Пра гэта гаворыцца ў чарговым матэрыяле Беларускага расьсьледніцкага цэнтру (БРЦ). Расьсьледаваньне было зроблена з дапамогай ініцыятывы «Кібэрпартызаны».
Аляксандар Лукашэнка «контрасанкцыйным» указам стварыў на рынку Беларусі штучны дэфіцыт прадуктаў з Эўразьвязу — адзначае БРЦ. Гэтым карыстаецца сябра Лукашэнкі Сяргей Цяцерын, які імпартуе некаторыя забароненыя прадукты ў абыход санкцыяў і, пры адсутнасьці канкурэнцыі, прадае іх па вышэйшай цане.
Падкантрольная Цяцерыну кампанія «БелГлобалГарант», як сьцьвярджаюць расьсьледавальнікі, атрымала эксклюзіўнае права на імпарт прадуктаў з Эўразьвязу, у тым ліку нямецкага шакаляду маркі Ritter Sport. Гэты шакаляд зьнік зь беларускіх крамаў летась з прычыны ўведзеных Лукашэнкам «контрсанкцый» на прадукцыю з ЭЗ.
Цяпер шакаляд Ritter Sport зноў можна купіць у Беларусі ў сетцы крамаў «Карона», але ўжо па больш высокай цане. Расьсьледавальнікі высьветлілі, што прадукцыю Ritter Sport у беларускія крамы пастаўляе «Лягістычная кампанія «Ўсход». Паводле зьвестак крыніцы БРЦ, гэтая кампанія — публічная «шырма», за якой стаіць фірма «БелГлобалГарант». Заснавальнікам абедзьвюх кампаній, як адзначаецца ў расьсьледаваньні, зьяўляецца Сяргей Цяцерын, бізнэсмэн, які падпаў пад санкцыі ЭЗ як «кашалёк» Лукашэнкі.
Кампанія-імпартэр забароненага шакаляду зарэгістраваная на брата дзелавой партнэркі Цяцерына. Зь ім яна неаднаразова лятала ў адпачынак у кампаніі з Лукашэнкам.
Крыніца з харчовага бізнэсу Беларусі сьцьвярджае, што рэальна кантрабандай шакаляду займаецца кампанія Цяцерына «БелГлобалГарант».
Расьсьледавальнікі зьвярнулі ўвагу на тое, што «Лягістычная кампанія «Ўсход» і «БелГлобалГарант» не атрымлівалі неабходныя для імпарту шакаляду з ЭЗ квоты ад міністэрства антыманапольнага рэгуляваньня і гандлю (МАРГ) Беларусі. Менавіта яно выдае беларускім кампаніям спэцыяльныя квоты на імпарт прадукцыі з ЭЗ, якая знаходзіцца пад «контрсанкцыямі» ўладаў.
На пытаньне аб тым, якім чынам фірмы Цяцерына маглі наладзіць пастаўкі імпартнага шакаляду ў абыход санкцый, юрыст, дарадца па прававых пытаньнях «Народнага антыкрызіснага ўпраўленьня» Міхаіл Кірылюк заявіў, што бізнэсмэн ня мог бы гэтага зрабіць без дазволу Лукашэнкі.
«Я не магу ўявіць сытуацыю, калі ў Беларусі бізнэсмэн — буйны, праўладны — робіць нешта істотнае, парушаючае закон, і гэта адбываецца бязь ведама і згоды адміністрацыі Лукашэнкі», — удакладніў ён.
Расьсьледавальнікі адзначылі, што Цяцерын для атрыманьня прэфэрэнцый неаднаразова пісьмова зьвяртаўся да Лукашэнкі, просячы стварыць яму спэцыяльныя ўмовы для вядзеньня бізнэсу, «часам — насуперак законам, нормам і рэглямэнтам». Сваё шматмільённае багацьце, як гаворыцца ў расьсьледаваньні, ён зарабіў дзякуючы цесным сувязям з Лукашэнкам, для якога ён зьяўляецца асабістым трэнэрам па тэнісе.
Санкцыі супраць Беларусі за падтрымку расейскай вайны ва Ўкраіне
Аляксандар Лукашэнка прызнаў, што зь Беларусі па ўкраінскай тэрыторыі стралялі ракетамі. Пры гэтым беларускіх вайскоўцаў на ўкраінскую тэрыторыю не адправілі.
Амбасадарка ЗША ў Беларусі Джулі Фішэр у інтэрвію Свабодзе заявіла, што «рэжым Лукашэнкі — саўдзельнік цяперашняга ўварваньня Расеі ва Ўкраіну, бо дазволіў Расеі зрабіць напад зь беларускай тэрыторыі».
26 лютага санкцыі супраць Расеі і Беларусі абвясьцілі Канада і Рада Эўразьвязу. У сьпіс трапілі 20 беларускіх чыноўнікаў і вайскоўцаў. 15 юрыдычных і 8 фізычных асобаў трапілі ў санкцыйны сьпіс ЗША.
28 лютага амбасадары краін Эўразьвязу ўвялі візавыя санкцыі ў дачыненьні 22 беларускіх высокапастаўленых асобаў.
