(Басэску: ) “Мы можам сказаць, што камуністычны рэжым у Румыніі з 45-га па 89-ы год быў незаконны і злачынны... Для грамадзянаў Румыніі камунізм быў рэжымам, навязаным ім палітычнай групай, якая прэтэндавала на ўсю праўду. Гэта быў таталітарны рэжым, які нарадзіўся ў выніку гвалту і гвалтоўна сканаў. Гэта быў рэпрэсіўны рэжым, які адняў ў румынскага народу пяць дзесяцігодзьдзяў найноўшай гісторыі, які зламаў права і прымусіў грамадзян жыць ў хлусьні і страху,” – заявіў прэзыдэнт у Парлямэнцкім Палацы ў Бухарэсьце ў часе сэсіі абедзьвюх палатаў парлямэнту.
“Ад імя румынскай дзяржавы прашу прабачэньня ва ўсіх, хто пацярпеў у часы камунізму. Прызнаю гэтую сыстэму злачыннай і пазбаўленай легітымнасьці. Камунізм – гэта адкрытая рана ў гісторыі Румыніі, якую трэба раз і назаўсёды закрыць” – дадаў прэзыдэнт.
Басэску прадставіў падрабязную справаздачу адмысловай прэзыдэнцкай камісіі. Цягам 9 месяцаў 19 экспэртаў на чале з прафэсарам Владзімірам Тысманэану, карыстаючыся архівамі тайнай паліцыі “Сэкурытатэ”, падрыхтавалі дакумэнт на 650 старонках пра злачынствы камунізму цягам 50 гадоў.
Паводле Тысманэану, у часы камуністычнай дыктатуры каля 2 мільёнаў чалавек, амаль 10% усяго насельніцтва, былі забітыя, зьняволеныя, катаваныя альбо адбылі розныя тэрміны ў лягерох прымусовай працы. У справаздачы аказаліся прозьвішчы 55 самых адыёзных палітыкаў, партыйных ідэолягаў, функцыянэраў “Сэкурытатэ”, якія найболей адказныя за злачынны характар рэжыму, а таксама прозьвішчы вядомых людзей, якія супрацоўнічалі з рэжымам і падтрымлівалі яго.
Выступленьне прэзыдэнта спрабавалі сарваць нацыяналісты на чале з Карнэлью Вадзімам Тудорам, у свой час прыдворным паэтам камуністычнага дыктатара Нікаляэ Чаўшэску. Таксама сацыялісты, у тым ліку былы прэзыдэнт, а цяпер сэнатар Ён Іліеску абвінаваціў кіраўніка дзяржавы ў “макартызьме” і “паляваньні на ведзьмаў”.
Затое зь вялікай увагай выслухалі выступленьне Басэску запрошаныя ў якасьці гасьцей былы кароль Румыніі Міхал і былы прэзыдэнт Польшчы Лех Валэнса. “Трэба зьвесьці рахункі з камунізмам і пакараць адказных за забойствы, бо камуністы зноў падымаюць галовы,” – заклікаў Лех Валэнса.
Аднак прызнаньне камуністычнага рэжыму “злачынным” ня цягне за сабою ніякіх практычных наступстваў. Гэта будзе залежаць ад далейшых крокаў румынскага парлямэнту.
“Ад імя румынскай дзяржавы прашу прабачэньня ва ўсіх, хто пацярпеў у часы камунізму. Прызнаю гэтую сыстэму злачыннай і пазбаўленай легітымнасьці. Камунізм – гэта адкрытая рана ў гісторыі Румыніі, якую трэба раз і назаўсёды закрыць” – дадаў прэзыдэнт.
Басэску прадставіў падрабязную справаздачу адмысловай прэзыдэнцкай камісіі. Цягам 9 месяцаў 19 экспэртаў на чале з прафэсарам Владзімірам Тысманэану, карыстаючыся архівамі тайнай паліцыі “Сэкурытатэ”, падрыхтавалі дакумэнт на 650 старонках пра злачынствы камунізму цягам 50 гадоў.
Паводле Тысманэану, у часы камуністычнай дыктатуры каля 2 мільёнаў чалавек, амаль 10% усяго насельніцтва, былі забітыя, зьняволеныя, катаваныя альбо адбылі розныя тэрміны ў лягерох прымусовай працы. У справаздачы аказаліся прозьвішчы 55 самых адыёзных палітыкаў, партыйных ідэолягаў, функцыянэраў “Сэкурытатэ”, якія найболей адказныя за злачынны характар рэжыму, а таксама прозьвішчы вядомых людзей, якія супрацоўнічалі з рэжымам і падтрымлівалі яго.
Выступленьне прэзыдэнта спрабавалі сарваць нацыяналісты на чале з Карнэлью Вадзімам Тудорам, у свой час прыдворным паэтам камуністычнага дыктатара Нікаляэ Чаўшэску. Таксама сацыялісты, у тым ліку былы прэзыдэнт, а цяпер сэнатар Ён Іліеску абвінаваціў кіраўніка дзяржавы ў “макартызьме” і “паляваньні на ведзьмаў”.
Затое зь вялікай увагай выслухалі выступленьне Басэску запрошаныя ў якасьці гасьцей былы кароль Румыніі Міхал і былы прэзыдэнт Польшчы Лех Валэнса. “Трэба зьвесьці рахункі з камунізмам і пакараць адказных за забойствы, бо камуністы зноў падымаюць галовы,” – заклікаў Лех Валэнса.
Аднак прызнаньне камуністычнага рэжыму “злачынным” ня цягне за сабою ніякіх практычных наступстваў. Гэта будзе залежаць ад далейшых крокаў румынскага парлямэнту.
