Суд у расейскай Казані падоўжыў тэрмін затрыманьня журналісткі татара-башкірскай службы Радыё Свабода Алсу Курмашавай 23 кастрычніка.
Сьледзтва патрабавала зьмясьціць яе пад варту на паўтара месяца.
Курмашаву абвінавацілі ў адмове зарэгістравацца «іншаземным агентам». Пакараньне ў Расеі па гэтым абвінавачаньні прадугледжвае штраф, грамадзкія работы або пазбаўленьне волі на тэрмін да 5 гадоў. Міністэрства юстыцыі Расеі па сваёй ініцыятыве не ўключала журналістку ў рэестар «іншаземных агентаў».
«Мы занепакоеныя рашэньнем аб падаўжэньні затрымання Алсу, — заявіў выканаўца абавязкаў прэзыдэнта Радыё Свабодная Эўропы/ Радыё Свабода Джэфры Гедмін. — Журналістыка — гэта не злачынства. Алсу неабходна неадкладна вярнуць да яе сям’і».
Алсу Курмашава — грамадзянка ЗША і Расеі, жыве ў Празе са сваім мужам і дваімі дзецьмі. У Расею яна прыляцела 20 траўня ў сувязі зь неадкладнай сямейнай неабходнасьцю. Другога чэрвеня яе затрымалі падчас чаканьня зваротнага рэйсу ў Чэхію.
Супрацоўнікі аэрапорта Казані канфіскавалі абодва пашпарты Курмашавай. Журналістку аштрафавалі за невыкананьне патрабаваньня аб рэгістрацыі амэрыканскага грамадзянства ў расейскіх органах улады. Яна чакала вяртаньня ёй пашпартоў, але 18 кастрычніка ёй было абвешчана аб новым абвінавачаньні.
Курмашава — дасьведчаная журналістка, якая шмат гадоў піша аб праблемах нацыянальных меншасцяў у Татарстане і Башкартастане. Яна распавядала аб грамадзянскіх ініцыятывах, накіраваных на абарону і захаванне татарскай мовы і татарскай культуры перад тварам расце ў апошнія гады ціску расейскіх уладаў на насельніцтва рэспублік Паволжа.
Міжнародная арганізацыя «Рэпарцёры без межаў» запатрабавала неадкладнага вызваленьня Курмашавай.
«Гэтым новым арыштам Расея робіць яшчэ адзін крок у сваім шантажы ЗША, якія дапамагаюць Украіне абараніць сябе. Але журналісты не павінны выкарыстоўвацца ў якасьці разьменнай манэты ў вайне Масквы супраць Кіева. Мы асуджаем затрыманьне Алсу Курмашавай і заклікаем да яе неадкладнага вызваленьня, а таксама да яе вызваленьню Эвана Гершкавіча, які ўжо амаль сем месяцаў знаходзіцца пад адвольным арыштам», — адзначыла кіраўніца адзьдзелу арганізацыі па Ўсходняй Эўропе і Цэнтральнай Азіі Жанна Кавелье.
Вызваленьня Алсу Курмашавай таксама патрабуюць праваабарончыя арганізацыі PEN America і Камітэт абароны журналістаў
Закон аб «іншаземных агентах» у Расеі зьявіўся ў 2012 годзе. Ён дазволіў Міністэрству юстыцыі прызнаваць НКА «замежнымі агентамі», калі яны атрымліваюць фінансаваньне з-за мяжы і займаюцца палітычнай дзейнасьцю. Пасьля дадалася магчымасьць прызнаваць «іншаагентамі» СМІ і фізычных асоб.
З 1 сьнежня 2022 году ў Расеі набыў моц закон «Аб кантролі за дзейнасьцю асоб, якія знаходзяцца пад замежным уплывам». Акрамя адзінага рэестра «іншаагентаў», у Расеі зьявіўся рэестр тых, хто «афіляваны» з «іншаагентамі». Імі будуць прызнаваць фізычных асоб, якія былі або зьяўляюцца ў цяперашні час удзельнікамі арганізацыі-«іншаагента». На іх распаўсюджваюцца абмежаваньні, вызначаныя для «іншаагентаў».
Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода і яе рэдакцыі ўнесеныя Міністэрствам юстыцыі Расеі ў сьпісы «іншаземных агентаў» у 2017 годзе. РСЭ/РС ніколі не прызнавала правамоцнасьць гэтага рашэньня. Алсу Курмашава ў асабістай якасьці не прызнаная «іншаземным агентам».
