З пачатку году беларускія ўлады абмежавалі ўвоз шэрагу прадуктаў эўрапейскай вытворчасьці. А з пачатку ўварваньня Расеі ва Ўкраіну, у тым ліку зь беларускай тэрыторыі, краіна падпала пад новыя санкцыі. Паралельна з гэтым для імпарту закрылася беларуска-ўкраінская мяжа, а шлях тавараў з Польшчы стаў даўжэйшы.
З пачатку вайны курс даляра павялічыўся больш як на 16%, а з пачатку году — больш як на 21%. Усё гэта адбіваецца на гандлі. Выданьне Zerkalo.io расказвае пра гэта больш падрабязна.
Цэны на прадукты растуць вельмі хутка
У розных гарадах Беларусі з ростам курсу даляра павялічваюцца і цэны на прадукты, найперш імпартныя.
Салодкі перац у крамах у сярэднім каштуе 15–17 рублёў, але можна сустрэць і за 25. За тыдзень да гэтага ён каштаваў каля 12 рублёў.
Хутка растуць цэны на бананы. У чэку са сталічнай крамы за мінулы тыдзень цана гэтага фрукту была 4,3 рубля, а цяпер яна вагаецца ад 5,5 да 7 рублёў.
Моцна падаражэла і рыба. У адной з крам Кобрыні цана на стэйк са стронгі за паўтара месяца вырасла з 38 рублёў за кіляграм да амаль 56.
Людзі закупляюцца, «як на пачатку пандэміі»
Разам з ростам цэнаў падскочыў попыт на некаторыя прадукты. Больш актыўна, кажуць беларусы, у крамах раскупляюць соль і цукар. У выніку паліцы ў асобных прадуктовых на выходных аказаліся пустымі.
«У Наваполацку ўчора (6 сакавіка) было не знайсьці буйной солі ў ніводнай краме, зрэдку траплялася дробная», — расказаў нам пакупнік з гэтага гораду.
«Бяруць асабліва ўкраінскую соль, якую выкарыстоўваюць для закатак. Думаюць, што яе доўга зараз ня будзе», — пацьвердзіў работнік супэрмаркета ў Рагачове.
У чэргах у крамах можна сустрэць людзей з падобным наборам прадуктаў. Акрамя солі і цукру, у кошыку часта сустракаюцца па некалькі пакункаў круп, мукі, макароны, алею.
Прадаўцы параўноўваюць ажыятаж на прадукты з пачаткам пандэміі каранавірусу ў 2020 годзе. А пустыя паліцы ў некалькіх крамах тлумачаць тым, што на выходных не было новых паставак, а людзі закупляліся досыць актыўна.
«Я не хачу паддавацца паніцы. Але ніхто ня ведае, што будзе далей. Таму я лепш куплю зараз некалькі кіляграмаў грэчкі, макароны, закуплюся гарбатай, кавай, цукрам і сольлю. Так мне будзе спакайней», — тлумачыць жыхар Гомля.
Жыхарка Магілёва ў суботу ўвечары ў краме «Тройка» заўважыла аб’яву, у якой гаварылася, што некаторыя прадукты прадаюцца ня больш як тры пакункі ў адны рукі.
«Многія пакупнікі хацелі браць шмат, напрыклад, цукар па 10 кіляграмаў. Але на касе не прадавалі ў такой колькасьці, спасылаючыся на гэтую паперку, — кажа суразмоўца.
У самой краме, куды журналістка 7 сакавіка патэлефанавала як пакупнік, сказалі, што ніякіх абмежаваньняў на продаж прадуктаў у іх няма.
Беларусы актыўна скупляюць ня толькі прадукты. Павялічыўся попыт на тавары для жывёл.
На сайтах дзьвюх буйных заакрамаў пакупнікоў папярэджваюць аб павелічэньні тэрмінаў дастаўкі з прычыны высокай загрузкі. У той жа час, кажуць суразмоўцы, ёсьць праблемы са спэцыялізаваным і дыетычным кормам, які ўвозіцца з заходніх краін.
За апошні тыдзень даражэй зрабілася парадаваць дзіця і абслужыць свой аўтамабіль. Напрыклад, дзіцячы ровар 2 сакавіка ў інтэрнэт-краме каштаваў 176 рублёў са зьніжкай (без яе — 187,45 рубля), а 7 сакавіка на тым жа сайце — ужо 231 рубель.
У іншай онлайн-краме, якая спэцыялізуецца на аўтатаварах, 18 лютага наш чытач замовіў маторнае масла для аўтамабіля за 129,8 рубля, а 7 сакавіка яно каштуе ўжо 223 рублі.
Напярэдадні міністар антыманапольнага рэгуляваньня і гандлю Аляксей Багданаў паведаміў, што МАРГ «будзе спыняць любыя спэкуляцыі на харчовым рынку».
«Беларусь гатовая да розных сцэнараў разьвіцьця падзей, адпрацоўваюцца альтэрнатыўныя варыянты паставак, замяшчэньня прадукцыі. Мы не закрытая дзяржава сёньня, толькі невялікая частка сьвету супраць нас настроілася. Ёсьць і іншыя месцы. Мы працуем з тымі краінамі, якія хочуць з намі працаваць», — заявіў ён.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