Маладачанская фабрыка «МэбеЛайн» пайшла ў прастой, бо швэдзкая кампанія IKEA згарнула бізнэс у краіне. IKEA шчыльна супрацоўнічала яшчэ з цэлым шэрагам вытворцаў і фабрык, у тым ліку дзяржаўных. Сярод іх дзяржаўны «Менскі мэблевы цэнтар» з Маладэчна, магілёўскі вытворца тэкстылю «Магатэкс», менскі гадзіньнікавы завод «Луч» і іншыя.
У сакавіку Эўразьвяз забараніў экспартаваць прадукцыю дрэваапрацоўкі, вырабленую ў Беларусі ці экспартаваную зь яе. Міністэрства лясной гаспадаркі заявіла, што вымушана скіраваць прадукцыю з Эўропы ў Азію.
Празь цяжкасьці вядзеньня бізнэсу ў рэгіёне ня дзейнічаюць у краіне сэрвісы пошуку жытла на час падарожжаў і выправаў Booking.com і Airbnb.
Дацкая транпартна-лягістычная кампанія Maersk заявіла аб спыненьні перавозак грузаў у Беларусь 4 сакавіка. Пры сыход зь беларускага рынку паведамілі іншыя кампаніі падобнага профілю — DHL і FedEx.
5 сакавіка фінская кампанія OLVI паведаміла пра пачатак згортваньня свайго бізнэсу ў Беларусі, дзе кампаніі належыць «Лідзкае піва». 840 супрацоўнікаў заводу пакуль будуць атрымліваць заробак, спыненьне бізнэсу будзе паступовым.
6 сакавіка наклала санкцыі Рэспубліка Карэя. Там увялі меры экспартнага кантролю для Беларусі, мяркуючы, што яна «істотна спрыяе ўварваньню Расеі ва Ўкраіну».
8 сакавіка санкцыі ўвяла Японія. Актывы фізычных і юрыдычных асобаў, якія трапілі пад новыя абмежаваньні, замарожваюцца. Забараняюцца пастаўкі тавараў двайнога прызначэньня ў Беларусь і экспарт у адрас Міністэрства абароны Беларусі і «Інтэгралу».
Сусьветны банк спыніў усе праграмы ў Беларусі. Банк адзначыў, што ён не ўхваляў новых крэдытаў Беларусі з 2020 году.
Абмежаваньні закранулі спартовую галіну. Зборныя Беларусі розных узростаў адхілілі ад удзелу ў міжнародных турніраў у хакеі, гандболе і баскетболе. Беларускую зборную не дапусьцілі да Паралімпійскіх гульняў — 2022.
Рэйтынгавае агенцтва Fitch, зважаючы на санкцыі, панізіла доўгатэрміновы сувэрэнны крэдытны рэйтынг Беларусі да ССС, што азначае рэальную магчымасьць дэфолту.
Амэрыканская фінансавая кампанія American Express прыпыніла аказаньне паслуг у краіне. Па яе картках цяпер немагчымыя ніякія апэрацыі.
9 сакавіка Эўразьвяз ухваліў адключэньне ад SWIFT трох беларускіх банкаў. Гэта «Белаграпрамбанк», банк «Дабрабыт» і Банк разьвіцьця.
16 красавіка ўведзена поўная забарона на перасячэньне грузавым транспартам Беларусі і Расеі мяжы з ЭЗ. У рашэньні Эўразьвязу, якое апублікавана ў афіцыйным часопісе, сказана, што ЭЗ у адпаведнасьці з уведзенымі санкцыямі забараняе ўвоз і транзыт грузаў аўтатранспартам зь Беларусі і Расеі на тэрыторыю Эўразьвязу.
22 лістапада Канада пашырыла ранейшыя санкцыі. У сьпісы ўключылі дадаткова 22 беларускіх чыноўнікаў, а таксама 16 беларускіх кампаніяў, зьвязаных з ВПК, машынабудаваньнем, фінансавым сэктарам і чыгуначным транспартам. Сярод падсанкцыйных асобаў апынуліся адказныя за перавозкі расейскіх вайскоўцаў і тэхнікі, якая выкарыстоўвалася для ўварваньня ва Ўкраіну. У сьпісе кампаніяў, якія трапілі пад санкцыі, апынуліся беларускія Альфа-Банк і МТБанк. У красавіку 2023 у сьпіс дадалі яшчэ 9 беларускіх банкаў.
28 студзеня 2023 году прэзыдэнт Украіны ўвёў у дзеяньне рашэньне Рады нацыянальнай бясьпекі і абароны аб санкцыях супраць 185 юрыдычных і фізычных асоб, якіх Расея выкарыстоўвае для перавозкі па чыгунцы асабовага складу і вайсковай тэхнікі. У сьпіс трапілі «Беларуськалій», Гомельскі хімічны завод, «Беларуская чыгунка», «Белінтэртранс», «Грузавая служба-Захад», «Лякафарба», «Белгазпрамбанк», «ПЛМ-Інавацыі», «Кронаспан ОСБ», «Беллесэкспарт», «Супрацоўніцтва Транс-Агра», «Рэал-Агент», «Прамагралізінг», «АСБЛізінг», «Транзыт-Аўта-2003», «Ізатэрмічная лягістыка», «Омск-Карбон Магілёў» і іншыя.
20 ліпеня Аўстралія ўнесла ў санкцыйныя сьпісы высокапастаўленых вайскоўцаў Беларусі.
