма?
— Для мясцовых, так. Тут абсалютна ўсе зьмены можна зрабіць, не кранаючы Канстытуцыю. А вось пры правядзеньні парлямэнцкіх і прэзыдэнцкіх выбараў Асноўны закон сапраўды трэба карэктаваць, Аднак якія канкрэтна зьмены хоча зрабіць у Канстытуцыі кіраўнік дзяржавы, я ня ведаю.
7 кастрычніка 2016 году Аляксандар Лукашэнка заявіў, што насьпеў час правесьці аналіз Асноўнага закону краіны:
«Паспрабуем падысьці да гэтага пытаньня з розных бакоў. Акуратна, каб не зрабіць горш. Зьявіліся новыя праблемы, выклікі Ды і час, напэўна, патрабуе чагосьці новага. І пачынаць трэба з галоўнага, калі мы адважымся на гэта. Нам трэба стварыць групу мудрацоў, юрыстаў, якія прааналізуюць Асноўны закон. І калі трэба будзе, мы на гэта пойдзем».
Пасьля гэтага экспэрты загаварылі пра тое, што парлямэнцкія выбары ў Беларусі могуць надалей праводзіцца па зьмяшанай сыстэме, а ня толькі па аднамандатных акругах, як цяпер. А тэрмін паўнамоцтваў прэзыдэнта могуць павялічыць з 5 да 7 гадоў.
Сяргей Альфэр, экспэрт у галіне выбараў, сказаў Свабодзе, што амаль усе зьмены ў Канстытуцыю Рэспублікі Беларусь, якія тычыцца паўнамоцтваў дзяржаўных органаў, можна правесьці толькі праз рэфэрэндум:
«Ну, напрыклад, павялічыць тэрмін дзеяньня паўнамоцтваў прэзыдэнта зь цяперашніх пяці да сямі гадоў можна выключна праз рэфэрэндум. Але перайсьці на зьмяшаную сыстэму парлямэнцкіх выбараў, паводле якой частка дэпутатаў абіраецца па аднамандатных акругах, а другая частка па партыйных сьпісах, на мой погляд, можна і не карэктуючы Асноўны закон. Дастаткова толькі адмяніць справаздачы дэпутатаў перад выбарцамі. А гэта можна зрабіць праз Палату прадстаўнікоў — цягам трох месяцаў прыняць адпаведны закон у двух чытаньнях.
Беларусь застаецца адной з зусім нямногіх краін у сьвеце, дзе парлямэнтароў абіраюць выключна ў аднамандатных акругах. Зірніце на нашых суседзяў: у Расеі, ва Ўкраіне, у Польшчы і Літве галасуюць па зьмяшанай сыстэме. А ў Латвіі ўсіх дэпутатаў абіраюць праз партыйныя сьпісы».
