29 студзеня 1884 году – дзень нараджэньня Антона Луцкевіча, чалавека, які разам з братам Іванам вярнуў беларусам статус народу дзяржаўнага.
Сын паўстанца 1863 году, змагара за Рэч Паспалітую, ён зрабіўся барацьбітом за незалежную Беларусь.
Галоўны ідэоляг нашай першай палітычнай партыі – Грамады. Адзін з заснавальнікаў першых легальных беларускіх газэтаў “Наша Доля” і “Наша Ніва”. Аўтар канцэпцыі Злучаных Штатаў ад Балтыйскага да Чорнага мора...
Напярэдадні векапомнага паседжаньня Рады БНР, што адбылося ў ноч з 24 на 25 сакавіка 1918 году, менавіта Антон Луцкевіч стаў ініцыятарам абвяшчэньня незалежнасьці Беларускай Народнай Рэспублікі, а неўзабаве ўзначаліў яе ўрад. Ён жа быў аўтарам гістарычнай Трэцяй Устаўнай Граматы Рады Беларускае Народнае Рэспублікі.
Выключныя заслугі належаць Луцкевічу і ў ягоных іпастасях гісторыка і літаратара, найталенавіцейшага публіцыста Заходняй Беларусі, які па назьве радавога шляхецкага гербу ўзяў сабе псэўданім Антон Навіна. Ён, як рыба ў вадзе, пачуваўся ў тэкстах Францішка Скарыны і працягваў ягоную справу, перакладаючы біблійныя кнігі ўжо на сучасную беларускую мову.
Луцкевіч працаваў у Віленскай беларускай гімназіі, але яго, аўтара бліскучых літаратурных дасьледаваньняў, польскія цэрбэры ад адукацыі пазбавілі права выкладаць родную літаратуру “як недастаткова кваліфікаванага”...
У верасьні 1939-га ў залі Беларускай гімназіі адбывалася афіцыйная ўрачыстасьць з нагоды далучэньня Вільні да Беларусі “на векі вякоў”. Луцкевіч ведаў, што такое сталінская дыктатура, але дзеля беларускай справы паспрабаваў шукаць кампрамісу з бальшавікамі. Яго выступ пра новыя далягляды беларускай культуры паблажліва слухаў кіраўнік савецкай адміністрацыі Іван Клімаў. Ён яшчэ ня ведаў, што Масква неўзабаве перадасьць Вільню Літве, але ўжо бачыў складзены ў НКВД сьпіс на арышты віленскіх беларускіх дзеячоў.
У энцыкляпэдычных даведніках замест даты сьмерці Антона Луцкевіча стаяць пытальнікі.
У цяперашняй Беларусі, якой без Луцкевіча і яго паплечнікаў магло б ня быць на палітычнай мапе сьвету, няма ніводнай вуліцы яго імя.
Гл. таксама Архіў перадачы "Імёны Свабоды"
Сын паўстанца 1863 году, змагара за Рэч Паспалітую, ён зрабіўся барацьбітом за незалежную Беларусь.
Галоўны ідэоляг нашай першай палітычнай партыі – Грамады. Адзін з заснавальнікаў першых легальных беларускіх газэтаў “Наша Доля” і “Наша Ніва”. Аўтар канцэпцыі Злучаных Штатаў ад Балтыйскага да Чорнага мора...
Напярэдадні векапомнага паседжаньня Рады БНР, што адбылося ў ноч з 24 на 25 сакавіка 1918 году, менавіта Антон Луцкевіч стаў ініцыятарам абвяшчэньня незалежнасьці Беларускай Народнай Рэспублікі, а неўзабаве ўзначаліў яе ўрад. Ён жа быў аўтарам гістарычнай Трэцяй Устаўнай Граматы Рады Беларускае Народнае Рэспублікі.
Выключныя заслугі належаць Луцкевічу і ў ягоных іпастасях гісторыка і літаратара, найталенавіцейшага публіцыста Заходняй Беларусі, які па назьве радавога шляхецкага гербу ўзяў сабе псэўданім Антон Навіна. Ён, як рыба ў вадзе, пачуваўся ў тэкстах Францішка Скарыны і працягваў ягоную справу, перакладаючы біблійныя кнігі ўжо на сучасную беларускую мову.
Луцкевіч працаваў у Віленскай беларускай гімназіі, але яго, аўтара бліскучых літаратурных дасьледаваньняў, польскія цэрбэры ад адукацыі пазбавілі права выкладаць родную літаратуру “як недастаткова кваліфікаванага”...
У верасьні 1939-га ў залі Беларускай гімназіі адбывалася афіцыйная ўрачыстасьць з нагоды далучэньня Вільні да Беларусі “на векі вякоў”. Луцкевіч ведаў, што такое сталінская дыктатура, але дзеля беларускай справы паспрабаваў шукаць кампрамісу з бальшавікамі. Яго выступ пра новыя далягляды беларускай культуры паблажліва слухаў кіраўнік савецкай адміністрацыі Іван Клімаў. Ён яшчэ ня ведаў, што Масква неўзабаве перадасьць Вільню Літве, але ўжо бачыў складзены ў НКВД сьпіс на арышты віленскіх беларускіх дзеячоў.
У энцыкляпэдычных даведніках замест даты сьмерці Антона Луцкевіча стаяць пытальнікі.
У цяперашняй Беларусі, якой без Луцкевіча і яго паплечнікаў магло б ня быць на палітычнай мапе сьвету, няма ніводнай вуліцы яго імя.
Гл. таксама Архіў перадачы "Імёны Свабоды"