У Беларусі маюць увесьці абавязковую адпрацоўку нават для тых студэнтаў, якія вучацца платна. А тэрмін адпрацоўкі для тых, хто вучыцца за кошт бюджэту, павялічаць. У выпадку адмовы давядзецца заплаціць істотна больш.
У чым лёгіка ўлады, тлумачыць Андрэй Лаўрухін, дырэктар па дасьледаваньнях Інстытуту разьвіцьця і сацыяльнага рынку для Беларусі і Ўсходняй Эўропы.
Сьцісла:
- У першым законе аб адукацыі ўся адукацыя павінна была быць бясплатнай. Платная адукацыя зьявілася пазьней.
- Тое, што дзяржава бярэ на сябе выдаткі на адукацыю — гэта асноўная сацыяльная дамова. Гэта адно з істотных абавязаньняў сацыяльна арыентаванай дзяржавы. І калі кожнаму грамадзяніну выстаўляюць такую цану, гэта значыць, што сацыяльная дамова перапісваецца.
- Паўстае пытаньне, куды цяпер людзі панясуць грошы. Бо людзі спытаюцца, чаму адукацыя ў Беларусі каштуе значна даражэй, чым, напрыклад, у Нямеччыне.
- Раней чалавек мог пайсьці на платнае навучаньне і такім чынам «купляў свабоду». Цяпер цана свабоды значна вырасла, а таксама звузілася прастора, каб абысьці абмежаваньні сыстэмы.
- Тое, што ў Нямеччыне ці Чэхіі вышэйшая адукацыя бясплатная для тых хто вучыцца па-нямецку і па-чэску, зьвязана з прыярытэтамі дзяржавы. Для большасьці эўрапейскіх дзяржаваў адукацыя — істотны рэсурс, у які трэба інвэставаць.
- У Беларусі адукацыя — не прыярытэт для ўлады. Яе фінансаваньне перакладаецца на плечы грамадзян.
- Шмат якасных выкладчыкаў пакінулі краіну праз рэпрэсіі, і якасьць вышэйшай адукацыі пагоршылася.
- Завабіць у нацыянальную сыстэму вышэйшай адукацыі дзяржава ня ў стане. Падвышэньне цэнаў дакладна ня вабіць. Таму абмяжоўваюць магчымасьці грамадзян атрымаць замежную адукацыю, і робіцца крок да ператварэньня ўстановаў адукацыі ў турму.
- У тэхнічнай сфэры ў Беларусі застаюцца спэцыяльнасьці і акадэмічныя супольнасьці, якія захоўваюць якасьць і маюць аўтаномію ведаў. Матэматыку ці фізыку цяжка палітызаваць. А вось у гуманітарыстыцы, сацыяльных навуках — катастрофа праз палітычны ціск.
- Калі няма якасных дасьледаваньняў, дык веды, якія нясуць выкладчыкі, таксама нізкай якасьці. Філязофія разбураная як дысцыпліна, амаль не існуе паліталёгіі, у вельмі цяжкім стане сацыялёгія. Калі вы робіце праўдзівыя дасьледаваньні, вы адразу ідэнтыфікуеце сябе як неляяльны ці ўвогуле як апазыцыянэр.
